توصیه رحماندوست:
زمان قصهگویی برای بچه‌ها فقط به قصه فکر کنید
14 بهمن 1394 ساعت 10:39
مصطفی رحماندوست به قصه‌گویان توصیه کرد با تمام وجود قصه بگویند تا مخاطب جذب آن‌ها شود.
به گزارش هنرنیوز، شاعر و نویسنده صاحب‌نام ادبیات کودک و نوجوان می‌گوید: وقتی قصه می‌گویید و کتاب می‌خوانید به فکر مشکلات و مسایل دیگر زندگی نباشید تا قصه اثرگذار باشد.
وی ادامه داد: برخورد عاطفی، تاثیر اصلی قصهگویی است که بین مادر جوان و مادر بزرگش با بچه می‌افتد اگر حتی قصه‌های بی‌معنی و مُحمل مثل متل‌های قدیمی هم همراه با لمس، حوصله و لبخند باشد، سرسری اتفاق نیافتد و خیلی مسایل دیگر؛ بچه می‌نشیند و آن قصه را گوش می‌دهد اما شکل پرداختن به آن مهم است.
وی افزود: شاید مادران جوان - حالا به تعبیر عامیانه‌اش - حال و حوصله‌ی مادران نسل قبل را نداشته باشند اما من خودم این را تجربه کردهام، هم برای بچه‌های خودم، هم برای نوه‌هایم و هم در جمع بچه‌ها در کتاب‌خانه‌های مختلف قصه گفته‌ام و به این مشکل برخورد نکردم که بچه‌ها توجه نکنند.
رحماندوست در مورد اوضاع کنونی قصهگویی در کشور یادآور شد: اگر وضعیت کنونی را با یک ملاک پیشین بسنجیم به نسبت ۱۰ یا ۱۵ سال گذشته که تصور عمومی جامعه این بود که «قصهگویی تنها مخصوص پیرزن‌ها و پیرمردها و بزرگ‌ترهای از کار افتاده است»، وضع خیلی بهتری دارد چرا که خانواده‌ها متوجه شده‌اند که قصهگویی یک فعالیت تاثیرگذار تربیتی و عاطفی است.
وی با اشاره به این‌که ما با شرایط مطلوب مطالعه فاصله داریم افزود: قصهگویی فعالیتی است که هر فردی اعم از پدر و مادر جوان یا پدر بزرگ و مادر بزرگ می‌تواند آن را انجام دهد و تا جایی که من سراغ دارم در کشورهایی که از میزان مطالعه خیلی بالاتری نسبت به کشور ما برخوردارند، قصهگویی یک تکلیف خانوادگی مانند تامین سایر نیازها است تا جایی که در برخی از این کشورها اگر پدر و مادری برای فرزندان‌شان قصه نگویند بچه‌ها حق دارند به پلیس زنگ بزنند.
شاعر و نویسنده صاحب‌نام عرصه کودک و نوجوان در ادامه اظهار داشت به اعتقاد من دلیل عمده این تاکید دو چیز است، یکی این که قصهگویی یک فعالیت چهره‌به‌چهره است و خواه ناخواه تاثیر عاطفی و روانی خیلی خوبی روی بچه‌ها دارد و دوم این‌که ثابت شده در هر جامعه‌ای که قصهگویی رواج داشته باشد در آن جامعه سطح مطالعه هم بالا می‌رود.
وی هم‌چنین در پاسخ به این که برای بچه‌های امروزی بهتر است به سراغ قصه‌های کهن برویم یا قصه‌ی نو بیافرینیم یادآورشد: خواسته یا ناخواسته خانواده‌ها بیشتر تمایل دارند به سراغ قصه‌های کهن بروند چون زحمت کمتری برای روایت دارد و حتی گاهی می‌توانند شنیده‌های خود را بازگو کنند و اشکالی هم ندارد چرا که به یقین، قصه‌های کهن از ویژگی‌هایی برخودار بوده که توانسته برای چندین نسل، مخاطب داشته باشد.
رحماندوست با بیان این‌که قصه‌های کهن و نو هیچ‌یک دیگری را نفی نمی‌کند، ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که قصه‌های کهن تمامی نیازهای بچه‌ها را فراهم نمی‌کند و لازم است خانواده‌ها دنبال انتخاب قصه‌های مناسب از نوشته‌های معاصر نیز باشند و با تبدیل داستان‌های مکتوب به قصه‌هایی که قابلیت روایت و قصهگویی داشته باشد آن‌ها را برای بچه‌ها باز کنند.
وی در زمینه تامین منابع قصه‌های معاصر گفت: قصه‌های کهن شیوه‌ی قصه‌گویانه دارد و به ظاهر برای قصهگویی مناسب‌تر می‌نماید اما قصه‌های نو چون شیوه‌ی نوشتن آن‌ها در کتاب‌های موجود شیوه‌ی قصه‌گویانه نیست و بیشتر داستان‌نویسی است، لازم است یک واکنش یا اتقاقی روی دهد که پدر و مادرها داستان را بخوانند و با شیوه‌ی قصهگویی ارایه دهند.
شاعر «صد دانه یاقوت» هم‌چنین یادآور شد: البته نوعی از قصهگویی هم وجود دارد که من در کتاب «قصهگویی اهمیت و راه و رسم آن» به آن پرداختم و آن این است که به جای قصهگویی، برای بچه‌ها کتاب‌خوانی کنند چرا که خود کتاب‌خوانی تمامی اهداف قصهگویی را می‌رساند و بچه، راز و رمز قصه را در صفحه‌های کتابی که نمی‌تواند بخواند جست‌وجو می‌کند و موجب علاقه‌مندی او به مطالعه می‌شود.
