هنر نیوز - حس معجزه ضامن آهو روی پرده نقره‌ای سینما

به بهانه فرارسیدن ولادت باسعادت امام رضا (ع) به معرفی فیلم‌های سینمایی می‌پردازیم که حس معجزه ضامن آهو را روی پرده نقره‌ای سینما و یا قاب جادویی تلویزیون به تصویر کشیده‌اند.

به گزارش هنرنیوز ؛ تولید اثر در سینما و تلویزیون با محوریت ائمه اطهار، همواره یکی از موضوعات مهم و قابل‌توجه بوده و هست. پرداختن به موضوعاتی که از امامان معصوم ما شیعیان صحبت کند و یا مواجه با آن‌ها به هر نحوی می‌تواند دست‌مایه تولید یک اثر فاخر باشد. از جمله این آثار، تولیداتی است که به امام هشتم ما؛ امام رضا (ع) می‌پردازند و این امر به‌واسطه حضور ابدی ایشان در خاک مقدس شهر مشهد و ارادت خاصی که ما ایرانی‌ها به ایشان داریم، قوت بیشتری نیز گرفته است. نکته مهم و قابل تامل در این زمینه این است که به‌واسطه حضور حرم مطهر امام رضا (ع) در شهر مقدس مشهد، آثار نمایشی ما در مورد ایشان می‌توانست چشمگیرتر و باکیفیت بهتری تولید شوند اما متأسفانه هنرمندان ما در این زمینه بسیار کم‌کاری کرده‌اند و سخت و کم قدرت سراغ این سوژه مهم و پراهمیت در سینمای ایران رفته‌اند تا جایی که در تمام این سال‌ها، هنر نمایش ما تنها یک سریال در خصوص زندگی امام رضا (ع) تولید کرده و مابقی که تعدادشان به انگشتان دست هم نمی‌رسد با محوریت رفعت ایشان به تولید رسیده‌اند. مهدی فخیم‌زاده، رسول صدرعاملی، حمید نعمت‌الله و بهروز شعیبی از جمله هنرمندانی هستند که در خصوص امام رضا (ع) فیلم و سریال تولید کرده‌اند. از مهم‌ترین این آثار می‌توان به سریال «ولایت عشق» اشاره کرد که فخیم‌زاده آن را در سال ۱۳۷۹ با موضوع زندگی امام رضا (ع) مقابل دوربین برد. * «ولایت عشق»؛ زندگی علی بن موسی‌الرضا مجموعه ۳۰ قسمتی «ولایت عشق» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده درباره زندگی علی بن موسی‌الرضا (ع) و حضور ایشان در مرو است. داستان این مجموعه پرمخاطب که از شبکه یک سیما پخش می‌شد و با اقبال بی‌نظیر مخاطبان نیز روبه‌رو بود، با مرگ هارون‌الرشید؛ خلیفه عباسی و روی کار آمدن پسرش امین آغاز می‌شود. در ادامه جنگ امین و برادرش مأمون، خلافت مأمون و حضور علی بن موسی‌الرضا (ع) در شهر مرو به نمایش کشیده شده است. در این سریال به بیان حوادث مهم این دوران از جمله نماز باران، نماز عید فطر و مناظرات بین ادیان پرداخته شده است. بازیگران بنام و بی‌شماری در این اثر تاریخی به ایفای نقش پرداخته‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فرخ نعمتی در نقش علی بن موسی رضا که البته چهره او در هاله‌ای از نور نمایش داده می‌شد، اشاره کرد. در کنار فرخ نعمتی بازیگران دیگری مانند محمد صادقی، اکبر زنجان‌پور، دانیال حکیمی، بیژن امکانیان، فریماه فرجامی، بیتا فرهی، رامبد جوان، داوود رشیدی، مریلا زارعی، فتحعلی اویسی، احمد نجفی، عنایت‌الله بخشی، سیروس گرجستانی، سیروس ابراهیم‌زاده، غلامرضا طباطبایی، عنایت‌الله شفیعی، مهدی فخیم‌زاده، حبیب اسماعیلی، حبیب دهقان نسب و … اشاره کرد. گفتنی است این سریال از شبکه الکوثر و آی‌فیلم با دوبله به زبان عربی با عنوان «غریب طوس» پخش شده است و در کشورهای عرب‌زبان با این نام شناخته می‌شود. سریال «ولایت عشق» در ششمین دوره از برگزاری جشن حافظ توانست در ۶ رشته هنری کاندیدای دریافت جایزه شود و در نهایت تندیس بهترین کارگردان تلویزیونی و بهترین بازیگر مرد درام را از آن خود کرد. نسخه