در ادامه مراسم محمدعلی بهمنی شاعر پیشکسوت انقلاب اسلامی به قرائت متن بیانیه هشتمین جشنواره بین المللی شعر فجر پرداخت و گفت: هیأت داوران هشتمین جشنواره بین المللی شعر فجر، بیش از همه چیز خشنودی و رضایت اغلب شرکت کنندگان و داوران را از شیوه ی داوری این دروه اعلام می کند. در این جشنواره، آثار رسیده و نیز نتایج مراحل مختلف داوری، به صورت شفاف در پیش چشم مخاطبان قرار داشت. این روش، می تواند ضمن ایجاد مسئولیت بیشتر در داوران، زمینه های سوء ظن های احتمالی را نسبت به روند داوری از میان بر دارد. همچنین تعدد داوران در مقایسه با دوره های قبل نیز به اطمینان خاطر آنان افزود، به ویژه که اندک بودن اختلاف سطح میان آثار، تشخیص شاعران برتر را دشوار می ساخت.
تعداد آثار رسیده به جشنواره به تفکیک قالب عبارت است از
شعر سنتی ۴۶۱ نفر ۳۶۳۳قطعه شعر
شعر آزاد ۴۰۳ شاعر ۳۰۳۷ قطعه شعر
شعر کودک و نوجوانان ۸۵ شاعر ۴۶۴ قطعه شعر
شعر بومی ۴۲ شاعر ۲۳۹ قطعه شعر
شعر محاور ۱۱۱شاعر ۷۶۸ قطعه شعر
کتاب ۱۹۶ کتاب از ۱۸۰ شاعر
به باور هیأت داوران، سطع آثار جشنواره در قالب های گونه های مختلف، نسبت به سال های قبل پیشرفت محسوسی دارد که نماینگر رشد پیوسته شعر نسل جوان است. اگر به تفکیک میان قالب ها و گونه های شعر بنگریم، در قالب های سنتی، تجربه های فرمی تازه و هنرمندی ها و هنرنمایی زبانی و بیانی- که در سال های اخیر رایج بوده و البته در آثار بعضی شاعران گاهی شکلی افراطی نیز می یافته است- در شکل متعادل و ملایم خود، همچنان در جریان است و به تدریج زیبایی شناسی نسبتا جدیدی را در شعر سنتی حاکم کرده است. شاهد این ادعا، آثاری است که در این جشنواره حائز مقام های برتر شده و غالباً از تجربه های تازه بی بهره نبوده اند. همچنین رسوخ فردیت بیشتر در شعرها و برخورداری نسبی از تجربه ها وچشمدیده های عینی انسان امروز، در شعر های قابل توجه بود. البته بعضی خلل های صوری، به ویژه در حوزه زبان و موسیقی شعر را که از عوارض و توابع این نوآوری هاست، نباید از نظر دور داشت و مراقب آن نبود.
با این همه به نظر می رسد که شاعران سنتی این سال ها در « چگونه گفتن» بیشتر موفق بوده اند تا «چه گفتن». می شود گفت که در مقایسه با شعر های آزاد، هم تنوع محتوایی شعر های سنتی کمتر بود و همه تجربه های گوناگون زندگی انسان امروز ، در آن ها کمتر انعکاس یافته بود. در مقابل در قالب های آزاد، در کنار تنوع فرمی، تنوع محتوایی بیشتر دیده می شد. همچنین زندگی انسان، جامعه و اشیا پیرامون او در این شعر ها انعکاس بیشتر داشت. البته در شماری از آثار، فقدان ساختار و فرم زبانی و موسیقیایی ای که بتواند کامل کننده ی نظام زیبایی شناسی شعر باشد، به چشم می خورد.
ضمن سپاس از سرایندگی که برای شرکت در جشنواره آثار خود را فرستاده اند، باید یادآوری شود که جای آثار بسیاری از شاعران کودک و نوجوان خالی بود؛ این مشکل که از نخستین دوره جشنواره وجود داشته است نشان می دهد که برای گردآوری آثار، تمهیدی دیگر باید اندیشید و فقط به دعوت از شاعران برای ارسال آثارشان اکتفا نکرد.
متاسفانه، هنوز قواعد مشخصی برای شرکت کنندگان بخش کودک و نوجوان و معیار ثابتی برای داوری آثار تدوین نشده است. امیداست که در جشنواره های بعد، مرز داوری و انتخاب شعر فجر، کتاب فصل و کتاب سال مشخص شود.
پرداختن به شعر بومی در این جشنواره برای شرکت کنندگان بخش کودک و نوجوان و معیاری های ثابتی برای داوری آثار تدوین نشده است. امید است که در جشنواره های بعد، مرز داوری و انتخاب شعر فجر، کتاب فصل و کتاب سال مشخص شود.
پرداختن به شعر بومی در این جشنواره اقدامی نیک بود. ولی شاید به سبب تازگی این اقدام، در این جشنواره، فقط شاعران زبان های ترکی ، کردی ، لری حضور محسوسی داشتند. ما امیدوارم که با فعالیت های متداوم در طول سال به ویژه در حوزه انتشارات و رسانه ها، شعر های رسیده در زبان های بومی کشور، گستردگی بیشتر بیابد.
لازم به یادآوری است که داوری کتاب تا مرحله ما قبل نهایی و گزینش ۴۰ کتاب پیش رفت اما با نظر شورای سیاستگذاری و لزوم تشکیل کمیته ای مشترک از سوی دبیر جشنواره و شورای سیاستگذاری برای دقت بیشتر درانتخاب آثار نهایی انتخاب اثر در این حوزه حدود دوماه به تعویق افتاد و به بعد از جشنواره موکول شد لازم به ذکر است که انتخاب نهایی از بین آثار راه یافته به مرحله بعد صورت می گیرد.
دشواری های گوناگون در عرصه چاپ و نشر بر کسی پوشیده نیست. این دشواری ها، به اضافه سهولت هایی که در مقابل برای انتشار در فضای مجازی وجود دارد، سبب شده است که عرصه انتشار کتاب ، نتواند تصویر گر کامل سیمای شعر امروز فارسی باشد. آثار شماری از شاعران توانا و خوش آتیه، به دلایل مختلف هنوز به چاپ درنیامده است. از این روی به نظر می رسد که داوری در مورد آثار شاعران ، دقیق تر از داوری در مورد کتاب ها خواهد بود.
در پایان بازهم یادآور می شویم که اختلاف سطح میان شعر ها، به ویژه شعرهای برتر جشنواره، آنچنان اندک بود که جز با اتفاق نظر داوران متعدد و بازخوانی مکرر شعرهای برتر توسط آنان، رسیدن به اطمینان و خاطر جمعی دشوار می نمود.از این روی، هیأت داروان جدا از شاعرانی که حائز رتبه شده اند، عزیزانی را که فقط با اختلاف سطحی اندک در مراتب بعد ایستادند، قدر می نهد و آنان را شایسته تحسین می شمارد. ما امیدواریم که در سال های بعد، شاهد ایستادن این عزیزان در مقام های برتر باشیم .

هنر نیوز