هنر نیوز - محمود موسوی درگذشت

محمود موسوی باستان شناس پیشکسوت و دارنده دومین نشان «عزت الله نگهبان» (پدر باستان شناسی ایران) شب گذشته (چهارشنبه ۱۶ دی) درگذشت.

به گزارش هنرنیوز؛ پس از فوت مرحوم پروفسور شهریار عدل در خرداد ماه سال جاری اینک در دی ماه خبرمی رسد که محمود موسوی - باستان شناس پیشکسوت ایران- نیز به دیار باقی شتافته است.

مهدی موسوی ؛ پسر این باستان شناس با تائید این خبر گفت: دکتر محمود موسوی به دنبال داشتن سابقه طولانی ناراحتی ریوی و سرطان ریه؛ شب گذشته ۱۶ دی ماه در منزل دارفانی را وداع گفت.

به گفته وی؛ هنوز زمان تشیع پیکر این باستان شناس پیشکسوت و شاگرد بدون واسطه پدرباستان شناسی ایران مشخص نیست.

مهرداد ملک زاده - باستانشناس و شاگردان آن مرحوم - نیز در غم از دست دادن این پیشکسوت باستانشناسی ایران در یکی از شبکه های اجتماعی نوشت:

جانم را در خاک این سال
در این زمستان دفن می کنم
خاکسپاری نیست
جان سپاری است این
تلخ سال
تلخ تر سالی است این
( برای سید محمود موسوی)

به گزارش هنرنیوز؛مرحوم سید محمود موسوی 21 مهرماه سال 93 هنگام دریافت نشان دکتر نگهبان گفت: نمی‌دانم چقدر از سجایای فکری و روحی و علمی ایشان بهره بردم، این را دیگران باید قضاوت کنند اما می‌دانم نشان « دکتر عزت الله نگهبان» بسیار پرمایه و گرانبهاست و از نظر من هیچ جایزه‌ای با آن برابری نمی‌کند.

در آن زمان و در مراسم بزرگداشت محمود موسوی و اهدای نشان « دکترنگهبان» به وی، «محمد موسوی» فرزند این پیشکسوت باستان‌شناسی با تأکید بر اینکه پدرش به عمل بیشتر از تئوری بها می‌داد، افزود: پدر در تربیت فرزندانش فردی آزاداندیش و دموکرات بود و در انتخاب رشته تحصیلی هیچ تحمیلی به ما وارد نکرد چرا که اصل برای او خواندن و آموختن بود. نقش پدر هدایت غیر مستقیم ما بود و البته مادرم هم به عنوان یک معلم کاربلد نقش بسزایی در تربیت ما داشت که بر خود لازم می دانم از طرف خود و برادرانم از هر دو آنها تشکر کنم.

او گفت: پدرم آرام،اهل اغماض و مطالعه و دستخوش احساسات خویش است و سرمایه‌های زندگی‌اش چند هزار جلد کتاب در زمینه باستان‌شناسی، تاریخ و شعر است.

وی با اشاره به بازنشستگی پدرش در سال ۷۵ توضیح داد: پدرم دلباخته شغل خود بود و در مأموریت‌های کاری‌اش نه دهم (۹۰ درصد) عرصه ایران را درنوردیده و با باستان‌شناسانی مانند دکتر نگهبان، دکتر تجویدی و سیف الله کامبخش و دیگر باستان‌شناسان خارجی کار کرده است. او سرپرستی هیأت‌های کاوش اشکور گیلان، شهر قدیم نیشابور، ارگ توس، مسجد جامع ساری، کوه خواجه سیستان ، شهر حریره کیش، بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و مسجد جامع اردبیل را عهده داربود. البته کاوش اخیر با همکاری معمار خوش فکر شادروان مهندس «محمد مهریار» انجام شد. آخرین یادگار ماندگار پدر برگزاری نخستین گردهمایی باستان‌شناسی ایران پس از انقلاب با حمایت مرحوم شیرازی و همکاری آقای یحیی کوثری در فروردین ۱۳۷۳ به مدت پنج روز با حضور ۴۰۰ نفر از مسئولان و باستان شناسان در قلعه تاریخی شوش است.