سینمایی «ولایت عشق» در سال ۱۳۸۰ از شبکه یک سیما پخش شد. پس از مهدی فخیم‌زاده، رسول صدرعاملی از جمله فیلمسازان مهم سینمای ایران است که چند فیلم با موضوع و محور زندگی امام رضا (ع) ساخته است. * «شب»؛ گروهبان و مجرمی که مهمان امام رضا (ع) می‌شوند «شب» فیلمی به کارگردانی رسول صدرعاملی و تهیه‌کنندگی سیدکمال طباطبایی و نویسندگی کامپوزیا پرتوی و بر اساس طرحی از اصغر فرهادی بود که در سال ۱۳۸۶ ساخته شد. فیلم سینمایی «شب» قصه گروهبانی است که برای تحویل دادن مجرمی سابقه‌دار به زندان یکی از شهرستان‌ها، مجبور می‌شود که به همراه مجرم و دستبند، شبی را در مشهد بگذراند. امین حیایی، عزت‌الله انتظامی و خسرو شکیبایی بازیگران اصلی این فیلم هستند. «شب» در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و امین حیایی توانست برای بازی در این فیلم سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کند. این فیلم همچنین جایزه بهترین فیلم جشنواره مذهب ایتالیا را نیز کسب کرده است. * «هر شب تنهایی»؛ قصه زنده ماندن فیلم سینمایی «هر شب تنهایی» دومین فیلم از سه‌گانه رسول صدرعاملی است که در سال ۱۳۸۶ در شهر مشهد تولید شد. این فیلم با بازی لیلا حاتمی و حامد بهداد، داستان عطیه؛ نویسنده و مجری یک برنامه خانوادگی رادیو است. او هر روز به سؤالات شنوندگان این برنامه پاسخ می‌دهد و به آنها توصیه می‌کند با همسرشان چگونه باشند تا زندگی زناشویی بهتری داشته باشند. عطیه بیمار است و دکترها به او گفته‌اند تنها چهار ماه دیگر زنده خواهد ماند و دو ماه هم از این چهار ماه گذشته و راضی به عمل جراحی هم نمی‌شود. به پیشنهاد همسرش، آنها برای زیارت به شهر مشهد می‌روند؛ اما او افسرده و درگیر مناسبات خود و همسرش است تا اینکه در حرم به دختری برمی‌خورد که مادرش را گم کرده است. عطیه دخترک را به قسمت گمشدگان می‌سپرد اما دوباره پس می‌گیرد، آرامش می‌کند، برایش غذا می‌خرد، کفش و لباس نو تهیه می‌کند و در نهایت به وقت بیماری کودک، خطر متهم شدن به دزدی را به جان می‌خرد و به فوریت‌های پزشکی حرم مراجعه می‌نماید. عطیه‌ای که شاید به خاطر نزدیکی به مرگ قدری ارتباطش با خدا کم‌رنگ شده و هر بار که می‌خواهد به زیارت برود، با ذهنی آشفته توانایی این کار را در خود نمی‌بیند، پس از کمک به دخترک مشتاقانه به زیارت می‌شتابد. «هر شب تنهایی» در ۱۶ دی‌ماه ۱۳۸۸ در سینماهای کشور اکران شد و با استقبال خوبی نیز روبه‌رو بود. * «در انتظار معجزه»؛ معجزه‌ای برای بقای زندگی مشترک فیلم سینمایی «در انتظار معجزه» سومین ساخته رسول صدرعاملی است که با محوریت موهبت‌های امام رضا (ع) ساخته شده است. این فیلم در سال ۱۳۸۸ با تهیه‌کنندگی سید کمال طباطبایی تولید شد. «در انتظار معجزه» با بازی حمید فرخ‌نژاد، پریوش نظریه و بیتا فرهی داستان امیر و مهرانه؛ زن و شوهری است که چشم دیدن یکدیگر را ندارند. ازدواج سه سال پیش آنها اشتباه بوده و زندگی جهنمی آنها امانشان را بریده اما ناگزیرند یک شبانه روز یکدیگر را تحمل کنند. * «بیا از گذشته حرف بزنیم»؛ سالمندانی که به زیارت می‌روند تله‌فیلم «بیا از گذشته حرف بزنیم» به کارگردانی حمید نعمت‌الله محصول سال ۱۳۸۷ است. این اثر در پنجمین جشنواره فیلم رضوی عنوان بهترین فیلم، فیلمنامه و کارگردانی را از آن خود کرد و در پخش تلویزیونی نیز مورد استقبال مخاطبان بسیاری قرار گرفت. نکته جالب درباره این اثر این است که در دو قسمت ساخته شده