هنر نیوز - جلال الدین کزازی: سیمرغ؛ مرغ شگرف افسانه‌هاست

گزارش هنرنیوز از نشست رسانه‌ای رونمایی از سی دی و دومین اجرای کنسرت سیمرغ؛/1/

جلال الدین کزازی: سیمرغ؛ مرغ شگرف افسانه‌هاست

نشست رسانه‌ای کنسرت سیمرغ امروز در تالار وحدت با حضور دکتر میرجلال‌الدین کزازی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات، حمید متبسم، آهنگساز و همایون شجریان خواننده این پروژه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار موسیقی هنرنیوز؛ دکتر کزازی در ابتدای برنامه گفت : آقای حمید متبسم از من خواستند که دمساز و همراه این برنامه خنیایی باشم و از آنجاکه این ساخته هنری در پیوند با شاهنامه‌ی حکیم ابوالقاسم فردوسی بود، من بی‌درنگ پذیرفتم که همراه این دوستان باشم.
این استاد ادبیات توضیح داد: سیمرغ از کهن‌ترین و پیچیده‌ترین نهادهای افسانه‌ای و اسطوره‌های ایرانی است که در شاهنامه باز تافته است. اگر بخواهیم نمادی را برگزینیم که هنر ایرانی را برجسته‌تر از هر نهاد دیگری آشکار کند می‌توان بر سیمرغ انگشت نهاد. زیرا این نهاد دارای روی‌های گوناگون است. هم فرزانه است، هم پزشک است و هم با خورشید در پیوند می‌باشد.
وی افزود: از سوی دیگر اگر با دید زبان شناسانه به سیمرغ بنگریم؛ سیمرغ نمادی مهری است. بازمی‌گردد به بزرگداشت خورشید یا مهر اما این نکته در این جا کمابیش آشکارا پدیدار شده است. یک انگاره درباره‌ی نام سیمرغ که در آن چند و چون است این است که پاره‌ای از این نام به معنای خورشید است. سیمرغ از دو پاره‌ی "سی" با "مرغ" ساخته شده است. معنای مرغ روشن است اما آن سی به چه معناست؟ این نام در اوستایی بوده است "مِر ِغو سَاِنا در پارسی میانه شده است.
اما "سَاِنَ" یا "سی" چیست؟ گمان این است که این واژه به معنای خورشید است و می‌توان آن را با sun در انگلیسی سنجید، شاید واژه ی تازی سنه که در معنای سال خورشیدی است، همچنان از این واژه‌ی کهن برآمده باشد. ما این واژه را در ریخت هایی دیگر در نام ها و آمیغ هایی دیگر نیز می یابیم، نمونه را سیندخت که بر این پایه به معنای دختر خورشید است.
دکتر کزازی در باب پروژه سیمرغ توضیح داد: از هر دید شایسته است که هنرمندانی چون آقای حمید متبسم به مفهومی چون سیمرغ می‌پردازند. علاوه بر آن موسیقی، آفریده‌های ادبی را به خنیا برمی‌گرداند که در این برگردان هم یکسره تأثیر جادوی خنیا دیده می‌شود.
وی افزود: سخن سرایی مثل فردوسی وقتی شاهکاری می‌آفریند در بند واژه می‌ماند، واژه دارای ساختار آوایی است اما به تنهایی بسنده نمی‌کند، بلکه باید معنا هم داشته باشد. اما موسیقیدان با چنین تنگنایی دو به دو نیت بلکه یکبار، از درون هنرمند برمی‌خیزد و به درون هنر دوست می‌نشیند.
دکتر کزازی ابراز داشت: هر سروده و شاهکار ادبی، هنگام خواندن پیوندی بیگانه‌وار با درون برقرار می‌کند، اما ساختار خنیایی شما را از شما می‌ستاند، این جادوی خنیاست و تنها هنری که چنین می‌تواند بکند موسیقی است که علاوه بر انسان‌ها بر گیاهان و حیوانات نیز تأثیرگذار است.