هنر نیوز - کدام نویسنده با دست پر از جشنواره ها بازگشته است

کدام نویسنده با دست پر از جشنواره ها بازگشته است

جایزه‌ها و جشنواره های ادبی با این هدف بنا شده اند که به انتخاب و تجلیل از نویسندگان و آثار برتر ادبی بپردازند اما بسیاری از آنها در رویکردی متناقض با هدف خود بی‌اعتنا از کنار داستان‌نویسان و آثارشان می‌گذرند و اهالی ادبیات داستانی را در چشیدن طعم شیرین موفقیت و پیروزی ناکام می‌گذارند.
به گزارش هنر نیوز به نقل از مهر، جوایز کتاب در سه سال گذشته کمتر آثار داستانی را مورد تجلیل و تکریم قرار داده اند. این موضوع تنها به جوایز دولتی خلاصه نمی شود و اخیرا برخی از جوایز خصوصی همچون قلم زرین را هم مبتلا کرده است. در مراسم این دوره جایزه قلم زرین که روز 14 تیرماه جاری در انجمن قلم ایران برگزار شد هیچ اثر داستانی برگزیده نشد.
در بخش داستان این جایزه با حضور سمیرا اصلانپور به عنوان سرداور و حسین فتاحی و راضیه تجار به عنوان داور هیچ اثری حائز رتبه برتر نشد و تنها رمان "مأمور" نوشته علی مؤذنی به عنوان اثر تقدیری شناخته شد.
سال گذشته هم در این بخش سه کتاب "شماس شامی" نوشته مجید قیصری، "آوای نهنگ" اثر احمد بیگدلی و "بیوتن" اثر رضا امیرخانی به مرحله نهایی راه یافتند که در نهایت هیچ اثری امتیاز لازم را برای برگزیده یا تقدیر شدن کسب نکرد.
اما هیئت داوران پنجمین دوره جایزه قلم زرین که به صورت دو سالانه در سال 87 برگزار شد اثر برگزیده بخش داستان سال 1386 را به طور مشترک به "قاعده بازی" نوشته فیروز زنوزی جلالی و "انجمن مخفی" نوشته احمد شاکری دبیر دوره اخیر جایزه جایزه قلم زرین اهدا کرد و هیچ اثر داستانی سال 1385 را برگزیده یا شایسته تقدیر ندانست.
با نگاهی اجمالی به برگزیدگان جایزه قلم زرین به عنوان یکی از معروفترین جوایز خصوصی می توان نتیجه گرفت این جایزه در طول 4 دوره اخیر تنها یکدوره برگزیده داشته است.
از آن سو، در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که همه ساله همزمان با جشنهای پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه برگزار می شود نیز در سه دوره اخیر تنها رمان "قاعده بازی" نوشته فیروز زنوزی جلالی را به عنوان اثر برگزیده سال 87 معرفی کرده است.
در بیست و هفتمین دوره جایزه کتاب سال هیچ اثر داستانی برگزیده یا شایسته تقدیر نشد. در دوره قبل از آن علاوه بر رمان زنوزی، در بخش کودک و نوجوان "نان و گل سرخ" نوشته حسین ابراهیمی الوند برگزیده شد که برخی این انتخاب را به درگذشت مؤلف نسبت دادند. چرا که همان سال آخرین اثر قیصر امین پور هم بعد از درگذشت او برگزیده شد. اما این جایزه در بیست و پنجمین دوره هم هیچ اثر داستانی را به عنوان برگزیده یا شایسته تقدیر معرفی نکرد و تنها از کتاب "قصه ما شد" تألیف محمد میرکیانی در گروه سنی کودک تجلیل کرد.
جایزه جلال آل احمد هم که به بهانه ارج نهادن به مقام داستان پا به گردونه جشنواره های ادبی ایران گذاشت و تا کنون دو دوره از آن سپری شده است نتوانسته حتی یک اثر داستانی برگزیده را معرفی کند.
