هنر نیوز - جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت و جریان سازی مغفول مانده / رسالت منطقه ای، جهانی و ملی جشنواره مقاومت چیست؟

جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت و جریان سازی مغفول مانده / رسالت منطقه ای، جهانی و ملی جشنواره مقاومت چیست؟

محمد علی سلیمانی/ باید اظهار امیدواری نمود تا جشنواره بین المللی فیلم مقاومت در بحبوحه جنگ فرهنگ اعمال شده از سوی دشمنان و ولنگاری فرهنگی پدید آمده در داخل کشور بواسطه اهمال و سستی مسئولان امر، بتواند در حد بضاعت به تببین مفهوم کلیدی مقاومت و بسط و گسترش آن در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی بپردازد تا نسل های مختلف انسانی با این مؤلفه حیات بخش آشنا شده و در برابر سلطه فرهنگی مستکبران به ایستادگی و پایداری مبادرت ورزند.

بی ترید جشنواره بین المللی فیلم مقاومت سوای نظر از جوانب ملی خود، در ابعاد منطقه ای و جهانی از رسالتی ویژه برخوردار است؛ رسالتی سنگین، در منطقه ای ویژه که متلاطم ترین و حساس ترین نقطه جهان از نظر رویدادهای سیاسی و اجتماعی قلمدا شده و می شود؛ رسالتی عظیم در منطقه ای سرنوشت ساز، که امریکا، اسرائیل و رژیم های مرتجع عربی تلاش زیادی را به جهت منحرف ساختن مسیر استقلال و حرکت های آزادی بخش اسلامی مردمی ایشان مبذول داشته و پروژه های گوناگونی را نظیر دامن زدن به اختلافات مذهبی و قومی، ترویج تروریسم، ترسیم چهره مخدوش از جبهه مقاومت و بالاخص پروسه ی ترویج اسلام امریکایی را در هر یک از کشورهای آن به نوعی مختص به خود، در حال پیگیری می باشند.

پس باید توجه داشت که پیش از آنکه قدرت های بومی رو به زوال رفته و استعمارگران به تقسیم و مرزبندی سرزمین های این منطقه بپردازند، مسلمانان این ناحیه ذیل پرچم امپراطوری های مسلمان در کنار یکدیگر به مسالمت زندگی می کردند. اما امروز دو چشم بصیر و بینای نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله، نگران حال امت اسلامی است (امام خامنه ای؛ ۱۳۸۵/۰۱/۲۷)؛ چرا که دنیای اسلام به ویژه در منطقه حساس جنوب غرب آسیا دچار تشتت و افتراق بوده و این، بزرگترین مصیبتی است که امت اسلامی به آن دچار است: «بنده ساعتی قبل، مصائب دنیای اسلام را می‌شمردم: خونریزی ها را، قضایای فلسطین را، قضایای بوسنی را، قضایای افغانستان را، قضایای کشمیر را، قضایای تاجیکستان را، قضایای هند را، قضایای بعضی کشورهای دیگر را. این‌ها همه، مصائب جهان اسلام است. اما بزرگترینِ این مصائب را که شاید بشود مادر این مصائب دانست، تشتّت و تفرّق مسلمین و غفلت و دوری‌شان از امّت بزرگ اسلامی است (امام خامنه ای؛ ۱۳۷۲/۰۱/۰۴)».

