کاظم راستگفتار در گفتگو با خبرنگار سینمایی هنر نیوز در ارتباط با معقوله فرهنگ سازی با توجه به اینکه امسال نیز سالی است که از سوی مقام معظم رهبری بر فرهنگ تاکید ویژه‌ای شده است گفت: برخی فعالیت‌های فرهنگی ادامه پیدا می‌کند و بعد از چند دهه تاثیرات خود را می‌گذارد در حقیقت کار‌های فرهنگی به این صورت نیست که در لحظه تاثیر بگذارد باید برای آن برنامه ریزی کرد و زمانی هم که تاثیر خودش را بگذارد به راحتی هم از بین نمی‌رود چون در وجود انسان‌ها رخنه کرده است. ما باید برای نسل‌های بعد از خودمان برنامه ریزی کنیم. اگر کشور‌های خارجی در زمینه فرهنگی به آنچه در نظر داشته‌اند قطعاً حاصل یک کار یک شبه نبوده است بلکه از سال‌ها پیش برای لظه لحظه آنچه می‌خواستند برنامه ریزی کرده‌اند.

وی در اداگفت: ما در برخی موارد فقط ادعای کار فرهنگی را داریم و یا فقط از برنامه ریزی حرف می‌زنیم در صورتی که هیچ کدام از این‌ها کارها فرهنگی نیستند ما باید با برنامه ریزی دقیق وارد فعالیت‌های عملی شویم تا در آینده تاثیر آن را ببینیم. در ضمن ما هم اکنون هم مشغول به فرهنگ سازی هستیم اما چون برنامه ریزی روشنی نداریم نمی‌دانیم که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. البته نا گفته نماند کار‌هایی هم انجام شده است که مورد تایید مسئولین فرهنگی ما است اما شاید تعدادشان به قدر کفایت نباشد. در مجموع هر اثر هنری یک تاثیر فرهنگی را با خود به همرا دارد حالا چه این تاثیر مثبت باشد و چه منفی.

کارگردان فیلم سینمایی «عروس خوش قدم» گفت: ما نیز به یک مدیریت فرهنگی مسلط و آگاه نیاز داریم که متاسفانه این زمینه نقطه ضعف اساسی ما است. ما درباره فرهنگ یک تعریف یکدست و جامعی نداریم بلکه معتقد هستم با تغییرات مدیریتی مخصوصاً در حوزه فرهنگ تعریف ما هم از فرهنگ عوض می‌شود این را می‌توان از آثاری که در آن دوران ساخته می‌شود کاملاً متوجه شد. این مطلب باعث می‌شود که مردم و به خصوص جوان‌ها از فرهنگ عمومی حاکم بر فضای موجود زده شوند. جالب است مدیران فرهنگی که بر سر کار می‌آیند شعار‌هایی می‌دهند که در تکذیب شعار‌های مدیر قبلی است.

وی در ادامه گفت: متاسفانه مدیران زمانی که بر مسند مدیریت قرار می‌گیرند بر آن می‌شوند که کار‌های نفر قبلی را افشا کنند شاید در گیری بین مدیران و سیاست بازی آن‌ها باعث می‌شود که ما به یک تعریف منسجم و عام پسند از فرهنگ نرسیم. در ایران نگاه‌ها به این سمت می‌رود که فرهنگ ازدولت تمکین کند و دولتی باشد، در صورتی که فرهنگ اصلاً مسئله‌ای دولتی نیست. در ایران فرهنگ وجود دارد اما به صورت آگاهانه به سمت آن حرکت نمی‌کنیم. فرهنگ در مملکت ما همانند یک بچه سر راهی برای خودش رشد می‌کند و تربیت آن همانند کشوری هفتاد و دو ملت می‌شود.

این کارگردان این چنین ادامه داد: ما در حوزه فرهنگ بیشتر تاثیر پذیر بوده‌ایم زمانی که ما خوراک مناسب جامعه را تامین نمی‌کنیم افراد بیگانه این کار را برای کشور ما انجام می‌دهند سیاست‌های فرهنگی ما باید سیراب کننده افراد آن باشد. در حال حاضر غرب و مخصوصاً هالیوود برای هر حرکت فرهنگی ما یک نسخه فرهنگی پیچیده است. از ابتدا به عنوان یک عنصر فرهنگی قابل اعتماد خودشان را عرضه می‌کنند در مرحله بعد که اعتماد جوان ایرانی را جلب کردند آن خوراک مورد نظرشان را خیلی ظریف به جوان‌های ما می‌دهند.

وی با اشاره به اینکه جوانان ایرانی در برخی مواقع به اینکه فرهنگ آمریکایی دارند احساس فخر می‌کنند گفت: بگذارید مثالی بزنم در طول همه فیلم‌هایی هالیوودی که دیده‌ایم همه آمریکایی‌های اصیل سیگار خودشان را با فندک زیپو روشن می‌کنند این یک مثال ساده است اما جالب است که آن ها به ساده‌ترین مسائل هم اهمیت می‌دهند و آن‌ها را برای ما تبدیل به یک امر مهم می‌کنند. اگر دقت کنید جوان سیگاری برای کلاس گذاشتن از این فندک استفاده می‌کند شاید خنده آور باشد اما واقعاً این گونه است این فندک آمریکایی برای جوان ایرانی یا هر جوان دیگری یک شی مرغوب و با شخصیت محسوب می‌شود. ما باید بیشتر از این‌ها به این موارد دقت کنیم و حتماً باید وارد تحلیل بشویم که آن‌ها بر سر فرهنگ ما چه می‌آورند؟! یادمان نرد و‌‌ همان فندک تبدیل شده است به یک فرهنک آمریکایی زیپو یک طرز فکر آمریکایی است.

راستگفتار در پایان گفت: متاسفانه مسئولین فرهنگی ما در ارتباط با این مسائل بی‌تفاوتند و یا باور ندارند که آن ها آنقدر ریز بین هستند. در برخی موارد مسئولین فرهنگی ما در ظاهر دلنگران فرهنگ این مرز و بوم هستند و چون به خلوت می‌روند آن کار دیگر می‌کنند. خیلی از همین فیلم ساز‌های ارزشی ما نیز این گونه هستند. فیلم‌های ارزشی را برای مردم می‌سازند و زمانی که به خانه‌شان می‌روند فیلم جکی جان نگا‌ها می‌کنند. پر واضح است که وقتی خودشان به فیلمی که می‌سازند اعتقاد ندارند قطعاً مخاطب هم اعتقاد پیدا نخواهد کرد و در وجودش تاثیری نخواهد گذاشت. فرهنگ ساز‌های ما نیز تحت تاثیر فرهنگ‌های غربی هستند منتهی در خفا و خلوت خودشان.

گفتگو: علی اکبر دهبان

هنر نیوز