مدت زمان زیادی از تصدی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این پست نگذشته و حتی اگر از آن دست خبرنگارانی هم نباشیم که چندان حواسشان به حرف‌ها و اظهارنظر‌ها نیست؛ باز هم بعید است حرفهای وزیر را که همه بر همگرایی و وحدت تاکید داشت فراموش کرده باشیم. او در گفتگوهای مختلف «وحدت» را در موضوع خانه سینما مطرح کرده بود که: «سیاست وزارت ارشاد، ایجاد یک خانه سینما با هیئت مدیرهای جدید است تا تمام سینماگران را زیر یک سقف جمع کند».
«تفرقه و اختلافی که بین سینماگران افتاده را باید حل و فصل و ضوابط جدیدی را برایشان تعیین کرد»؛ «سیاست ایجاد یک خانه سینما به معاونت سینمایی وزارت ارشاد واگذار شده و همه تلاش ما این است که مجموعه سینماگران را زیر یک سقف متمرکز و مصائب و مشکلات آن‌ها را حل کنیم»؛
«هیئت مدیرهای که در حال حاضر وجود دارد باید منحل شود و با تشکیل یک مجمع عمومی و انتخابات آزاد هیئت مدیره جدید کار خودش را آغاز کند و همه تابع مجموعه جدید باشند». این جمله‌ها بخش هایی از سخنان جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که در ایام نه چندان طولانی وزارتش درباره خانه سینما به رسانه‌ها انتقال داده شده بود. او حتی در یکی از آخرین اظهارنظر‌ها هم تاکید کرده بود که:
«خانه سینمای یک و دو را نباید بحث کرد، قرار بر این است که همه سینماگران تحت یک سقف و یک پوشش گرد هم آیند و با انسجام و همدلی تحت پوشش یک خانه سینما عمل کنند. فعالیت‌ها در چارچوب قانونی خواهد بود و در آینده‌ای نزدیک مجمع تشکیل خواهد شد و در یک انتخاب آزاد هیئت مدیره و مدیرعامل انتخاب می‌شوند. قرار ما با همه آن‌ها این است که با همدلی کار کنند و از برخی تنش‌ها و اختلافاتی که مانع کار سینماگران شده و افت فعالیت‌ها را در پی داشته اجتناب و دوری کنند، زیرا اکنون دوره همکاری است».
این حرف‌ها همه خبر از همدلی می‌داد و اینکه وزیر فرهنگ قرار بر این ندارد که برخی را روی کار بیارد و برخی دیگر را غضب کند! که صد البته این از شعارهایی که پیش از رای اعتماد مجلس هم داده بود بر می‌آمد. مدتی بعد رییس سازمان سینمایی و معاون وزیر هم اعلام کرد که دارد با آقای وزیر و گروه‌ها رایزنی می‌کند تا بتواند تصمیم درستی برای خانه سینمای واحد بگیرد.
پس از مدتی رایزنی؛ ریاست سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره آخرین وضعیت بازگشایی خانه سینما گفته بود:
همانطور که پیش از این اعلام کرده بودیم، درباره موضوع خانه سینما با آقای جنتی (وزیر ارشاد)، جلسات متعددی را برگزار کردیم و این روز‌ها بررسی‌ها و رایزنی‌ها با گروه‌های مختلف در حال انجام است تا بنده گزارشی را خدمت آقای جنتی ارائه کنم و ایشان تصمیم نهایی را بگیرند. بزودی این گزارش ارائه خواهد شد ولی زمان دقیقی هنوز مشخص نیست. ایوبی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا برای ارایه گزارش درباره خانه سینما با طیف‌های مختلفی صحبت کرده است؟ با تاکید گفته بود که: «نشست‌ها و گفت‌وگوهای ما در حال انجام است. همان طور که در جلسهٔ معارفه‌ام عرض کردم، دیدار‌ها را شروع کردم. در این راستا در هفتهٔ جاری هم دیدارهای با مشاوران حقوقی، طیف‌های مختلف درگیر در ماجرای خانه سینما خواهم داشت.»
نتیجه رایزنی‌ها چه شد؟ اما نتیجه رایزنی‌ها با گروه‌ها و افراد و وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی این شد که آقای ایوبی رئیس محترم سازمان سینمایی روز پنجشنبه در نشست خبری خود اعلام کرد که: «خوشحالم از اینکه همه اهالی خانه سینما با بازگشایی این خانه دوباره بازگشتند همچنین نظام جمهوری اسلامی که این سینما را پرافتخار می‌داند نیز بدون تردید در این شادی شریک است. همانطور که می‌دانید این سینما ملی است و مورد علاقه همه مردم است و جهان نیز به این سینمای ایران افتخار می‌کند. ایوبی گفته بود: از همین جا درخواست می‌کنم که در شیوه حل مسائل سینمایی عاقلانه و متعهد حرکت کنیم و رعایت شرط انصاف را نیز در خاطر داشته باشیم.
