چندی پیش طرح ساخت آرامگاه شمس تبریزی به همت بنیاد شمس تبریزی و مسئولین شهرستان خوی مورد مسابقه قرار گرفت. بنیان‌های ارزشمند این طرح بر مبنای جایگاه عرفانی شمس و هم‌چنین ملیت او قرار گرفت. این طرح تا بدانجا حایز اهمیت است که شایسته است بیشتر بدان بپردازیم.

ایران مهد بسیاری از دانشمندان و بزرگان علم و ادب و هنر و بستر بسیاری از هنرهای سنتی است. اما مدتی‌ نه چندان کوتاه است که کشورهای همسایه به انحاء مختلف تلاش دارند تا متفکرین و دانشمندان ایرانی را به نام خود سند بزنند. این موضوع از وجود آرامگاه‌های واقعی و یادبودهای جعلی گرفته تا ساخت تندیس‌های بزرگان و مشاهیری چون مولانا؛ نظامی گنجوی تا حتی ادعاهایی که از سوی کشورهای همسایه برای تسخیر شمس و ابن سینا شنیده شده، وسعت یافته است. اما در واقع مدت‌ها سوال بسیاری از کار‌شناسان فرهنگی از وزارت ارشاد این بود که چرا در مقابل این اقدام غیر اخلاقی سکوت می‌کنند.

اما اقدامی که جمهوری آذربایجان در طراحی و اهدای تندیس نظامی گنجوی شاعر پرآوازه ایرانی با جعل هویت به ایتالیا و نصب آن در پارک «ویلا بورگزه» شهر رم انجام داد بیش از گذشته مایه نگرانی فرهنگ‌دوستان ایرانی را فراهم کرد.

در حالی که پاسخ وزیر ارشاد به این اقدام تنها این بود که: «این متفکران اهمیت دارند نه زادگاه آن‌ها! متفکرین نه تنها به ایران که به تمام جهان متعلقند.» این جمله که در آئین گشایش هفته فرهنگی استان گلستان بیان شد؛ سبب شد تا برخی از اهالی فرهنگ به آن واکنش‌ نشان دهند. اما به واقع دولت همچنان سکوت کرد تا آن‌که بالاخره اولین اقدام پر رنگ ایران برای حفظ مشاهیرش رخ داد.

به هر روی ساخت آرامگاه برای شمس تبریزی را شاید بتوان تنها اقدام ایران در ماه‌ها و یا شاید سال‌های اخیر در جهت معرفی میراث معنوی و مشاهیرش دانست. این اقدام شاید آغاز خوبی برای حرکت در مسیر معرفی مشاهیر و بزرگان علم و ادب ایرانی باشد.

فارغ از تمام آن‌چه در مسیر طراحی و انتخاب طرح برای آرامگاه شمس تبریزی اتفاق افتاده است؛ باید این نکته را یادآور شد که وزن هر کشور بسته به تعدد مشاهیر و بزرگان علم و فرهنگ و هنر است و میراث فرهنگی و معنوی آن. متفکرین و بزرگان هر کشور مایه آبرو و اعتبار آن کشور در جهان هستند و در شرایطی که کشورهای دیگر سعی در سند زدن مشاهیر ما دارند؛ مایه تعجب است که چگونه ما در حفظ آن‌ها هیچ تلاشی نمی‌کنیم!

به هر روی باید اقدام در جهت معرفی و یادآوری دوباره شمس تبریزی را به فال نیک گرفت و متذکر شد که این موضوع حتی قادر است مردم را به شناخت بهتر این ادیب بزرگ کشورمان مشتاق کند.

شمس تبریزی یکی از عارفان قرن هفتم است. تا کشف مجموعه مقالات شمس تبریزی اطلاعی از او در دست نبود. «هیچ آفریده‌ای را بر حال شمس اطلاعی نبوده چون شهرت خود را پنهان می‌داشت و خویش را در پرده اسرار فرو می‌پیچید» اما شمس تبریزی ازین روی برای ایرانیان حایز ارزش است که مولانا بدو ارادت ویژه‌ای داشته است.

مراسم معرفی سه اثر بر‌تر و اهدای جوایز به برگزیدگان طراحی آرامگاه شمس تبریزی، ۹ بهمن ماه در تالار شمس موسسه اکو برگزار خواهد شد.

هنر نیوز