بر این اساس شاید یکی از اصلی ترین مسئولیت های کلان جمهوری اسلامی، در این موقعیت زمانی و مکانی، ایجاد وحدت بین مسلمانان به ویژه ساکنان منطقه و تقویت پیوندهای منطقه ای مبتنی بر معارف اسلام و تعالیم قرآن کریم است. در واقع اگرچه مردم کشورهای جنوب غرب آسیا اشتراکات و پیوندهای فرهنگی، تاریخی، قومی و نژادی متعددی با یکدیگر دارند، اما تعالیم دین مبین اسلام بالاتر از تمام این مشترکات قرار داشته و در حال حاضر تنها تعالیم ناب اسلامی است که می تواند آرامش را به منطقه بازگردانده و سربلندی ملت های منطقه و سرنوشت امت اسلامی را که همان تشکیل تمدن نوین اسلامی است، تضمین نماید. بنابراین ضروری است جشنواره بین المللی مقاومت به عنوان یکی از معدود بازوهای رسانه ای تخصصی نظام اسلامی بر روی ایجاد وحدت حول تعالیم اسلام و قرآن کریم بین مسلمانان کشورهای مختلف جنوب غرب آسیا تمرکز نموده و برنامه ریزی دقیقی در این زمینه داشته باشد.

یکی دیگر از وجوه جریان سازی جشنواره مقاومت را باید در حوزه ملی تامین اقتدار فرهنگی کشور جستجو کرد. هر گاه سخن از تهاجم و یا آفند فرهنگی به میان می آید، تلاش برنامه‌ریزی شده و سازمان یافته ی تمام یا بخشی از یک یا چند گروه اجتماعی، ملت، جامعه، تمدن و یا دولت بیگانه فهم می گردد که برای تحمیل مبانی و اصول اجتماعی، باورها، ارزش ها، اخلاقیات و رفتارهای مورد نظر خویش، بر سایر گروه ها و جوامع، اقدام نموده و این همه در حالی است که در برابر هر آفند و تهاجمی امر خطیر و ویژه ی پدافند و دفاع موضوعیت دارد؛ به این سبب در باب تهاجم فرهنگی نیز این مسئله صدق نموده و در طی این مسیر می بایست در گام نخست دفاع و در گام نهایی اقتدار فرهنگی سر لوحه امور قرار گیرد؛ «اقتدار فرهنگی هم همین‌طور است؛ یعنی از لحاظ فرهنگی، فرهنگِ کشور اثرگذار باشد و اثرپذیر نباشد و تهاجم فرهنگی به شکل صحیحی دفع شود. (امام خامنه ای؛ ۲۸/۰۲/۱۳۸۰)»، از این جهت مبتنی بر آنچه که گذشت، جشنواره بین المللی مقاومت از جمله مواردی است که با ظرفیت فوق العاده ی خود می تواند در عرصه ی فرهنگ، بر موضع اقتدار فرهنگی نظام جمهوری اسلامی درآمده و نقشی ویژه در مبارزه با تهاجم فرهنگی ایفا نماید.

اما در ابعاد ملی نیز مهمترین اثرگذاری جشنواره مقاومت را می تواند در قالب حمایت از هنرمندان ِ قائل به مقاومت فرهنگی نمود پیدا کند. هر چند که در سال های اخیر تلاش های قابل تقدیری از سوی هنرمندان متعهد جهت بسط مقاومت در عرصه ی تقابل فرهنگی با نظام سلطه صورت پذیرفته، لکن همچنان این عرصه مملو از خاکریز های فتح نشده ای است که تنها بر مسیر تولید و عرضه ی افکار و عقاید ناب، برآمده از آرمان های اصیل انقلاب اسلامی با ابزار هنر ممکن بوده و در این راستا قطعا گسترش ابعاد سینمای مقاومت به توسعه آن شتابی ویژه خواهد بخشید.

بر این اساس شاید یکی از مهم ترین جریان سازی هایی که جشنواره مقاومت باید به دنبال آن باشد، حمایت از نیروهای مؤمن انقلابی در عرصه فرهنگ و هنر است، به ویژه افراد و گروه هایی که از سوی جریان روشنفکری مسلط بر عرصه هنر طرد شده و یا با کارشکنی های فراوان مواجه می شوند. حمایت از هنرمندان انقلابی همواره از دغدغه های امام امت بوده است «مسئله‌ی فرهنگ، مسئله‌ی مهمی است. اساس این ایستادگی، این حرکت و در نهایت ان‌شاءالله پیروزی، بر حفظ فرهنگ اسلامی و انقلابی است و تقویت جناح فرهنگی مؤمن، تقویت این نهالهایی که روییده است در عرصه‌ی فرهنگ. (امام خامنه ای؛ ۱۳۹۲/۱۲/۱۵)»