او در ادامه تاکید کرده بود که: «
خانه سینما فقط مدتی به حکم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسته شد و به هیچ وجه این خانه منحل نشده است و فقط این مکان تعطیل شده بود. وقتی انجمن یا موسسه فرهنگی در ثبت شرکت‌ها به ثبت می‌رسد دارای یک شخصیت حقوقی می‌شود که وزارت ارشاد نمی‌تواند آن را منحل کند و فقط قوه قضائیه این حکم را دارد. به همین دلیل تاکید می‌کنم که خانه سینما فقط تعطیل شده بود. وی در ادامه سخنان خود هم گفته بود:
حکم مکتوب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بازگشایی مجدد خانه سینما صادر شد. البته پیش از این نیز وی درباره بازگشایی خانه سینما صحبت کرده بود و از امروز فعالیت این خانه از سر گرفته شد و رسمیت پیدا کرد.
دوباره بخوانید: دلایل حقوقی تعطیلی خانه سینماجناب آقای وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و جناب آقای ایوبی؛ بد نیست موضوعی که (تعطیلی خانه سینما) به زعم شما «فقط مدتی به حکم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسته شده است» را از زبان گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره غیرقانونی بودن فعالیت خانه سینما بخوانید تا دریابید موضوع به این سادگی‌ها که می‌فرمایید نیست. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که این تشکل به صورت غیرقانونی آغاز به فعالیت کرده و سه دلیل عمده را برای این موضوع بر شمرده است:
۱- عدم تصویب اساسنامه مصوب «شورای فرهنگ عمومی» (۱۳۶۶) از سوی «شورای عالی انقلاب فرهنگی».
۲- ثبت اساسنامه جعلی و غیرقانونی در اداره کل ثبت شرکت‌ها به سال ۱۳۷۲
۳- نبود اسناد قانونی و گردش کار رسمی مبنی بر اعطاء مجوز تاسیس «خانه سینما» در هیئت رسیدگی به امور و مراکز فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه گزارش خود آورده است: «خانه سینما» در طی تطورات خود از سال ۱۳۷۷ که اولین مجمع عمومی آن تشکیل شده است در موارد متعددی دچار تخلفات از اساسنامه شده است که مهم‌ترین آن‌ها تغییرات مکرر و غیرقانونی اساسنامه بدون مصوب کردن آن در «شورای فرهنگ عمومی» کشور است.
مجمع عمومی «خانه سینما» حتی در اصلاحیه سال ۱۳۸۷ شرط ارسال مصوبات مجمع عمومی فوق‌العاده ناظر به اصلاح اساسنامه را برای تصویب در «شورای فرهنگ عمومی» ملغی کرده است. شکل دیگر این است که «خانه سینما» به صورت غیر قانونی به اعطاء مجوز فعالیت صنفی نسبت به اصناف سینمایی اقدام کرده است. این اصناف غیرقانونی نیز بدون اخذ مجوزهای مربوطه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام به استفاده غیر قانونی از سربرگ، مهر، مکاتبات اداری و تعیین هیئت مدیره‌های غیرقانونی کرده‌اند. در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمده است: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستند به بندهای ۱۷ و ۲۲و ۲۵ اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز بند هفت و تبصره‌های ذیل ماده دو آیین نامه «شورای فرهنگ عمومی» مصوب «شورای عالی انقلاب فرهنگی» (۱۳۶۴) و (۱۳۷۶) و نیز ضوابط و مقررات تاسیس مراکز، موسسات کانون‌ها و انجمن‌های فرهنگی و نظارت بر فعالیت آن‌ها، مصوب «شورای عالی انقلاب فرهنگی» (۱۳۷۵) خصوصا ماده واحده «تعیین ساز و کار تعطیلی مراکز و انجمن‌های فرهنگی که بدون مجوز قانونی دایر شده است و می‌شود» (مصوب ۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی) و آیین نامه اجرایی قانونی مزبور که در همان سال به تصویب هیئت وزیران رسیده است نه تنها حق دارد بلکه موظف است تا نسبت به صدور دستور انحلال اقدام کند (تعبیر انحلال در این قانون به معنای دستور توقف فعالیت است) و در صورتی که «خانه سینما» پس از صدور این دستور