است. قسمت دوم این فیلم در بازه زمانی سال ۹۱ تا ۹۲ ساخته شد و در آن برخی بازیگران تغییر کردند. به‌عنوان‌مثال آزیتا لاچینی جایگزین مهین شهابی شد و تا کنون ۹ قسمت از این تله‌فیلم ساخته شده است. در خلاصه داستان این اثر آمده است: سه زن سالمند به‌قصد زیارت و سیاحت عازم شهر مشهد می‌شوند و در آن‌جا اتفاقاتی برای آنها روی می‌دهد که … ثریا قاسمی، مهین شهابی، پوران‌دخت مهیمن، آزیتا لاچینی و فریده سپاه منصور از جمله بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش پرداختند. * «روز هشتم»؛ نتیجه توسل به امام رضا (ع) فیلم «روز هشتم» نیز در سال ۱۳۸۸ تولید شد. این فیلم به کارگردانی مهدی کرم‌پور و نویسندگی صادق کرمیار است که در آن بازیگرانی چون انوشیروان ارجمند، علیرضا خمسه، امیرحسین مدرس، فرزاد حسنی و مرحوم عسل بدیعی به ایفای نقش پرداختند. در این فیلم برای سه شخصیت فیلم با نام‌های زینت، رستمی و شکوهی مسائل و مشکلاتی به وجود می‌آید که در سایه توسل به امام رضا (ع) و توجه حضرتش رفع می‌شود. * «دعوتنامه»؛ دعوتی از طرف امام رضا (ع) فیلم سینمایی «دعوتنامه» به نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی مهرداد فرید روایتگر زندگی شخص درمانده‌ای است که در مشهد زندگی می‌کند و کارش این است که از زائران حرم علی بن موسی‌الرضا دزدی کند و از طریق آن زندگی بگذراند. مهرداد فرید این فیلم را سال ۱۳۹۵ ساخت و در آن بازیگرانی چون حمیدرضا آذرنگ، میترا حجار، شقایق فراهانی، شهاب شادابی، بهزاد جعفری و… به ایفای نقش پرداخته‌اند. «دعوتنامه» در اسفند سال ۱۳۹۶ اکران عمومی شد. * «زیارت»؛ تحول روحی و روانی فیلم سینمایی «زیارت» به کارگردانی صادق کرمیار است که در سال ۱۳۸۸ با مشارکت ناجی هنر ساخته شده است. داستان اثر نگاهی به سرنوشت انسان‌هایی دارد که به زیارت مرقد مطهر امام هشتم (ع) می‌روند و در این سفر به تحول روحی و معنوی می‌رسند. در واقع قصه فیلم با مردی آغاز می‌شود که برای رسیدن به طلب خود و پیدا کردن فرد بدهکار عازم مشهد می‌شود. او در این سفر زائران دیگری را می‌بیند که هر کدام به امید کرامتی از حضرت رضا (ع) عازم زیارت هستند. حسن جوهرچی، ستاره اسکندری، اردلان شجاع کاوه، کاوه سماک باشی، ملیکا ناظری و فریده سپاه منصور از جمله بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش پرداختند. * «آوای نقاره‌ها»؛ داستان گره گشایی فیلم تلویزیونی «آوای نقاره‌ها» به کارگردانی جواد مزدآبادی نیز در سال ۱۳۸۸ ساخته شد. این فیلم قصه چهار نفر را روایت می‌کند که در پایان در حرم امام رضا (ع) گره کارشان گشوده می‌شود. شهرام عبدلی، جلال طباطبایی، سیامک اشعریون، آهو خردمند، حسن اسدی و … از بازیگران این فیلم تلویزیونی بودند. * «بدون قرار قبلی»؛ درک تازه‌ای از انسانیت و مرگ فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» یکی از مهم‌ترین فیلم‌هایی است که با محوریت امام رضا (ع) ساخته شده است. این فیلم به کارگردانی بهروز شعیبی در سال ۱۴۰۰ تولید شد و در چهلمین جشنواره فیلم فجر حضور موفقی را تجربه کرد. «بدون قرار قبلی» ششمین فیلم سینمایی بهروز شعیبی در مقام کارگردان است که فیلمنامه آن توسط فرهاد توحیدی و مهدی تراب‌بیگی با نگاهی به یکی از داستان‌های مصطفی مستور نوشته شده است. داستان فیلم در مورد دختری به نام یاسمن است که پس از سال‌ها به دلیل مرگ پدرش به ایران بازگشته است. پسر او دچار اوتیسم است و