هنر نیوز - کدام شهرهای جهان با هم خواهر و برادرند؟

معرفی تعدادی از شهرهای ایران که با شهرهای دیگر جهان برادر و خواهرند؛

شیراز با ۱۸ مورد خواهرخواندگی، اصفهان با ۱۷، تهران با ۱۱، نیشابور با ۱۰، تبریز با ۹، مشهد با ۶ و رشت با ۴ مورد خواهرخواندگی، از جمله شهرهای پیشتاز ایران در بستن پیمان نزدیکی با شهرهای دیگر جهان به شمار می‌روند.

از آن روزگار که گردشگری به عنوان صنعتی سرمایه‌ساز در جوامع در حال توسعه مطرح شد؛ عناوینی همچون خواهر خواندگی و برادر خواندگی هم در میان جوامع شکل گرفت. البته ویژگی‌هایی نیز میان جوامع می‌باید وجود داشته باشد تا این عناوین در موردشان به کار گرفته شود. از میان آن‌ها می‌توان به مشخصه‌های مشترک قومی؛ تباری؛ و در معنای عمومی‌تر فرهنگی اشاره کرد که ممکن است شهرهایی در برخی زمان‌های تاریخی در مبادله اقتصادی فرهنگی با هم بوده و یا حتی مشاهیرش در ارتباط علمی با هم قرار داشته‌اند و امروزه در جغرافیای سیاسی از هم دور افتاده‌اند. شاید نخستین حرکت‌ها از زمانی شروع شد که شهر «هترا» كه در معماری و فرهنگ آن آمیزه‌ای از سه تمدن ایرانی، یونانی و رومی به چشم می‌خورد و مهم‌ترین محوطه باستانی به جا مانده از دوران اشكانیان است به خواهرخواندگی شهر «پالمیرا»ی سوریه در آمد. آثار این شهر تاریخی در استان حمص واقع شده‌است. این شهر به عنوان یک کاروانسرا برای افرادی که از صحرای سوریه عبور می‌کرده‌اند بسیار با اهمیت بوده و به همین دلیل «عروس کویر» خوانده می‌شده‌است.
حالا با توجه به نتایج سودمند خواهرخواندگی، برخی از کلان‌شهرهای کشورمان در این زمینه موفق عمل کرده‌اند. برای مثال، شیراز با ۱۸ مورد خواهرخواندگی، اصفهان با ۱۷، تهران با ۱۱، نیشابور با ۱۰، تبریز با ۹، مشهد با ۶ و رشت با ۴ مورد خواهرخواندگی، از جمله شهرهای پیشتاز به شمار می‌روند. حال به برخی از این خواهر و برادرخواندگی‌ها و آن‌هایی که در حد پیشنهاد هستند، اشاره می‌شود.

پیمان خواهر خواندگی چیست؟
در ابتدا باید بدانیم پیمان خواهرخواندگی چیست؟ پیمان خواهر خواندگی رابطه ای دوستانه و هدفمند است که به منظور تبادل اطلاعات و تجربیات و توسعه ی مناسبات فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی،فنی و سیاسی میان یک جامعه ی شهری با جامعه ی شهری مشابه خارجی برقرار می شود. این پیوند با اتمام جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵، برای نخستین بار در کشورهای اروپایی شکل گرفت.مدتی بعد در سال ۱۹۶۵،رئیس جمهور وقت آمریکا، یعنی ژنرال آیزنهاور در ارائه ی برنامه ی "مردم به مردم" بر شکل گیری پیمان های خواهر خواندگی بین شهرهای آمریکا با شهرهای دیگر کشورهای جهان تاکید کرد و بدین ترتیب حرکتی جهانی در این موضوع ایجاد شد. هدف آیزنهاور از تاکید روی این طرح، درگیر کردن افراد و سازمان ها و گروهها در تمامی سطوح جامعه برای کاهش درگیری ها در سطح جهان با انعقاد قراردادهای خواهر خواندگی بود. این پیمان در اروپا «شهرهای دوقلو»، در آمریکا و آسیا «شهرهای خواهرخوانده» و در روسیه «شهرهای برادر خوانده» نامیده می شود. تفاهم خواهر خواندگی بین شهرهایی امضا می شود که نوعی وجه تشابه و همسانی از قبیل ویژگی های باستان شناختی، تاریخی، فرهنگی، نمادهای مشترک و... داشته باشند تا از ظرفیت های یکدیگر برای پیشبرد اهداف خاص علمی، فنی، گردشگری و نظایر آن استفاده کنند. خواهر خواندگی بدون توجه به قراردادهای رسمی بین دولت ها و به وسیله ی شهرداران و مدیران محلی، که ارتباط نزدیکی با شهروندان دارند، انجام می شود.