همچنان دایر باشد (وفق ماده ۲ آیین نامه اجرایی قانون سال ۱۳۷۲) موظف است تا دایرکنندگان را از طریق مراجع ذی‌صلاح تحت پیگرد قرار دهد و تقاضای توقف فعالیت‌های «خانه سینما» را داشته باشد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین وفق ماده ۱۷ از ضوابط و مقررات تاسیس مراکز، موسسات و انجمن‌های فرهنگی و نظارت بر آن‌ها مصوب جلسه ۳۸۵ «شورای عالی انقلاب فرهنگی» (۸/۸/۱۳۷۵) موظف است از طریق مراجع انتظامی ذی صلاح نسبت به جلوگیری از ادامه فعالیت مراکز فرهنگی بدون مجوز یا مراکزی که جواز آن‌ها لغو شده است اقدام کند. ضمن اینکه کوتاهی و تقصیر دولت‌ها در انجام وظایف خود در قبال سینماگران و کم دقتی آن‌ها در نظارت بر طی تشریفات قانونی محرز است. تا آنجا که نماینده ارشاد در سال ۱۳۸۵ تغییرات صورت گرفته در اساسنامه را قبل از تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی تایید کرده و عملاً زمینه ساز شکل‌گیری مسائل پیش آمده شده است. علاوه بر این علی رغم نقش دولت در ایجاد وقایع پیش آمده (به دلیل کوتاهی در انجام وظیفه) نحوه مواجهه و مدیریت دولت در برخورد با تخلفات این تشکل و زمان انتخاب شده برای صدور دستور توقف فعالیت «خانه سینما» به گونه‌ای بوده که زمینه ساز برخی التهابات سیاسی و اجتماعی شده است.
این گزارش می‌افزاید:
نکته مهم و قابل توجه در این حکم، تصریح بر «عدم طی تشریفات قانونی مربوط به تاسیس خانه سینما» بوده است. اینکه وزارت ارشاد چگونه پس از گذشت بیش از دو دهه از تاسیس «خانه سینما» در خصوص مبنای حقوقی تاسیسی آن نه تنها دچار شبهه شده بلکه به طور قاطع، وجاهت قانونی تاسیس آن را زیر سوال برده است اهمیت و جدیت مسئله را دو چندان کرده است.
گروه هایی که گفتگو کرده اید معرفی کنیدشاید با مباحثی که رییس محترم سازمان سینمایی مطرح کرده و عنوان این موضوع که با طیف های مختلفی گفتگو کرده ایم این پرسش را به ذهن متبادر کند که رئیس محترم سازمان با چه کسانی در این مورد گفتگو کرده و نظر خواسته است؟ برای رسیدن به پاسخ بهتر است نخست بپرسیم که
جناب آقای ایوبی! عنایت فرموده و گروه‌ها و طیف هایی را که با آن‌ها درباره بازگشایی سینما گفتگو انجام داده اید معرفی کنید تا بدانیم مشاوران شما در این حوزه چقدر جانب انصاف داشته اند و آیا از سینماگران انقلابی – ارزشی و متعهد کشور هم کسانی مورد مشورت شما قرار گرفته اند یا خیر؟ چه اینکه اگر قرار گرفته بودند پس چرا افرادی چون حبیب الله کاسه ساز و جمال شورجه که به احترام سینماگران و مردم در نشست خبری شما حضور یافته بودند جلسه را در میانه ترک کردند!؟
معامله یا مصالحه/ کلیدی که قفل را باز نخواهد کردموضوع شاید از این قرار باشد که کسی با کسی یا گروهی با گروهی معامله کرده باشند. اسم این «معامله» در برخی موارد «تسامح» است در برخی مواقع «تساهل» است و برخی زمان‌ها هم «لابیگری» یا مصالحه است. اما هر چه می‌خواهد نام داشته باشد، موضوع این است که در این رخداد تازه، دوباره عدهای سینماگر که واقعا مراحل قانونی را نمی‌شناسند و اساسا حتی لزومی هم ندارد وارد آن بشنوند احساس می‌کنند که بازی را بردهاند و باز شدن خانه سینما می‌شود برایشان دهنکجی به تمام ۸ سال گذشته؛
در حالی که بسیاری از همان سینماگران هم می‌دانند هیات مدیره خانه سینما این خانه را محلی برای سود و موقعیت خود می‌دانستند و منافعشان از این دریچه تامین می‌شد. اتفاق رخ داده در واقع مصالحه نیست؛ بلکه جنگ سردی است که آتش گرمش تا پشت در اتاق حجت ایوبی خواهد رفت. سینماگران انقلابی و ارزشی نمی‌توانند ساکت بنشینند و قطعا از مسیرهای قانونی اعلام موضع کرده و مخالفت خود را اعلام خواهند کرد.
این کلید برای قفل قانونی بر در خانه سینما، کلید بازگشایی نیست!