در گام بعدی جشنواره بین المللی فیلم مقاومت نیازمند تدوین یک سند راهبردی است. در این باره باید یادآور شد جشنواره بین المللی فیلم مقاومت بدون تدوین سند راهبردی که معیارها و ضوابط شرکت در این جشنواره و تقدیر از برگزیدگان را مشخص نماید، به همان راهی خواهد رفت که جشنواره بین المللی فیلم فجر رفت و به همان سرنوشتی دچار خواهد شد که امروز این جشنواره شده است، جشنواره ای که تنها نام آن به انقلاب و آرمان های انقلاب گره خورده اما محتوا و اثرگذاری ها و جریان سازی های آن اگر در تضاد با آرمان های انقلاب نباشد، همسو با آن نیست.

بر این اساس ضروری است جشنواره مقاومت بیش از هرچیز ابعاد گفتمان انقلاب اسلامی و گفتمان مقاومت که نشأت گرفته از گفتمان انقلاب اسلامی است را تعریف و تدقیق نماید تا حدود و ثغور این مفاهیم برای عموم هنرمندان، مسئولان، مدیران و کارمندان دستگاه های فرهنگی و هنری و سایر اهالی فرهنگ، هنر و رسانه چه در داخل کشور و چه در منطقه و جهان اسلام و چه برای مخاطبان غربی و شرقی مشخص شده و قابل فهم شود. تنها در این صورت است که وجدان های آگاه و هنرمندان پاک سیرت در برابر غنای این مفهوم سر تعظیم فرود آورده و هنر خویش را به خدمت بسط و گسترش این ویژگی ممتاز در خواهند آورد.

در این بین معرفی آثار هنری و تولیدات فرهنگی که مقاومت را در فرهنگ های گوناگون سراسر زمین به نمایش گذاشته و می گذارند نیز تاثیر بسزایی در ایجاد همگرایی میان هنرمندان مقاومت خواهد داشت، این در حالی است که متاسفانه بانک اطلاعاتی جامع و دقیقی پیرامون هنر مقاومت حتی در میان کشورهای اسلامی وجود ندارد، چه رسد به اینکه آثار هنر مقاومت در کشورهای شرقی، کشورهای افریقایی و کشورهای لاتین و امریکای جنوبی و مرکزی در طول تاریخ را معرفی نماید.

به عبارت بهتر، جشنواره بین المللی فیلم مقاومت اگر قصد جریان سازی حول مفهوم مقاومت در سراسر جهان را دارد ابتدا باید به ایجاد بانک جامعی از اطلاعات هنر و هنرمندان مقاومت در دهه های گذشته به ویژه در حوزه هنرهای نمایشی و در نهایت هنر سینما مبادرت ورزد تا بتواند به زبان مشترکی برای تفاهم و تعامل با فرهنگ های مختلف دست پیدا کند. از طرف دیگر تسلط بر فرهنگ و مردم شناسی جوامع دیگر باعث می شود تا جشنواره مقاومت آثاری که با آن فرهنگ ها هم خوانی دارند را به ایشان معرفی نماید که این امر مستلزم ارتباط گیری گسترده با فعالان فرهنگ مقاومت در سایر کشورها و همچنین بهره مندی از امکانات نوین ارتباطی نظیر شبکه های اجتماعی در جهت تعامل با مخاطبان نهایی آثار در دیگر جوامع که همان مردم عادی کوچه و بازار هستند، می باشد.