محمد موسوی تأکید کرد: پدرم با وجود تلاش‌ها و عرق ریزی فراوان در این راه اصلا چشم‌داشت مادی به حوزه‌ی کاری و فعالیت‌هایش ندارد و همواره به باستان‌شناسی و اعتلای آن می‌اندیشد. همواره ساده زیسته و در حال حاضر سهم کنونی او از زندگی مادی همین حقوق بازنشستگی‌اش است و بس و به قول حافظ : «گنج زر چون نبود کنج قناعت کافی است/ آن داد به شاهان به گدایان این داد.»

وی ادامه داد: پدرم بخش زیادی از سیره نیک خود را مدیون استادش دکتر نگهبان می‌داند که در تاریخ باستان‌شناسی ایران شخصیتی برجسته و مثال زدنی است.

علی موسوی - استاد دانشگاه لس آنجلس- که در این مراسم حضور نداشت نیز با ارسال نامه‌ای از تأثیر پدرش برخلق و خو و آینده کاری اش سخن گفته و به ذکر خاطره‌ای پرداخته بود.

« جوانتر که بودم یکی از اقوام از وضعیتم پرسید و من پاسخ دادم مشغول به تحصیل در رشته باستان‌شناسی هستم. او با پوزخندی گفت:« چه فایده‌ای دارد، هرچه تلاش کنی نهایتاً مثل پدرت خواهی شد!» سالها گذشت و من خود پدر شدم اما هرگز به مقام و منزلت پدرم نرسیدم با این حال به این که هنوز هم اغلب مرا به نام پدرم می‌شناسند افتخار می‌کنم تا سالها نام نیک محمود موسوی کلید دربهای بسته بود و موجب مهمانوازی اهالی منطقه و کارمندان تخت جمشید.»

او ادامه داده است:« باستان‌شناسی ایران در سی سال گذشته دچار دگرگونی ها شده و فراز و نشیب بسیارداشته است اما با فعالیت و تلاش باستان‌شناسانی چون پدرم، آنها نه تنها حافظ باستان شناسی کشور بلکه مایه دلگرمی قشر جوان این رشته نیز بودند. پدرم و همقطارانش، قهرمانان این سالهای پرتلاطم باستان‌شناسی در ایران هستند. بیایید از آنها بیاموزیم، کوشش‌هایشان را پاس بداریم و تقدیرشان کنیم. میراث پدرخواهی علم پدران ماست.»

به گزارش هنرنیوز؛محمود موسوي در سال ۱۳۱۶در خانواده اي سنتی به دنيا آمد. وي در سال ۱۳۳۷ به دانشگاه راه یافت و تحصيلات خود را در رشته باستان شناسي تا مقطع كارشناسي در دانشگاه تهران ادامه داد. او پس از پایان تحصیلات به عنوان مدیر پژوهشی در سازمان میراث فرهنگی مشغولبه کار شد و در سال ۱۳۶۶مدیریت پژوهش‌های باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی را به عهده داشت و در سال ۱۳۷۳ به عنوان دبير اجرايي نخستين گردهمايي باستان شناسي ايران پس از انقلاب اسلامی «شوش» را برگزار کرد.

وي در كاوش‌هاي ميداني متعددي شركت يا سرپرستي ان‌ها را به عهده داشت.

