هنر نیوز - قلبم آتش گرفته است

یک صنعتگر زنگوله ساز می‌گوید: گرانی مواد اولیه و سوخت، عدم حمایت دولت، نبود بسته‌بندی مناسب، آشنا نبودن صنعتگران با مقوله بازاریابی، پایین بودن سطح اقتصادی مردم برای خرید مهمترین مشکلات حوزه صنایع دستی است.

به گزارش هنرنیوز، منصور دادخواه متولد ۱۳۵۰ اهل تیران استان اصفهان است. او ۲۵ سال است که به زنگوله‌سازی مشغول است. با او درباره این صنعت به گفت و گو نشستیم.

درباره زنگوله سازی توضیح دهید؟

زنگوله سازی ۲۷ مرحله دارد. ورق « روغنی ۷۵ » را می‌چینیم، ،لوله می‌کنیم، درزهایشان را جوش می‌دهیم، مراحل بعد گرد کُنی، لبه کَنی، لبه‌زنی است، سپس طاق را گود می‌کنیم، باکس‌بندی انجام می‌دهیم، لبه‌ها را پِرس می‌کنیم، با کوره جوش می‌دهیم سپس چکش کاری انجام می‌دهیم. بعد آن را به شکل بیضی در می‌آوریم تا صدای زنگوله درآید.
سپس یک لبه برای تنظیم صدا به آن می‌دهیم و بعد آن را پرداخت می‌کنیم . البته ابتدا اسید کاری و سپس پرداخت، بعد آن را با روغن کیلر براق می‌کنیم تا زنگوله‌ها دیگر زنگ نزنند و عمرشان زیاد شود.

عمر مفید زنگوله چقدر است ؟
۲۰ سال

زنگوله چه کاربردی دارد ؟

برای حیوانات اهلی مثل گوسفند، بز، بره، شتر... کاربرد دارد. اما امروزه برای تزیین پشت درب اتاق‌ها یا اُپن آشپزخانه به کارمی‌رود. یا آن را به گردن خرگوش و سگ‌های کوچک اهلی و‌صل می کنند و یا برای جلو ماشین یا سر کلیدی استفاده می‌شود البته زمانی هم برای زنگ جلو درب خانه از آن بهره می‌گرفتند. پیش از آمدن برق زنگوله در باغچه نصب بود و با طناب تا جلو درب بوسیله یک حلقه به آن وصل می‌شد که با کشیدن آن، طناب به حرکت می‌کرد و زنگوله به صدا در می‌آمد.

قیمت زنگوله چقدر است؟

۲-۳ هزار تا ۵۰-۶۰ هزارتومان .

ساخت آن چقدر زمان می‌برد؟

اگر خیلی خوب و شکیل باشد ۳۰ زنگوله در یک روز، هرچقدر وقت کمتر عدد بالاتر می‌رود.

مشکلات این صنعت چیست ؟

از طرف میراث فرهنگی حمایت نمی‌شویم. دو سال و نیم پیگیر بودم تا بیمه شوم. من چون عاشق کارم بودم تا کنون در این صنعت دوام آوردم وگرنه این کار خیلی اعصاب می‌خواهد. ۲۵ سال است زنگوله می‌سازم باید عاشق باشی تا این کار را انجام دهید.

خیلی افراد به عنوان شاگرد آمده‌اند تا سر یک هفته و یکماه و دوماه این حرفه را یاد بگیرند و بروند. بعضی از آنها ۲ ساعت هم دوام نیاوردند. اعصاب می‌خواهد و عشق به این کار.

ما از طرف دولت حمایت نشدیم. فقط تنها کاری که من با پیگیری‌های خودم انجام دادم بحث بیمه بوده است که به دلیل خطر ابزاری که به کار می‌گیریم، زیاد است. احتمال پریدن پلیسه درچشمان یا سوختگی یا رفتن گوشه سندان به دست و....

کناره‌های سندان اگر با شتاب به دست برود، چون جنسش خشک است مثل ترکش عمل می‌کند. کناره‌ها وقتی از سندان جدا می‌شوند با چند کیلوتر سرعت در بدن می‌روند و فوق‌العاده دردناکند.

