گزارشی از جلسه نقد و بررسی مستند «اجاره‌نشینی»؛

اجاره نشینی پیشتاز سینمای بی واسطه است

15 ارديبهشت 1393 ساعت 12:23

در ایران قبل از ساخت این فیلم از سینمای بی واسطه خبری نیست و این گروه فیلمساز در این امر پیشتاز بوده اند.

عصر دیروز (یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه) فیلم مستند «اجاره نشینی» ساخته ابراهیم مختاری و کیوان کیانی، در سالن سینماحقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به نمایش درآمد و با حضور ناصر صفاریان (مجری و دبیر جلسه‌های نمایش فیلم) و همایون امامی (منتقد و مستندساز) مورد نقد و بررسی قرار گرفت. 

به گزارش هنرنیوز، همایون امامی کارشناس برنامه پس از اشاره به سوابق ابراهیم مختاری درباره فیلم گفت: این فیلم با دو شاخصه خیلی مهم مطرح می شود یکی به لحاظ سبک سینمایی بی واسطه یا Direct cinema و شیوه شناسی و روشی که در ساخت فیلم به کار رفته به لحاظ تقرب به واقعیت که مشاهده گر است. امامی با اشاره به اینکه در این فیلم ارتباط عمیقی بین آنچه که در سینمای آمریکا تحت عنوان سینمای بی واسطه مطرح است و فیلم دوستان دیده می شود. او با توضیحی درباره تلویزیون و آنچه «ژیگا ورتوف» در پی آن بود می رود به تاریخچه سینمای بی واسطه می پردازد. امامی با اشاره به فیلمهای «مرگ» و «ادی» به عنوان نمونه اشاره می کند که فیلم ما هم سراغ آدمایی رفته اند که دچار بحران شده اند و فیلم به سینمای بحران نزدیک می شود و از این طریق مخاطب را به دنبال خود می کشد. در ایران قبل از ساخت این فیلم از سینمای بی واسطه خبری نیست. این گروه فیلمساز در این امر پیشتاز بوده اند. 

مجری با اشاره به اینکه فیلم حواشی ای هم داشته از تاثیرگذاری بر قانون مستاجر و مالک به از کیانی درباره مدیرت کار سوال کرد. کیوان کیانی، همکار مختاری در ساخت «اجاره‌نشینی» نیز کارگردانی مشترک این مستند را حاصل فعالیت و همکاری درازمدت خود و مختاری در واحد کارگردانیِ فیلم در شبکه‌ی یک سیما دانست و افزود: «فیلم «اجاره‌نشینی» بخشی از یک مجموعه‌ی مستند به‌نام «سر پناه» است که سه سرفصل کم‌وبیش مرتبط به هم داشت و هرکدام توسط یک گروه جداگانه ساخته شد.» کیانی که دیگر کارگردان این فیلم بود با اشاره به سفارشی بودن اثر از سوی وزارت مسکن و تلویزیون اشاره کرد که مدیریت کار را آقای مختاری بر عهده داشته است. مختاری هم در ادامه افزود : «نان بلوچی را ساخته بودم که از روستا تصویر خوش آیندی نداشت چون آن موقع همه شعار بازگشت به روستا را می دادند... آقایی از وزارت مسکن آمده بودند و با سماجت کار را انداختند. آنها سه پژوهش داشتند و من هم هماهنگ کننده بین آنها و سه کارگردان دیگر در مجموعه سرپناه بودم.. از پژوهشگر فیلم سوال کردم که ماجرا کجا نمود پیدا می کند...آن موقع بحرانی ایجاد شده بود و همه آمده بودند از انقلاب سهم بگیرند... ما به داگاه رفتیم و صحنه های بسیاری گرفتیم.» 

مختاری اشاره می کند که قرار بوده این فیلم ها قوانین را تغییر دهد و نماینده های مجلس را متاثر کند. هر اتفاقی که مانع می شد این امر رخ ندهد را از فیلم بیرون کشیده از جمله بازسازی و دوربین ثابت. مختاری ادامه می دهد: «در نان بلوچی فهمیدم بازتاب امر واقع در سینمای مستند چقدر تاثیرگذر است و متقاعد شده بودم که در اجاره نشینی باید این امر را در این فیلم تاثیر دهم. امری که بعدها در سینما برای اولین بار در فیلم سلام سینما می بینیم.» 

کیانی با اشاره به اینکه فیلم یک پشتوانه تحقیقی مفصل داشت به راحت بودن مردم با دوربین اشاره می کند و با اشاره به هم‌زمانی بخشی از تحقیقات ساخت این فیلم و پیدا کردن روش‌هایی برای ساخت آن گفت: «ما با همراهی محقق فیلم به خیلی جاها سرک کشیدیم. او گزارش خود را به‌صورت مکتوب می‌نوشت و ما فقط شاهد صحنه‌هایی بودیم که در واقعیت رخ می‌داد. سپس به صورت دوره‌ای جلسه‌هایی برگزار شد تا بتوانیم درباره‌ی چگونگیِ نمایشِ محتوای تحقیقات به نتیجه برسیم. و در نهایت، ساخت فیلم با جمع‌بندی تمام این نکته‌ها به سرانجام رسید.» کیانی اضافه می کند: «ما در لحظه مشاهده گر بودن را کشف کردیم و پیش از این با این امر آشنایی نداشتیم.» مختاری اینجا کیانی را وجدان بیدار گروه معرفی می کند چون گروه می خواست صاحبخانه ها اسباب مستاجرها را بیرون بریزند و کیانی تذکر می داد. 

در بخش پایانی این جلسه‌ی نمایش فیلم، همایون امامی با اشاره به این‌که در حال حاضر از مستند «اجاره‌نشینی» نسخه‌های متعددی با زمان‌های مختلفی وجود دارد گفت: «در یکی از نسخه‌ها‌ی این فیلم، روی تصویر، صدای گفتار متن شنیده می‌شود که تحلیل اقتصادی و اجتماعی جامعی از پایتخت ایران در ابتدای دهه‌ی ۱۳۶۰ ارائه می‌کند. این گفتار اگر چه به گفته‌ی سازندگان فیلم، باعث کاهش تحرک فیلم شده اما به اعتقاد من تماشای نسخه‌ی مورد بحث که نگاه تحلیلی خوبی به تماشاگر ارائه می‌کند لطف دیگری دارد و در ضمن باعث شده بعضی سکانس‌ها از چفت و بست بهتری برخوردار باشند.»

کد خبر: 71340

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdce7x8f.jh8zei9bbj.html