هنر نیوز - تنها ۱.۱۷ درصد تپه‌های تاریخی دارای حریمند!

در حالی هر روز اخباری از گوشه و کنار مبنی بر تخریب تپه‌های باستانی شنیده‌می‌شود که از ۱۲ هزار و ۵۶۴ تپه ثبت ملی کشور فقط ۱۴۷ تپه در طول ۸۵سال تعیین حریم شده‌اند و با این سرعت ۲۲۶۱ سال دیگر زمان نیاز است تا کل تپه‌های تاریخی تعیین حریم شوند البته اگر تا آن زمان چیزی از این تپه‌ها باقی مانده باشد؟!

مریم اطیابی- به گزارش هنرنیوز، تپه تل های طرهان(کوهدشت لرستان)، خرابه‌های دوره ساسانی هرسین( هرسین کرمانشاه)، خرابه‌های نزدیك اَندُركُش(ارومیه آذربایجان غربی) نخستین تپه‌هایی هستند که به ترتیب در سال‌های ۱۳۱۰، ۱۳۱۸، ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده‌اند. این درحالی است که در استان لرستان از ۱۴۵۲تپه ثبت ملی شده، تنها ۱۸ تپه دارای حریم هستند و ۱۴۳۴ تپه همچنان بدون حریم باقی مانده‌اند. به عبارتی تنها ۱.۲۴% این تپه‌ها دارای حریمند. از سویی استان كرمانشاه با ثبت ملی ۱۳۸۸ تپه فقط توانسته ۳۲ تپه را دارای حریم کند و ۱۳۵۶ تپه دیگر یعنی ۲.۲۳% آنها فاقد حریمند.

آذربایجان غربی هم با ۱۱۸۵ تپه ثبت ملی شده گویا عزمی برای تعیین حریم ندارد چرا که هنوز هیچ یک از تپه‌های تاریخی این استان دارای حریم نیستند. نکته قابل تأمل آن که این سه استان بیشترین تپه‌های تاریخی ثبتی را در بر می‌گیرند.

فقط ۱۴۷ تپه تاریخی تعیین حریم شده است
همچنین تعداد کل تپه‌های ثبت ملی کشور ۱۲ هزار و ۵۶۴ تپه است که از این تعداد فقط ۱۴۷ تپه تعیین حریم شده‌ و همچنان ۱۲هزار و ۴۱۷ تپه دیگر باقی مانده است. به عبارتی تنها ۱.۱۷ درصد کل تپه‌های کشور تعیین حریم شده است. این در حالی است که تمامی۳۱ استان کشور دارای تپه ثبتی هستند ولی تاکنون ۱۰ استان حتی یک مورد تعیین حریم نداشته و تعداد ۱۱ استان نیز فقط یک طرح حریم مصوب تپه ثبتی را دارند.

از سویی استان آذربایجان غربی با داشتن رتبه سوم ثبت تپه و با دارا بودن ۱۱۸۵ تپه ثبتی تاکنون هیچ اقدامی جهت تعیین حریم انجام نداده‌ است .

با توجه به ثبت تپه‌هایی در آذربایجان غربی ( ۲ ) ، اصفهان ( ۱ ) ، ایلام ( ۵ ) ، خوزستان ( ۱ ) ، گلستان ( ۱ ) ، لرستان ( ۲ )، همدان ( ۲ ) در تاریخ ۲۴ ام شهریور ۱۳۱۰ پس از گذشت ۸۴ سال فقط تپه سیلک کاشان واقع در استان اصفهان تعیین حریم شده و آثار دیگر بلاتکلیف مانده‌اند.

اگر ثبت جهانی نبود!

به گزارش هنرنیوز، نکته دیگر آن که از ۱۴۷ تپه دارای حریم ، فقط ۲۹ تپه در طرح حریم بیستون در کرمانشاه قرار دارد که آن هم به مدد قرار گرفتن در پرونده ثبت جهانی بیستون کرمانشاه و از سر اجبار بوده است.