نباید فراموش کرد که مقاومت اساسا جزئی از سبک زندگی افراد یک جامعه است و در فرهنگ و زندگی آحاد جامعه ظهور و بروز دارد، بنابراین جشنواره مقاومت زمانی به اهداف اصیل و اولیه خود مبنی بر جاری کردن گفتمان مقاومت در جامعه بشری خواهد رسید که ابتدا بتواند با مردمی که مقاومت در برابر فرهنگ های سلطه گر در زندگی ایشان جریان دارد ارتباط برقرار کرده و به روایت زندگی ایشان برای مردمان دیگر فرهنگ های مقاوم بپردازد تا از این طریق گفتمان جهانی مقاومت را عمق بخشیده و مردم مقاوم را در سراسر جهان به یک فرهنگ مشترک برساند.

تبیین و تعیین شاخص ها و معیارهای تقدیر از آثار هنری نیز موضوع مهم دیگری است که باید در سند راهبردی جشنواره بین المللی فیلم مقاومت مورد توجه قرار گیرد.

تبیین و تعیین شاخص ها و معیارهای تقدیر از آثار هنری نیز موضوع مهم دیگری است که باید در سند راهبردی جشنواره بین المللی فیلم مقاومت مورد توجه قرار گیرد.

پس همان طور که اشاره شد عدم تبیین شاخص ها این جشنواره را به سرنوشت جشنواره هایی چون جشنواره فیلم فجر دچار خواهد کرد. اگر جشنواره فیلم مقاومت به تبیین اصول و شاخص های خویش نپرداخته و بر رعایت آنها پافشاری و ایستادگی نداشته باشد، در گذر زمان مجبور خواهد شد برای راضی نگهداشتن جریان های مختلف هنری و یا دولت های گوناگون و ... اقدام به باج دهی کرده و به حمایت از اشخاص و افرادی بپردازد که سنخیتی با گفتمان مقاومت ندارند.

در اینجا به برخی از اصول و گزاره هایی که جشنواره بین المللی فیلم مقاومت می تواند در تدوین سند راهبردی خویش مورد توجه قرار دهد، اشاره می شود:

