هنر نیوز - سليماني: آثار نويسندگان دهه 70 مملو از تجربه‌گرايي

سليماني: آثار نويسندگان دهه 70 مملو از تجربه‌گرايي

يك منتقد ادبيات داستاني گفت: در دهه 70 نويسندگان آغاز به نوشتن از خود و تجربيات فردي مي‌كنند. آثار ارائه شده مملو از تجربه‌گرايي است.
به گزارش هنرنيوزبه نقل از فارس، نشست بررسي ادبيات داستاني دهه 70 ساعاتي پيش با حضور دو تن از منتقدان ادبيات داستاني كامران پارسي‌نژاد و بلقيس سليماني در سراي اهل قلم برگزار شد.
بلقيس سليماني نويسنده و منتقد ادبيات داستاني درباره ادبيات دهه 70 گفت: ادبيات دهه 70 از 5 جهت مهم است. اول اينكه اين دهه مصادف با دوره پس از جنگ است.
اين نويسنده ابراز داشت: اين دهه بر روند صنعت نشر و چاپ تاثيرگذار بود از اين دو جهت دهه 70 بسيار مهم تلقي مي‌شود.
وي افزود: دهه 60 به دليل برخي موارد دهه خاصي براي صنعت نشر تلقي مي‌شود. در اين دهه گفتمان سياسي ما ايدئولوژيك است. كم كم در دهه 70 از اين گفتار سياسي فاصله گرفته و وارد حوزه تربيت مي‌شويم.
وي با اشاره به حوزه فرديت خاطرنشان كرد: از دهه 60 كه وارد دهه 70 مي‌شويم از جمع‌گرايي، ارزش‌گرايي، كل‌گرايي نيز فاصله گرفته و وارد حوزه‌هايي مي‌شويم كه در آن حوزه هويت فردي اهميت مي‌يابد و به اين دليل در داستان و رمان اين مفهوم با اهميت جلوه مي‌كند.
سليماني در ادامه با اشاره به لحاظ تاريخي و صنعت نشر دهه 70 گفت: دهه 70 سه دوره را شامل مي‌شود. اول دوره آغازين كه اين دوره، دوره پر رونق ادبيات داستاني به لحاظ كمي است يعني بيشترين تيراژهاي چاپ را از سال 70 تا 74 شاهد هستيم.
وي ادامه داد: در سال‌هاي مياني دهه 70 با افت عناوين روبرو مي‌شويم اما در سال‌هاي پاياني اين دهه رشد كيفي ادبيات داستاني خودنمايي كرده و افت ادبيات پاورقي را مشاهده مي‌كنيم.
سليماني با اشاره به رشد پاورقي در دهه 70 بيان كرد: تقريبا از اواخر دهه 60 وارد حوزه پاورقي‌نويسي مي‌شويم كه اوج اين حوزه در دهه 70 است كه اين امر به تقويت و انسجام و ياري صنعت نشر مي‌آيد و سبب مي‌شود صنعت نشر روي پاي خود بايستد.
وي در ادامه با تاكيد بر رواج پاورقي نويسي تصريح كرد: پاورقي از صفحات روزنامه‌ها و نشريات حذف مي‌شود با حذف پاورقي، پاورقي‌نويس‌ها آغاز به چاپ و انتشار كتاب مي‌كنند. در اين ميان داستان‌هاي دنباله‌دار از بين مي‌رود، دليل ديگر رشد پاورقي‌نويسي اين است كه به نظر مي‌رسد پس از جنگ نياز به فضاي ايجاد رمانتيك ديده مي‌شود كه اين فضا در رمان‌هاي عاشقانه و پليسي جستجو مي‌شود. به طور كلي خوانندگان وارد فضاي خاصي مي‌شوند.
سليماني در ادامه اضافه كرد: دوره پس از جنگ امكان باز توليد آثار را فراهم كرد يكي ديگر از عوامل رواج پاورقي‌ها وجود سريال‌ها و فيلم‌هاي سرگرم‌كننده بود كه تلويزيون پس از جنگ آغاز به پخش آنها كرد.
سليماني افزود: تلويزيون در دهه 60 مردم را از حالت سرگرم‌كنندگي خارج كرده و مبدل به آموزشگاه و كلاس درس مي‌‌شود. مردم در بسياري از مواقع ديگر برنامه‌هاي سرگرم‌كننده از تلويزيون را مشاهده نمي‌كنند. در اين سال‌ها آثاري كه از نويسندگان خارجي هم ترجمه مي‌شود آثار سرگرم‌كننده هستند.
وي افزود: در اين سال‌ها شاهد به صحنه آمدن زنان پاورقي نويس هستيم. در سال‌هاي پيش از انقلاب اغلب مردها پاورقي مي‌نوشتند اما پس از جنگ تحميلي زنان به عرصه آمده و آغاز به پاورقي نويسي مي‌كنند. در اواخر دهه 70 نام‌هاي پاورقي نويسان زن افزايش مي‌يابد اما بايد دانست چرا زنان ظهور كرده و اينگونه مي‌نويسند چرا كه ظهور زنان در اواخر دهه 70 بسيار بارز است تا حتي كه دهه 80 را به تصرف خود در مي‌آورند.