این مسئله، سفر را برایش دشوار می‌کند. یاسمین شناختی از پدرش ندارد و بیش از آن میراثی که پدر برایش گذاشته است باعث تعجب او می‌شود. اقامت کوتاه او در زادگاه پدر که شهر مشهد است و دیدار با کسانی که پدرش را می‌شناسند او را به درک تازه‌ای از انسان و مفهوم مرگ می‌رساند. سفر یاسمین به شهر مشهد و قبری که پدر او در حرم مطهر داشته و برایش به ارث می‌گذارد همه باعث می‌شود نگاهش به زندگی تغییر کند و طول داستان می‌بینم که در این سفر حتی پسرش که دچار بیماری اوتیسم هست نیز پیشرفت‌هایی در صحبت کردن، به دست می‌آورد. پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، الهام کردا، امین میری، محمد کیانی، عرفان ابراهیمی، رضا صابری، حامی ترابی، صابر ابر بازیگران این فیلم سینمایی هستند که به تازگی اکران خود را در سینماهای کشور آغاز کرده است. «بدون قرار قبلی» با حضور در جشنواره فیلم فجر توانست در شش رشته هنری کاندیدای دریافت سیمرغ شود که در نهایت سیمرغ بهترین صداگذاری و سیمرغ زرین بهترین فیلم از نگاه ملی را از آن خود کرد. * «زائر قریب»؛ کاروان امام رضا (ع) بیش از همه این فیلم‌ها، اکبر صادقی در سال ۱۳۷۴ فیلمی با موضوع و محوریت امام رضا (ع) و حرم او ساخت. فیلمی با عنوان «زائر غریب» که با بازی گرشا رئوفی، حسین ملاقاسمی، نعمت‌الله گرجی، مرتضی احمدی، فرخ‌لقا هوشمند، مهری مهرنیا، مهری ودادیان، سروش خلیلی، داوود اسدی و روح‌الله مفیدی از شبکه یک سیما پخش می‌شد. داستان این مجموعه تلویزیونی درباره راننده اتوبوسی به نام «فیصل» بود که خود از عاشقان امام هشتم شیعیان بود و سال‌ها زائران مشتاق و تهی‌دست مرز ایران و پاکستان را به صورت کاروان، به مشهد و زیارت امام رضا می‌برد … *مستند «رضای رضوان»؛ خدمتگزاران حرم مطهر خوشبختانه برخلاف آثار سینمایی و تلویزیونی، آثار مستند بسیاری درباره امام رضا (ع) ساخته شده است. اما «رضای رضوان» به کارگردانی مجید مجیدی یکی از مستندهای شاخص در این حوزه بوده است. این اثر از معدود آثار با کیفیتی است که تاکنون درباره حرم حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) ساخته شده است. در خلاصه داستان این مستند آمده است: «رضای رضوان» روایت مردانی است که بی مُزد و منت در حرم امام رضا (ع) مشغول امر کفشداری زائران هستند. این روایت در نهایت به جایگاه این امام بزرگ در دل و جان ایرانیان می‌پردازد. یکی از بخش‌های این مستند معرفی شغل افرادی است که به عنوان خادم در حرم امام رضا (ع) مشغول خدمت‌گذاری هستند. در واقع حضور اشخاص مختلف از استاد دانشگاه تا افراد دیگر برای مجیدی اتفاقی مهم و جالب بوده که روی آن تاکید داشته است. به گزارش سوره سینما؛همانطور که در این گزارش مطالعه کردید، تعداد آثار تولید شده در خصوص امام هشتم ما شیعیان در سینما و تلویزیون ایران بسیار ناچیز است. درست است که آثاری در خصوص کرامات ایشان تولید شده اما تعداد آن‌ها به قدری پایین است که به تعداد انگشتان دست می‌رسد. محوریتی که می‌تواند سوژه تولید آثار بسیاری در سینما و تلویزیون باشد اما متأسفانه با جدیت به آن نگاه نمی‌شود و در نتیجه خروجی که از آن شاهد هستیم به همین تعداد محدود ختم می‌شود. همین است که هرساله در ایام تولد و شهادت امام رضا (ع) شاهد پخش آثاری تکراری از شبکه‌های مختلف سیما هستیم. در حالیکه هرسال می‌توانیم حداقل یک فیلم سینمایی و یا یک سریال تلویزیونی با این موضوع داشته باشیم.
هانیه فیوضی