حمیده چوبک خبرداد:
باستان‌شناسان برای کاوش‌های نجاتبخشی راهی قزوین شدند
13 دی 1393 ساعت 13:42
رئیس پژوهشکدهٔ باستان‌شناسی از آغاز کاوش‌های اضطراری نجاتبخشی در ضلع جنوبی کاروانسرای «سعدالسلطنه» ی قزوین خبر داد.
به گزارش هنرنیوز، سرانجام پس از فراز و فرودهای فراوان دستور توقف گودبرداری تا تصمیم نهایی در مورد پارکینگ طبقاتی سعدالسلطنه صادر شد و سه روز است که پیکر تاریخی قزوین از شکافتن زمین توسط لودرها لرزه‌ای براندامش احساس نمی‌کند. اما چرا ساخت این پارکینگ طبقاتی به زعم کارشناسان میراث فرهنگی اشتباه است؟ یک باستان‌شناس در این باره می‌گوید:« پارکینگ طبقاتی سرایِ سعدالسلطنه قلب بافتی تاریخی قزوین را نشانه گرفته که خود روی بافتی کهن‌تر قرار دارد. طی روزهای اخیر با گودبرداری محدوده‌ای به وسعت تقریبی ۳۰ در ۵۰ متر بقایای آب-انباری تاریخی آشکار شد . نه تنها وجود آثار و ابنیه شاخصی مانند مسجدالنبی، سرای وزیر و کاروانسرای سعدالسلطنه به وضوح نشان می‌دهد که در محل مذکور نمی‌توان پارکینگ طبقاتی ساخت، و احداث چنین پارکینگی به معنی نقض آشکار عرصه و حریم یادمان‌های مذکور است، بلکه مطالعات باستان‌شناختی نیز نشان می‌دهد که گودبرداری در این محل منجر به تخریب لایه‌ها و نهشت‌های دوران تاریخی و پیش از تاریخی خواهد شد.»
او ادامه می‌دهد:« در واقع، احداث پارکینگ، چنان‌که گفته‌اند، فقط موجب تجاوز به عرصة سه اثر تاریخی نیست، بلکه به طور مستقیم منجر به نابودی بقایای باستان‌شناختی، دست کم از دوره‌های قاجار و صفوی و سلجوقی تا ساسانی و پیش از تاریخی، می‌انجامد.»
از سویی گفته می‌شود در جلسه روز پنج شنبه ۱۱ دی ماه مقرر شده که شنبه ،13 دی ماه تیمی از باستان‌شناسان برای بررسی بیشتر راهی قزوین شوند. و در مرحله بعدی در صورت ضرورت طالبیان خود راهی قزوین شود.
حمیده چوبک -رئیس پژوهشکدهٔ باستان‌شناسی - با اشاره به برگزاری این جلسه و تاکید بر لزوم انجام کاوش‌های اضطراری نجاتبخشی در این محوطهٔ تاریخی توضیح می‌دهد:« قرار شد پروژهٔ گودبرداری برای احداث پارکینگ تا پایان انجام مطالعات و بررسی این محوطهٔ تاریخی متوقف شود و پس از آن با ارائهٔ طرح مناسب از سوی سازمان زیباسازی و پس از تایید نهایی توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در صورت نیاز کار ادامه داشته باشد. باید ببینیم این محوطه چه لایه‌های تاریخی دارد و باید مشخص شود چه بخش‌هایی از این محوطه تاریخی هستند، حتی باید میزان آسیب‌های وارد شده به لایه‌های تاریخی شهر باستانی قزوین نیز بررسی و مطالعه شوند.»
