هنر نیوز - حسین پاینده: رمان هم مانند فرهنگ ایرانی چندصدایی را نپذیرفته است

گزارش هنرنیوز از نشست «آسيب شناسي رمان ايراني»؛/1/

حسین پاینده: رمان هم مانند فرهنگ ایرانی چندصدایی را نپذیرفته است

دکتر حسین پاینده گفت: همانطور که در فرهنگ ایرانی چندصدایی پذیرفته نشده در رمان ایرانی نیز چندصدایی پذیرفته نشده است.
کانون ادبيات ايران روز پنجشنبه بسيت و نهم مهر ماه سي و هفتمين نشست سخن ماه را با عنوان آسيب شناسي رمان ايراني در تالار ناصري خانه هنرمندان ايران با حضور دکتر حسين پاينده ، حسن مير عابديني و محمدرضا گودرزي برگزار کرد.
پاینده در ابتدای سخنانش به تغییر زاویه دید در رمان ایرانی اشاره کرد و گفت: تغییر زاویه دید برگرفته از یک فرهنگ دموکراتیک است. مثل اتفاقی که در یک پارلمان می افتد که در یک پارلمان نماینده موافق و اپوزوسیون برای ابراز نظراتشان به یک مقدار سهم دارد. بسیاری از رمان نویسان ایرانی با این تکنیک بازی می کنند. رمان نویس باید با تغییر زاویه دید دردهای اجتماعی را درمان کند. رمان نویس طبیب اجتماعی است و به او الهام می شود به گونه ای که به جبران خلیل جبران پیامبر معاصر می گویند و این به معنی این است که او را به عنوان یک شاعر کسی می دانند که بصیرت هایی در این باب دارد .
این استاد دانشگاه بیان کرد: در رمان‌های کشور ما می بینیم که فرهنگ چند صدایی پذیرفته شده نیست. تمامی دوستان نویسنده در ایران حداقل برای یک بار تجربه بایکوت شدن از سوی سایر دوستان‌شان در این حوزه را داشته‌اند.
وی افزود‌: این فرهنگ شرقی با رمان که یک ژانر غربی و برخاسته از بورژوازی و دموکراسی است همخوانی ندارد، در واقع این گیاهی نیست که در این خاک بروید مگر این که اتفاق عظیمی در این خاک بیفتد. رنسانس که غرب تجربه کرده است به معنای دوباره زداه شدن است تلاش ما برای دوباره زاده شدن مشروطه بود که با رضاخان و بعد از او پسرش روبرو شد، در واقع ما در فرهنگمان کشاکش صداها را داریم.
مانع دیگر در کشور ما مشکلی است که بین داستان کوتاه و رمان وجود دارد. برخی از کارگاه هایی که برای داستان نویسی در ایران مشغول به کار هستند می گویند شما برای این که رمان نویس خوبی شوید ابتدا باید چند داستان کوتاه بنویسید. این در حالی است که داستان کوتاه به شعر غنایی بر می گردد و یک ژانر متفاوت است. داستان کوتاه تکنیک های خاص خود را دارد و حتی شخصیت پردازی ها در هر دو متفاوت است و در این حوزه نگارش داستان کوتاه سخت تر از رمان است. ما داستان نویسان خوبی را داریم که تا کنون حتی یک رمان هم از آنها منتشر نشده است. این که یک نویسنده نتواند رمان بنویسد و تنها داستان کوتاه کار کند به معنی این نیست که او در نویسندگی ناتوان است. برای تمییز رمان و داستان کوتاه نباید ملاک های کمی به کار برد. سیر رمان در ایران بر بحث من صحه می گذارد.
پاینده بیان کرد: رمان های اولیه در ایران اکثرا رمان های تاریخی بوده اند مثل «طغرل و همای» یا «انتقام خواهان مزدک» از صنعتی زاده. در تمام این داستان ها میبینیم که از فردیت خبری نیست و در مراحل بعدی است که ما کم کم فردیت را مشاهده می کنیم. ما در داستان هایی مثل «اشرف مخلوقات» یا «تهران مخوف» به سمت کاوش اجتماعی می رویم و امر ناپیدا در واقعیت را با «مدیر مدرسه» جلال آل احمد در می یابیم و کمی در آن رمان است که می فهمیم فردیت به چه معنا است.