به مناسبت 82 سالگی «ژان لوک گدار»؛

از نفس نیفتاده

12 آذر 1391 ساعت 14:25

«سینما زیباترین تقلب در جهان است.»
(ژان لوک گدار)

ژان لوک گدار سوم دسامبر ۱۹۳۰ از «ژان پل گدار» پزشک فرانسوی-سوئیسی و «ادیل مونود» دختر یک بانکدار فرانسوی متولد شد. او که با آغاز جنگ جهانی به سوئیس رفته بود در پایان دهه ۱۹۴۰ به پاریس برگشت و با مدرک «قوم شناسی» از دانشگاه سوربن فارغ التحصیل شد.ژان در جدال با خانواده خود به دنبال علاقه اش سینما رفت،در نتیجه خانواده که مخالف او بودند کمک مالی به او را قطع کردند. ژان به همراه دوستان جوانش که هرکدام بعدها فیلمسازان معروفی شدند ماهنامه «لاگازت دو سینما» را به مدت پنج ماه منتشر کرد ولی کارشان ادامه نیافت، بعد از این بود گدار و دوستانش به «کایه دو سینما» پیوستند.
مشکلات زندگی موجب شد تا او پاریس را ترک کند و به کارگری در سوئیس مشغول شود ولی در ۱۹۵۶ دوباره به پاریس برگشت. او که سال قبلش فیلمی کوتاه ساخته بود، «همه پسرها پاتریک نام دارند» را در ۱۹۵۹ کارگردانی می کند. گدار در همین سال «از نفس افتاده» را با داستانی از دوستش «تروفو» می سازد، فیلمی موفق که یکی از پایه های موج نو سینما فرانسه می شود. موج نو تلاش می‌کرد از سوژه‌های متفاوت و سبک روایت متفاوت در ساخت و تهیه فیلم استفاده کند و برخلاف سینمای کلاسیک آمریکا از نابازیگر استفاده می کرد. از نفس افتاده موفق به دریافت خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی جشنواره فیلم برلین شد.
«سرباز کوچک» دومین فیلم گدار بود که در ۱۹۶۰ ساخته شد. ولی مقامات فرانسه اجازه نمایش به فیلم ندادند. داستان فیلم درباره جنگ‌های آزادی‌بخش الجزایر است و در سوئیس رخ می‌دهد. گدار در ۱۹۶۱ فیلم «زن،زن است» را ساخت. او یک سال بعد فیلم تحسین‌شده «زیستن زندگی‌اش» را ساخت که بسیاری از منتقدان فیلم این فیلم را دروازه‌ای گشوده از هنر مدرن به‌سوی پسامدرن می‌دانند. او «تفنگداران» را در ۱۹۶۳ کارگردانی کرد فیلمی که ستیزه‌جویی گدار با جنگ و سرمایه‌داری را به تصویر می کشید.
«تحقیر» ساخته گدار در سال ۱۹۶۳بر اساس داستانی از «آلبرتو موراویا» ساخته شد،بر طبق نظر «کالن مک کوب» منتقد «سایت اند ساوند» تحقیر بزرگ ترین فیلمی است که در اروپای بعد از جنگ ساخته شده‌است. ۱۹۶۴ گدار فیلم «زنی شوهردار» را ساخت، عنوان فیلم ابتدا «زن شوهردار» بود اما دفتر سانسور فرانسه فشار آورد که واژه زن به زنی (معرفه به نکره) تغییر کند تا که برداشت فیلم به همه زنان شوهردار گسترش نیابد.