در نخستین دوره این جایزه که 4 آذرماه 1387 همزمان با سالروز تولد جلال برگزار شد هیچ اثر داستانی برگزیده نشد و فقط رمانهای "اژدهاکشان" نوشته یوسف علیخانی و "قاعده بازی" اثر فیروز زنوزی جلالی مورد تقدیر قرار گرفتند. در دوره بعد که آذر گذشته در همان روز برگزار شد هیچ اثری داستانی نه برگزیده شد و نه شایسته تقدیر.
در جایزه کتاب فصل هم بخش داستان کمتر دارای برگزیده بوده است. در دوازدهمین دوره این جایزه که دو هفته قبل همزمان با سومین سال تأسیس جایزه برگزار شد هیچ اثر داستانی نه در بخش بزرگسال و نه در بخش کودک برگزیده نشد.
در یازدهمین دوره این جایزه از "مأمور" نوشته علی مؤذنی و "آفتاب پرست نازنین" به قلم محمدرضا کاتب تقدیر شد و باز هم اثری برگزیده نشد. در دوره دهم "تالار پذیرایی" به قلم محمدعلی گودینی برگزیده شد. دوره نهم، جایزه کتاب فصل برگزیده نداشت و از "نقره، دختر دریای کابل" نوشته حمیرا قادری تقدیر شد. دوره قبل از آن هم اثری نه برگزیده شد و نه شایسته تقدیری.
در دوره هفتم "آوای نهنگ" نوشته احمد بیگدلی برگزیده شد. در دوره قبل از آن باز هم بخش داستان برگزیده نداشت و "خاله بازی" بلقیس سلیمانی مورد تقدیر قرار گرفت. نکته جالب جایزه کتاب فصل به دوره های نخستین آن برمی گردد که انگار هنوز آثار برگزیده از شایسته تقدیر منفک نشده بود. بر این اساس در بخش داستان "داستان وقایع نگاری بن لادن یا تاریخ عالم آرای طالبان" نوشته محمد علی علومی، "قاعده بازی" نوشته فیروز زنوزی جلالی، "مارها تشنه اند" نوشته امیر محمد اعتمادیف و "محمد" نوشته ابراهیم حسن بیگی به ترتیب در پنجمین، چهارمین، دومین و نخستین دوره جایزه کتاب فصل تکریم شدند.
نگاهی اجمالی به کارنامه جایزه کتاب فصل هم نشان می دهد این جایزه در 5 دوره اخیر تنها در یکدوره برگزیده داستانی داشته است و این در حالی است که در مراسم آخرین دوره این جایزه علی شجاعی صائین رئیس مؤسسه خانه کتاب که دبیرخانه جایزه در آنجا مستقر است از افزایش کمی و کیفی آثار سخن گفته بود.
برخی از اهالی داستان انتقاد می کنند که دلیلی ندارد هزینه هایی برای جوایز داستانی در نظر گرفته شود و به دلیل نوع سلیقه گروهی از داوران اثری برگزیده نشود. از جمله جوایزی که اعتبار خوبی برای آثار برگزیده در نظر گرفته جایزه جلال است که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است. این جایزه به برگزیده بخش داستان 110 سکه تمام بهار آزادی اهدا خواهد کرد. اما این اتفاق هنوز برای هیچ داستان نویسی رخ نداده و داوران آن تا کنون حسرت سکه ها را بر دل نویسندگان گذاشته اند.
از سوی دیگر برخی انتقاد می کنند که آثار برگزیده باید از بین آثار موجود انتخاب شود و نباید نگاه آرمانی را در داوریها مدنظر قرار داد. این افراد می گویند جوایز همچون مسابقه دو هستند و بالاخره هر قدر هم که دوندگان آرام بدوند یکنفر زودتر از خط پایان خواهد گذشت.
احمد شاکری دبیر دوره اخیر جایزه قلم زرین از منتقدان این گفته است. مسئولان دیگر هم گاهی سختگیری را نشانه دقت داوران عنوان می کنند. به هر حال جریان ادبیات داستانی با اظهار نظرهای طرفین مختلف و کم توجهی جوایز به بخش داستان به راه خود ادامه خواهد داد.