چرا با این همه سختی به این کار را ادامه می‌دهید؟

یک کلام عاشقم. دوبار زنگوله در کوره می‌رود، هر دفعه حول و حوش ۴۵ دقیقه باید جلو حرارت ۱۲۰۰ درجه کار کنیم. برخی مواقع دستم را روی سینه‌ام می‌گذارم قلبم آتش گرفته است. فرم عینکم داغ می‌شود. و بینی‌ام را می‌سوزاند. .اما کارم را دوست دارم.

وام صنایع دستی دریافت کردید؟

دراین دو سه سال قول دادند اما هنوز کاری انجام نشده است .

برای یک کارگاه چقدر مساحت احتیاج است؟

یک مغازه ۳در۴ برای یک نفر کفایت می‌کند اما برای داشتن شاگرد، مغازه باید بزرگتر باشد.

آیا کوره‌های مورد استفاده برقی است؟

بله اما قدیمی دَم‌های دستی با چرم دوخته می‌شد که با کشیدن طناب هوا را دم با زدم می‌کرد و کوره را روشن می‌‌‌‌‌نمود. امروزه کسی نیست که این دما را بدمد بنابراین برق این کار راانجام می شود.

هنوز شاگرد دارید؟

دو سه نفر.استاد کاران «تیران» ۲۰ تا ۲۵ نفر هستند. برخی بالای ۶۰ – ۷۰ سال سن دارند اما جوانان حالا وقتی برای این کار نمی‌گذارند.

آیا این شغل می‌تواند معیشت شما را تامین کند؟
بسته به فرد دارد. آدم قانع تامین می‌شود. شخصا راضی هستم. ماهی ۶۰۰-۷۰۰ هزار تومان دارد.

حذف یارانه و افزایش برق چه تاثیری روی کار شما که با کوره سرو کار دارید گذاشت ؟

ساخت زنگوله هزینه دارد که با طبع افزایش یافته است. من قبلاً قبض ۳- ۴ هزار تومانی برق داشتم اکنون ۱۲ هزار تومان می‌دهم. پیشتر که کوره‌ها با ذغال کار می‌کرد اما اکنون گاز مصرف می‌کنند. هر ماه ۱۰ کپسول گاز حول و حوش ۴۰ – ۵۰ هزار تومان به غیر از مواد اولیه هزینه مصرف انرژی‌ است .یعنی تقریباً ۶۰ -۷۰ هزار تومان هزینه‌ها افزایش یافته است.

مواد اولیه چقدر دچار نوسان قیمت است ؟

ورق آهن کیلو ۶۰۰ تومان شده ۱۰۰۰تومان، هفته بعد ۱۲۰۰ تومان . گرده یا تاق کیلو ۴۰۰-۵۰۰ بوده الان ۸۰۰ شده، مفتول ۲۰۰-۳۰۰ تومان شده ۶۰۰-۷۰۰ تومان، گرد نشادور که خاصیت جرم گیری دارد ۱۵۰۰ تومان بود اکنون ۳ هزار تومان ،شده آلیاژ برنجی برای جوشکاری با قیمت حدود ۵ -۶ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان رسیده است.

زنگوله‌ها صادر هم می‌شوند؟

بعضی از نمونه‌هایش پاکستان هم می رود.

با وجود زنگوله‌های چینی آیا در فکر تغییر و ایجاد خلاقیت هستید؟

آنها نمونه ریختگری است و کار دست محسوب نمی‌شود بلکه صنعتی است. هرچند از نظر فرم شکیل‌تر است اما زنگوله‌های ما ایده ذهن و خلاقیت است و با همین شکل و شمایل زیباست .

صنف هم دارید ؟
نه

اعتراضی به ورود این زنگوله‌ها داشتید ؟
نه اما دوست دارم نماد هر کشور یا شهر را روی آن حکاکی کنم. پیشنهادی هم از برج میلاد برای حکاکی این برج روی تعدادی زنگوله داشتم.