وي با اشاره به اينكه چرا زنان وارد اين عرصه شده و آغاز به پاورقي نويسي مي‌كنند، عنوان كرد: جستجوي هويت فردي يكي از آن عوامل است چرا كه با پيدايش ژانر رمان كه روايت محور و گفتار محور است زنان احساس مي‌كنند وسيله بياني پيدا كرده‌اند تا بهتر خواسته‌ها و اميال خود را بيان كنند. پس زنان بيش از هرچيز اين ژانر را مورد توجه قرار مي‌دهند چرا كه اين ژانر خدمت شاياني براي بيان مصائب زنان مي‌كند.
وي با اشاره به اين مطلب كه چرا زنان آغاز به پاورقي نويسي مي‌كنند، ابراز داشت: به نظر مي‌رسد زنان در نوشتن پاورقي‌هاي عاشقانه به اين دليل موفق هستند كه جنس زن محور مركزي اين نوع داستان‌هاست.
سليماني با اشاره به مضامين دهه 70 تصريح كرد: در دهه 70 نويسندگان خاصي ظهور مي‌كنند برخي به پديده مبدل مي‌شوند همانند پائلو كوئيلو. نويسنده رمان كيمياگر. يك نوع نوشته عرفان محور در دهه 70 مورد توجه قرار مي‌گيرد به همين دليل آثار كوئيلو و باخ در ايران ترجمه و مورد استقبال قرار مي‌گيرد.
وي گفت: در كنار آثار تلويزيوني مانند بابالنگ دراز، زنان كوچك و غيره با چندين چاپ و ترجمه اين آثار منتشر مي‌شوند. اين سير در اوايل دهه 70 به وفور ديده مي‌شود چرا كه تلويزيون در نشر آثار داستاني كه از اين رسانه پخش مي‌شود نقش مهمي دارد.
اين منتقد ادبيات داستاني اظهار داشت: در اين دهه با متفكران خاصي در عرصه نظريه و تفكر آشنا مي‌شويم. اواخر دهه 60 كتاب مهم ساختار ترجمه متن از بابك احمدي منتظر مي‌شود كه بر نسل كتابخوان و داستان نويس بسيار تاثيرگذار است.
به گفته وي مترجمان در اين راستا متفكران ديگري را نيز معرفي مي‌كنند. در اين دهه به اين سبب داستان‌نويس‌هاي ما نظريات اين متفكران را در داستان‌ها انعكاس مي‌دهند حتي نقد هم بر اساس اين نظريات شكل مي‌گيرد.
اين منتقد اضافه كرد: يكي از نويسندگاني كه به لحاظ تكنيكي تاثيرگذار است ميلان كندرا است. اين دهه زمان تاخت و تاز كندرا است.
اين منتقد ادبيات داستاني اظهار داشت: يكي ديگر از ويژگي‌هاي دهه 70 تجربه‌گرايي است آنچه به نام فرديت گرايي پس از دهه 60 مطرح مي‌شود تجربه‌گرايي همراه فرديت گرايي است. نويسندگان آغاز نوشتن از خود و تجربيات فردي خود مي‌كنند چيزي كه در دهه 60 هيچگاه ديده نشد. سليماني در ادامه با اشاره به تجربه‌گرايي خاطرنشان كرد: حتي در آثار دولت‌آبادي هم كليت و روح جمعي حاكم بود چرا كه بيش از هر چيز بر تاريخ اجتماع تمركز مي‌كردند تا زندگي‌هاي فردي ولي بعدها نويسندگان جوان آغاز به نوشتن از تجربيات شخصي خود مي‌كنند. نويسندگان آغاز به نوشتن در حيطه‌هاي فردي در دهه 70 مي‌كنند به دليل اين تكنيك‌زدگي و تجربيات فردي بسياري از آثار نويسندگان جوان مورد اقبال واقع نمي‌شود.
سليماني در ادامه تاكيد كرد: تجربه‌گرايي به دليل شرايط اجتماعي پس از جنگ و به دليل كندوكاو در هويت فردي و بازيابي هويت فردي شكل مي‌گيرد. بسياري از داستان‌هاي ما در اين زمينه نوشته مي‌شود.
در دهه 70 جلال آل احمد مورد توجه قرار مي‌گيرد. آثار او مورد توجه قرار گرفته و چندين بار تجديد چاپ مي‌شود.
وي افزود: در دهه 60 صنعت نشر پويا نبود اما در دهه 70 صنعت نشر شروع به بازيابي خود كرد به اين دليل بسياري از آثار مغفول مانده مجدد چاپ شد براي نخستين‌بار اولين آثار صادق هدايت در دهه 70 تجديد چاپ مي‌شود.
وي در خاتمه سخنان خود با اشاره به پديده‌هاي دهه 70 گفت: دو پديده در اين دهه ديده مي‌شود اول بامداد خمار كه در سال 76 براي نخستين بار منتشر شد اين كتاب تا اواخر دهه 70 به چاپ 25 مي‌رسد پديده ديگر ذبيح‌الله منصوري است. البته دوره پديده‌گي او پيش از انقلاب است اما كتاب وي بارها در دهه 70 تجديد چاپ مي‌شود. منصوري خدمت بزرگي به طيفي از كتاب‌خوان‌ها كرد طيفي كه كمتر نويسنده‌اي به آنها توجه داشت. نثر خوب، بازي‌هاي روايي مناسب و به جا آثار وي را برجسته مي‌كند.