از سوابق پژوهشي محمود موسوي می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. شركت در كاوشهاي استان ايلام و پشت‌كوه لرستان ٬هيات باستان شناسان بلژيكي به سر پرستي لويي واندنبرگ . شركت در بررسي هاي شناسي غارهاي بين خوي وسرشت ٬هيات باستان شناسان دانشگاه آمريكا ٬به سرپرستي پروفسور چارلزبرني . شركت در كاوشهاي تخت سليمان تكاب در آذربايجان غربي .هيات باستان شناسان آلماني به سرپرستي آندرياس ليپرت . شركت در كاوشهاي حليمه جان رودبار گيلان ٬هيات باستان شناسان ژاپني از دانشگاه توكيو به سر پرستي شينجي فوكايي . شركت در كاوشهاي محوطه هاي باستاني زابل ٬ هيات باستان شناسان ايتاليايي (از موسسه ايزمئو). مشاركت در بررسي هاي باستان شناسي منطقه آذربايجان شرقي به سرپرستي سيف اله كامبخش فرد . مشاركت و عضويت و معاونت در كاوشهاي تخت جمشيد به سرپرستي اكبر تجويدي . مشاركت در كاوشهاي هيات آموزشي دانشگاه تهران در سگزآباد قزوين (نماينده مركز باستان شناسي ايران ) به سرپرستي عزت الله نگهبان . سرپرستي بررسيهاي باستان شناسي در اشكور گيلان ٬ هيات اعزامي مركز باستان شناسي ايران . سرپرستي كاوشهاي مسجد جامع ابرقو . سرپرستي هيات بررسي و تعيين حريم تپه چغاگاوانه شاه آباد غرب. سرپرستي هيات تجديد نظر در حريم تخت جمشيد . سرپرستي هيات كاوشهاي جزيره كيش . سرپرست هيات كاوشهاي مسجد جمعه اردبيل . سرپرست هيات كاوشهاي حريم مجموعه شيخ صفي الدين اردبيلي .

آثار : آغاز دوره تاريخي درايران شمالي بر اساس يافته هاي باستان شناسي ويژگي اثر : ميراث فرهنگي ۱۳۷۳ باستان شناسي ايران ويژگي اثر : سيماي فرهنگي ايران ۱۳۷۷ باستان شناسي در پنجا ه سالي كه گذشت ويژگي اثر : ميراث فرهنگي ۱۳۶۹ باستان شناسي در جهان اسلام ويژگي اثر : دانشنامه جهان اسلام ۱۳۷۵ باستان شناسي گيلان ويژگي اثر : كتاب گيلان ۱۳۶۹ بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي ويژگي اثر : دانشنامه جهان اسلام ۱۳۷۶ پي گردي و كاوش در مسجد جامع ساوه ويژگي اثر : گزارش چهارمين مجمع سالانه كاوشها و پژوهشهاي باستان شناسي در ايران ۱۳۵۵ تاريخچه باستان شناسي ايران ويژگي اثر : معاونت پژوهشي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ۱۳۷۸ توس شهر خفته در تاريخ ٬ كاوش باستان شناسي در شهر تاريخ حريره جزيره كيش ويژگي اثر : گزارشهاي باستان شناسي ۱۳۷۶ كاوش در بخش غربي مجموعه شيخ صفي الدين اردبيلي ٬اردبيل ويژگي اثر : مجموعه مقالا ت دومين كنگره تاريخ معماري و شهر سازي ايران ارگ بم مسجد جامع اردبيل ويژگي اثر : مجموعه مقالات همايش معماري مسجد ۱۳۷۶ مقدمه اي بر باستان شناسي كرمان ويژگي اثر : مجموعه مقالات كرمان شناسي ٬مركز كرمان شناسي ۱۳۶۹ ياد نامه نخستين گردهمايي باستان شناسي ايران بعد از انقلاب ويژگي اثر : سازمان ميراث فرهنگي ۱۳۷۶ يادمان خشتي كوه خواجه زابل و( خلاصه اي از نتايج مطالعات و كاوشهاي انجام شده در آن) ويژگي اثر : مجموعه مفالات اولين كنگره تاريخ معماري و شهر سازي ايران يادي از علي سامي ويژگي اثر : مجله باستان شناسي و تاريخ ۱۳۶۸.

هنرنیوز ضایعه درگذشت این باستانشناس جلیل القدر را به خانواده محترم آن مرحوم و اهالی میراث فرهنگی تسلیت می گوید.