۱۹۶۵ گدار فیلم «آلفاویل» را ارائه کرد، این فیلم سرشار از نشانه‌های پاپ‌آرت همراه با هجو سنت‌های افسانه - علمی است. آلفاویل برنده جایزه شیر طلایی پانزدهمین دوره جشنواره فیلم برلین در همان سال شد. او در این سال «پی یروی دیوانه» را ساخت که به قولی مقبول ترین و پیروزترین فیلم گدارست. او در ۱۹۶۶ «زنانه و مردانه» و در ۱۹۶۷ «آخرهفته» را ساخت. از ۱۹۶۸ فیلم‌های گدار سیاسی می شوند او که در فیلم «آخرهفته» پایان سینما را اعلام کرده بود از ساخت فیلم کناره گرفت و برای ده سال فیلمی بلندی نساخت و به ساخت فیلمهای سیاسی کوتاه رو آورد.
گدار در سال ۱۹۷۹ با فیلم «هرکی به هرکی (زندگی)» به ساختن فیلمهای بلند سینمایی بازگشت و فیلمهای «شور(۱۹۸۱)»، «کارمن نام نخست (۱۹۸۳)»، «سلام بر مریم(۱۹۸۵)»، «کارآگاه(۱۹۸۵)»، «شاه لیر(۱۹۸۷)»،«داد خودرا بستان: جایی در زمین همانند بهشت(۱۹۸۷)»و «موج نو(۱۹۸۷)» را تولید کرد.
«آلمان سال ۹۰ نه صفر» ساخته ۱۹۹۱ گدار، ادامه ای بر آلفاویل بود. او در ۱۹۹۴ پرتره ای درباره خودش با نام «JLG/JLG » روانه بازار کرد. «برای همیشه موتزارت»، ساخته ۱۹۹۶ داستان یک گروه نمایش فرانسوی را به «ساریه وو» باز می‌گوید که می‌خواهند نمایشنامه شادی بخش «آلفرد دو موسه» بنام «نباید با عشق بازی کرد» را به پرده آورند.گدرا در دهه نود چندین مستند و فیلم کوتاه کار کرد. بین سالهای ۹۸-۱۹۹۷ شش مستند با نام «سرگذشت سینما» را ساخت که به عقیده عده ای شاید که بهترین فیلم ساخته شده در دهه ۱۹۹۰ باشد.
گدار در هفتاد و یک سالگی در سال ۲۰۰۱ «ستایش از شیدایی» را درباره تاریخ، یادها و کهن سالی ساخت.او همچنان به ساختن مستند و فیلم کوتاه ادامه داد تا اینکه در سال ۲۰۱۰ فیلم کوتاهی را در ستایش «اریک رومر» دوست و همکارش ارائه کرد. «فیلم سوسیالیسم» فیلم آخر گدار است که در همین سال ساخته شد. او هم اکنون مشغول ساخت فیلم «خداحافظی با زبان سه بعدی» است.
دو خرس نقره‌ای و یک خرس طلای جشنواره برلین، شیر طلا ونیز ، شیر طلای افتخاری و جایزه هیات داوران از مهمترین جوایزی است که گدار موفق به دریافت آن شده است.او در سال ۱۹۷۸ جایزه افتخاری سزار فرانسه، در سال ۱۹۸۶ جایزه بهترین فیلم خلاقانه جشنواره روتردام در سال ۱۹۹۵ یوزپلنگ افتخاری جشنواره لوکارنو، در سال ۲۰۰۴ جایزه بهترین فیلم سال را از جشنواره سن سباستین و در سال ۲۰۰۷ جایزه یک عمر دستاورد سینمایی آکادمی فیلم اروپا را گرفته است. گدار همچنین تاکنون پنج‌بار نامزد جایزه نخل طلای کن شده است. آکادمی اسکار در سال ۲۰۱۰ به‌ پاس یک عمر دستاورد سینمایی درسدد تقدیر از گدار بود، اما این او از حضور در مراسم اعطای جوایز خودداری کرد.
چند نقل قول از گدار:
:برای نقد یک فیلم، شما باید فیلم دیگری بسازید.
:سینما با «دیوید وارک گریفیث» شروع می شود و با «عباس کیارستمی» تمام.
در مورد «ارسن ولز»: همه ما، همیشه، مدیون او هستیم.
:شما فیلمی نمی سازید، فیلم است که شما را می سازد. 


یاسین پورعزیزی

کد خبر: 50270

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcdzx0k.yt0z56a22y.html