در استان فارس هم از ۷۶۵ تپه ثبتی فقط ۳۵ تپه دارای حریم است که ۲۳ تپه در مجموعه تخت جمشید، نقش رستم و نقش رجب قرار دارد. به عبارتی تنها ۱۲ عدد از این تپه‌ها به دلخواه ثبت شده است و اگر مجموع ۱۳ و ۲۹ تپه‌ای را که بواسطه پرونده ثبت جهانی دارای حریمند از ۱۴۷ تپه‌باستانی دارای حریم در کل کشور کنیم، مجموعاً تنها ۵ ۹تپه به دلخواه دارای حریم شده‌اند.

مارلیک، حسنلو، جیرفت حرمت ندارند!

ناگفته نماند تپه گیان در نهاوند استان همدان با شماره ثبتی ۳۶ و تورنگ تپه در گلستان با شماره ثبتی ۶۶ که در سال ۱۳۱۰ ثبت ملی‌شده‌اند هنوز تعیین حریم نشده‌اند. به این فهرست اسامی مهمی چون تپه مارلیک در گیلان، تپه حسنلو در آذربایجان غربی را اضافه کنید. وعجیب‌تر آنکه جیرفت نیز هنوز تعیین حریم نشده است؟!

از سویی با نگاهی به فهرست ۳۱ هزار و ۶۴ اثر ثبتی در می‌یابیم ۱۲هزار و۵۶۴ از این تعداد، تپه‌های تاریخی هستند که ۴۰.۴۵ درصد مجموعه آثار کشوری را در بر می‌گیرد و با تعیین حریم ۱۴۷عددی این تپه‌ها، تنها ۷.۵۲ درصد حرائم کل کشور را به تپه‌های تاریخی اختصاص داده‌ایم چرا که در مجموع برای کل آثار ثبتی کشور ۱۹۵۵ تعیین حریم صورت گرفته است البته ۲۶۹ مورد هم بازنگری است که نباید آن را به فهرست ثبت حریم افزود.

تنها ۳۴۲ اثر حوزه باستان‌شناسی تعیین حریم شده است

حال این پرسش مطرح است که اگر این تپه‌ها نیاز به حفاظت ندارند پس برای چه ثبت ملی شده‌اند؟ مگر تعیین حریم نخستین گام حفاظت نیست؟ این در حالی است که از مجموع کل آثار ثبتی ۱۲ هزار و ۶۲۸ اثر بنای ثبتی است و ۱۸ هزار ۴۳۶ اثر ثبتی دیگر مربوط به حوزه باستان‌شناسی مانند تپه ، محوطه، گورستان، نقش برجسته، گور دخمه، کتیبه است. به عبارتی ۵۹.۳۵ درصد آثار متعلق به حوزه باستان شناسی است در حالی که از ۱۹۵۵ مورد تعیین حریم،۱۶۱۳ مورد مربوط به بناهای ثبتی است و فقط ۳۴۲ مورد مربوط به آثار باستان‌شناسی است.

درنهایت باید گفت هرچند ۱۲.۷۷ درصد بناها دارای حریم هستند اما در مورد آثار مربوط به حوزه باستان‌شناسی فقط ۱.۸۶درصد کل این آثار تعیین حریم شده‌اند.

فقط۲۲۶۱ سال ناقابل!
به گزارش هنرنیوز، تعیین حریم از سال ۱۳۴۹ آغاز شده است اما در فاصله ۴۵ سال تنها ۳۴۲ اثر حوزه باستان‌شناسی تعیین حریم شده است. به عبارتی ۷.۶ درصد از آثار در طول یک سال به طور متوسط در حوزه باستان‌شناسی تعیین حریم شده است. این درحالی است که هم اکنون ۱۸ هزار و ۹۴ تپه باستانی وجود دارد که هنوز تعیین حریم نشده است و اگر فرض را بر این بگذاریم که سالیانه به هیچ بخش دیگری از باستان ‌شناسی نپردازیم و فقط بخواهیم تنها تپه‌ها را تعیین حریم کنیم و اگر با همان روال تقریبی ۸ اثر در حوزه باستان‌شناسی پیش برویم ، ۲۲۶۱ سال زمان نیاز است تا کل تپه‌های ثبتی کشور تعیین حریم شود؟!