وی اضافه کرد: خانواده‌ها می‌توانند قصه‌های معاصر را - که با شیوه‌ی قصهگویی نوشته نشده - برای بچه‌ها قصه‌خوانی کنند، صفحه‌ها را ورق بزنند یا یک شیوه‌ی دیگر این‌که: قصه‌گو همراه با تصویرخوانی یعنی با نشان دادن تصویرهای کتاب قصه را پیش ببرد و این کار را بارها تکرار کند. چرا که بچه‌ها دوست دارند مسایل مورد علاقه‌شان را بارها و بارها تکرار کنیم و اگر دقت کنیم می‌بینیم که بعد از چند بار خواندن، حالا بچه‌ها وقتی آن کتاب را ورق می‌زنند برای پدر و مادرهاشان همین قصه‌ها را می‌خوانند.
نویسنده کتاب‌های کودک و نوجوان در مورد ویژگی‌های یک قصه‌ی مناسب گفت: اولین و بزرگ‌ترین ویژگی قصه‌ی خوب، جاذبه است که باید با رعایت تناسب سنی، کشش لازم را برای جذب مخاطب به شنیدن و ادامه شنیدن قصه فراهم کنیم البته ایجاد جاذبه بحث مفصلی است.
وی هم‌چنین تناسب سوژه با مخاطب را از دیگر ویژگی‌های قصه‌ی خوب عنوان کرد و افزود: نباید فراموش کنیم زمانی که می‌خواهیم قصهگویی کنیم دست‌مان بازتر است چرا که در اصول قصهگویی گفته شده وقتی قصه‌ای بیان می‌شود می‌تواند این قصه تا سه سال بزرگ‌تر از گروه سنی مخاطب باشد.
رحماندوست با اشاره به این‌که قصهگویی یا کتاب‌خوانی بچه‌ها را به دنیای دیگری می‌برد که بافتی تخیلی دارد، اضافه کرد: به اعتقاد من بهتر است قصه‌ها مناسب گروه سنی مخاطب باشد و نیز معتقدم نباید از یک گروه یا ژانر مانند تخیلی، فانتزی، آموزشی باشد چرا که ممکن است بچه آن را پس بزند.
وی در مورد بهره‌گیری از فن‌آوری‌های جدید در قصهگویی نیز یادآور شد: در دنیا ثابت شده که این فن‌آوری‌ها جاذبه‌ی قصهگویی را کم نکرده است و در کشورهایی که از ما پیشرفته‌تر هستند هنوز قصهگویی جایگاه خودش را دارد و همان‌طور که پیش از این گفته شد حتی قصهگویی واجب خانوادگی است.
این نویسنده و مدرس دانشگاه در مورد استفاده از فن‌آوری‌ها در قصهگویی خاطرنشان کرد: می‌توانیم با تولید کتاب‌های گویا، مصور کردن و دیگر شیوه‌ها، از این فن‌آوری‌ها بهره بگیریم اما هرگز نباید به این نقطه برسیم که آن تکنولوژی ما را از قصهگویی حذف کند.
وی در ادامه با بیان این‌که خود او یکی از پیشنهاد دهندگان این جشنواره بوده و دبیری اولین دوره‌ی آن را نیز بر عهده داشته از این که جشنواره به این درجه رسیده، ابراز خرسندی کرد و گفت: دلم می‌خواهد عمرش طولانی‌تر و به یک سنت تاثیرگذار تبدیل شود.
رحماندوست یادآور شد به نظر می‌رسد جشنواره در کانون محصور شده و به آن هدفی که انتظار می‌رفت هنوز دست پیدا نکرده است.
وی افزود: البته من به مدیران عامل قبلی کانون برنامه‌ی عملی و پیشنهادی دادم که قصهگویی در حد جشنواره و بیشتر در میان مربیان کانون خلاصه نشود و به یک برنامه‌ی ترویج کتاب‌خوانی در میان خانواده‌ها تبدیل شود ولی این اتفاق هنوز روی نداده است.
نویسنده و صاحب‌نظر حوزه فرهنگی کودکان ادامه داد انتظار داشتم که جشنواره از محدوده‌ی زمانی خودش فراتر برود و به ایجاد انجمن‌های مردم نهاد و تبدیل کتاب‌خانه‌های کانون در سراسر کشور به کانون گسترش قصهگویی با هدف ترویج کتاب‌خوانی بیانجامد.
وی تصریح کرد از نظر من خود جشنواره خوب برگزار می‌شود و به آن انتقادی ندارم اما حرف من در ادامه‌ی کار جشنواره است قصهگویی کانون در حد جشنواره مانده و پیشنهاد و انتقادم را پیش از این برای کانون نوشتم و اعلام کردم چه راه‌هایی برای این‌که قصهگویی در کانون به دنبال ترویج کتاب‌خوانی باشد، وجود دارد.
رحماندوست با اشاره به وضعیت کتاب‌خانه‌های کانون یادآور شد: من به مراکز کانون در جاهای مختلف مراجعه کردهام در حال حاضر تعداد مراجعه کننده و اعضای کانون کم شده و ممکن است برخی پز بدهند که این کتاب‌خانه هزار عضو دارد ولی نمی‌توانیم پز بدهیم که چقدر کتاب می‌خوانند و چند جلد کتاب در ماه دست به دست می‌شود چون می‌دانم و پرسیدم و تحقیق کردم این را می‌گویم.
هجدهمین جشنواره بین‌المللی قصهگویی از ۲۷ تا ۳۰ بهمن در مرکز آفرینش‌های فرهنگی‌هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود.
کد خبر: 88350
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcdzs0j.yt0jk6a22y.html