او یادآور می‌شود:« بر اساس قانون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید وظایف خود را در مورد مطالعه و حفاظت از میراث فرهنگی به درستی انجام دهد، دیگر دستگاه‌های کشوری وعمرانی نیز لازم است دربارهٔ قوانین حوزهٔ میراث فرهنگی، مراعات کنند. این شهر قدیمی نسبت به یک شهرهای جدید، در مسالهٔ باستان‌شناسی شهری، حرف اول را می‌زند. بنابراین براساس قانون و ماده ۱۱۴ مصوب دولت باید طرح‌های قانونی برای استعلام به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارائه شوند. البته رویکرد سازمان میراث فرهنگی مخالفت با طرح‌های عمرانی نیست، قرار است این پروژه نخست بررسی مطالعاتی شود و پس از رسیدن به یک نتیجه نهایی چگونگی ادامه کار در این محوطه تاریخی مشخص و اعلام می‌شود. »
«کاروانسرای سعدالسلطنه» در سال ۱۳۸۶، در زمان قائم‌مقامی حمید بقایی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، با امضای تفاهم‌نامه‌ای با «صندوق احیا و بهره‌برداری از بنا‌ها و اماکن تاریخی و فرهنگی»، با موضوع مشارکت و سرمایه‌گذاری در مرمت، احیا و بهره‌برداری از این مجموعه تاریخی، به «سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین» واگذار شد.
«کاروانسرای سعدالسلطنه» جزو مجموعه بناهایی است که با بازار قزوین و بناهای شاخصی مانند مسجدالنبی (مسجد شاه)، سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای حاج‌رضا، سرای رضوی، تیمچه‌های روباز و سرپوشیدة درویش مهدی، حاج محمدتقی و راستهٔ قیصریه در ارتباط است.
سابقه بازار در قزوین، که سعدالسلطنه نیز جزو متأخر آن است، به حدود هزار سال می‌رسد و با گذشت زمان این بازار تداوم یافته و به دورهٔ صفوی می‌رسد. در این دوره، با انتخاب قزوین به‌عنوان پایتخت ایران و پس از آن با احداث طرح‌های قابل توجهی در دورههٔ قاجار مانند سرای سعد السلطنه در همجواری بازار، این مجموعه اهمیت زایدالوصفی یافت که حتی آن را به شناسنامهٔ قزوین تعبیر می‌کنند.
به گزارش هنرنیوز، هر چند گفته می‌شود که امیر دیزانی – معاون وقت میراث فرهنگی- با احداث پارکینگ آن هم نه از نوع طبقاتی آن در سعدالسلطنه موافقت کرده است اما یادآوری این نکته نیز ضروری است که طرح حریم بافت قزوین در دروه دیزانی تهیه شده است. در این طرح حریم۱۱۲ اثر ثبتی وجود داشت که البته ۲۸ اثر دارای ارزش نیز باید به ثبت می‌رسید به عنوان مثال« گرمابه بلاغی» در خیابان شهید انصاری که تازه امسال به ثبت رسید، در همان زمان دارای ارزش شناخته شد. ۱۱۲ اثرثبتی ۶ آب انبار، ۱۲ آرامگاه، ۷ بازار، ۲ باغ، ۱ تئاتر، ۱ حسینیه، ۱۳خانه، ۳ دروازه، ۱ راه، ۱ زورخانه، ۱ ساختمان اداری، ۱ غسالخانه، ۳ کاخ، ۸ کاروانسرا، ۱ کلیسا، ۱ کوشک، ۱ قلعه، ۱۸ گرمابه، ۴ مجموعه بنا، ۶ مدرسه و ۱۸ مسجد را شامل می‌شد. این طرح حریم ابتدا باید در شورای فنی استان و سپس دفتر شورای فنی مرکز به تصویب می‌رسید اما بیرانوند- مدیر کل اداره میراث فرهنگی وقت قزوین– با این کار مخافت می کرد و دلیل این مخالفت آن طور که کارشناسان عنوان می‌کنند احتمال رد شدن این طرح در شورای سیاست گذاری استان بوده است؟! حال به دلیل یک احتمال این طرح مسکوت مانده و امروز قزوین دچار مصیبت شده است. چه کسی امروز پاسخگو خواهد بود که چرا به دلیل احتمال مخالفت مسئولان استانی و شهری طرحی بدین مهمی به تصویب نرسیده است؟
کد خبر: 77958
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcfc1de.w6detagiiw.html
هنر نیوز
http://www.honarnews.com