حمایت از آثاری که در چارچوب «دیپلماسی عمومی تقریب»، به دنبال نهادینه سازی مولفه ها و منادی وحدت در جامعه اسلامی هستند.
تنها یک چیز علاج است و بس، و آن اتحاد مسلمانان، پافشاری بر اسلام و ارزشها و اصول آن، مقاومت در برابر فشارها و تنگ کردن عرصه، در بلند مدت بر دشمن است. (امام خامنه ای؛ ۱۳۷۲/۰۲/۲۸)
حمایت از آثاری که انقلاب اسلامی را به عنوان یک الگو و مدل موفق مقاومت و عزت و اقتدار آن را مصداق عینی تحقق وعده الهی معرفی می کنند.
مصداق عینی تحقق وعده‌ی الهی، نظام جمهوری اسلامی است که به‌رغم همه‌ی فشارها و طراحی های دشمن، اکنون یک نظام محترم، مقتدر، اثرگذار در مسائل منطقه ای و جهانی، دارای ملتی بزرگ، فهیم، دشمن‌شناس و لحظه‌شناس و دارای پیشرفت‌های بزرگ علمی است. (امام خامنه ای؛ ۱۳۹۱/۱۰/۲۷)
حمایت از آثاری که ایمان به وعده ها و نصرت الهی را در مخاطبان زنده می کنند.
آنچه بالاخره پیروز خواهد شد، راه خداست. تاریخ این را بر ما ثابت کرده، و سرگذشت دوران معاصر بشریت هم این را به اثبات رسانده است. ما برای خدا صبر و مقاومت می‌کنیم و می‌دانیم که نصرت هم پشت سر این صبر و مقاومت هست. (امام خامنه ای؛ ۱۳۷۰/۰۳/۱۵)
حمایت از آثاری که مبتنی بر آرمانگرایی توأم با واقع‌بینی به وقایع و شرایط منطقه می نگرند.
غرب و آمریکا و صهیونیزم، امروز از همیشه ضعیف‌ترند. گرفتاری های اقتصادی، ناکامی‌های‌پی‌درپی‌در افغانستان و عراق، اعتراض های عمیق مردمی در آمریکا و دیگر کشورهای غربی - که دامنه‌ی آن روزبه‌روز گسترده‌تر شده است - مبارزات و جانفشانی‌های مردم فلسطین و لبنان، قیامهای دلیرانه‌ی مردم در یمن و بحرین و برخی دیگر از کشورهای زیر نفوذ آمریکا، همه و همه حامل بشارت های بزرگی برای امت اسلامی و بویژه کشورهای انقلابی جدید است. مردان و زنان مؤمن در سراسر جهان اسلام و بویژه در مصر و تونس و لیبی، از این فرصت برای تشکیل قدرت بین‌الملل اسلامی، بیشترین بهره را ببرند. خواص و پیشروان نهضت ها به خدای بزرگ توکل و به وعده‌ی نصرت او اعتماد کنند و صفحه‌ی تازه‌گشوده‌ی تاریخ امت اسلامی را با افتخارات ماندگار خود، که مایه‌ی رضای‌الهی و زمینه‌ساز نصرت اوست، مزین سازند. (امام خامنه ای؛ ۱۳۹۰/۰۸/۱۴)
حمایت از آثاری که مسئولیت های کلان ملت ایران را به او یادآوری می کنند.
همت ملت ایران باید این باشد که به نقطه‌ای برسد که همه‌ی رفتارهای او، حرکات او، محصولات فکری او، در دنیای اسلام به صورت یک مرجع مسلّم و متقن، مورد مراجعه‌ی ملت ها قرار بگیرد؛ متفکران ملت ها، روشن‌فکران ملت ها راه را پیدا کنند؛ این مسئولیت تاریخی ملت ایران است. و این راهی است که به طور طبیعی در مقابل ماست؛ باید این راه را به‌درستی طی کنیم؛ آن وقت سرنوشت دنیای اسلام تغییر خواهد کرد و به تبع آن، سرنوشت دنیا تغییر خواهد کرد. (امام خامنه ای؛ ۱۳۸۹/۰۲/۱۵)
حمایت از آثاری که نقش ملت های منطقه در ایجاد تحولات را گوشزد می کنند.
ملت های‌ مسلمان‌ بدانند که‌ آنان‌ نیز به‌ اندازه‌ی‌ دولت ها نزد خدا و نزد تاریخ‌ مسؤولند. شما می‌توانید دولت ها را به‌ مقاومت‌ در برابر فشارهای ‌استکباری‌ وادار و آنان‌ را در این‌ راه‌ کمک‌ کنید. (امام خامنه ای؛ ۱۳۷۰/۰۷/۲۵)
حمایت از آثاری که به بررسی نقش استعمار در عقب ماندگی کشورهای منطقه و نیز ایجاد تفرقه بین مسلمانان می پردازند.
حمایت از آثاری که به برجسته سازی عناصر و مولفه های گفتمان مقاومت در حرکت های مردمی منطقه می پردازند، مولفه هایی نظیر استکبارستیزی، عدالت خواهی، مبارزه با صهیونیسم، اسلام خواهی، استبدادستیزی و ...

در مجموع باید اظهار امیدواری نمود تا جشنواره بین المللی فیلم مقاومت در بحبوحه جنگ فرهنگ اعمال شده از سوی دشمنان و ولنگاری فرهنگی پدید آمده در داخل کشور بواسطه اهمال و سستی مسئولان امر، بتواند در حد بضاعت به تببین مفهوم کلیدی مقاومت و بسط و گسترش آن در ابعاد ملی، منطقه ای و جهانی بپردازد تا نسل های مختلف انسانی با این مؤلفه حیات بخش آشنا شده و در برابر سلطه فرهنگی مستکبران به ایستادگی و پایداری مبادرت ورزند؛ انشاء الله.