فواید خواهر خواندگی شهرها:
توسعه پایدار شهری: پیمان خواهر خواندگی ظرفیت لازم را برای مشارکت شهرها فراهم می کند که این امر باعث توسعه ی پایدار شهرهای درگیر می شود.طرح های مشارکتی در بین این شهرها در راستای برنامه ی نشست جهانی ۲۰۰۲ سازمان ملل در توسعه ی پایدار است.اهداف توسعه ی هزاره که مورد تاکید سازمان ملل است در امضای تفاهم نامه خواهر خواندگی بین شهرهای جهان مورد توجه قرار می گیرد، چرا که این اهداف، توسعه ی پایدار را به دنبال خواهند داشت. اهداف بشردوستانه: پیمان خواهر خواندگی اهداف بشر دوستانه را بین شهرها دنبال می کند و آنها را در راه رساندن پیام صلح به سراسر دنیا پیش می برد. پیمان خواهر خواندگی در تغییر سطح فرهنگی دو شهر خواهر خوانده و تبادل فرهنگ ها نقش به سزایی دارد که در این بین برخی از شهرهای خواهر خوانده هر ساله با برگزاری مسابقه ها و نمایشگاه های مختلف به پیشبرد این هدف کمک بسیاری می کند. در ایران بعداز انقلاب در سال ۱۳۷۳ براي نخستين بار تهران با بيشکک پايتخت قرقيزستان خواهر خوانده اعلام شد.

برادرخواندگی بصره و خرمشهر
ملت ايران و عراق با اعلام مرز دوستي و برادري دو كشور يك گام عملي ديگر در راه انسجام اسلامي برداشتند. چهارم مهرماه هر سال برابر با ۲۶ سپتامبر را به عنوان روز دوستی و برادری دو ملت ايران و عراق اعلام شد. قرار بود نظير اين مراسم ميان شهرهای العماره و دزفول، دهلران و علی شرقی، كوت و ايلام، بدره و مهران، خانقين و قصر شيرين، پنجوين و مريوان، سليمانيه و سنندج و رواندوز و پيرانشهر هم برگزار شود. بنای يادبود برادر خواندگی شهرهای بندری خرمشهر و بصره در دروازه مرزی شلمچه با حضور مسئولان دو استان خوزستان ايران و عراق تنی چند از مردم شهرهای استان بصره انجام پذیرفت.

برادرخواندگی کربلا و ری
مسئولان شهرستان ری و مسئولان عراق توافق کردند که بین دو شهر کربلا و ری برادرخواندگی اعلام کنند و در این راستا روابط دو شهر در خصوص موضوعات فرهنگی، مذهبی، زیارتی، اقتصادی و... گسترش پیدا کند. احداث زائرسرا در این دو شهر زیارتی، تسهیل در صدور روادید و مراحل سفر زیارت کنندگان به این دو شهر و توسعه و تحکیم مناسبات فرهنگی و مذهبی از جمله اقداماتی است که با نهایی شدن و انجام مقدمات این طرح، اجرا خواهد شد.

خواهرخواندگی اصفهان با لاهور
شهردار لاهور پاكستان و شهردار اصفهان، قرارداد خواهرخواندگي اين دو شهر را امضا كردند. اصفهان به عنوان يكي از هفت شهر مهم تاريخي جهان با يكي از شهرهاي تاريخي و مهم پاكستان و جهان اسلام قرارداد خواهر خواندگي منعقد کرد. لاهور از قديمي ترين شهرهاي پاكستان بوده كه قدمت آن به بيش از چهار هزار سال قبل باز مي‌گردد و در اين راستا هر دو شهر اصفهان و لاهور از پيشينه غني فرهنگي و تاريخي برخوردارند. شهر اصفهان با شهرهاي فرايبورگ آلمان، فلورانس ايتاليا، بارسلون اسپانيا، شيان چين، شهر كويت، ياش روماني، كوالالامپور مالزي، هاوانا كوبا، ايروان ارمنستان و سن پترزبورگ روسيه قرارداد خواهر خواندگي منعقد نموده است.

خواهرخواندگي دليجان ايران و ارمنستان
تفاهم‌نامه خواهرخواندگي ۲ شهر دليجان ايران و ارمنستان ميان جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ارمنستان به امضا رسيد. اين تفاهم‌نامه به دليل وجود نقاط مشترک فراوان ميان ۲ شهر تاريخي دليجان در استان مرکزي و شهر دليجان در استان تاوش ارمنستان که مي‌تواند منجر به ارتباطات فرهنگي شود ميان استاندار استان مرکزي و استاندار استان تاوش در کشور ارمنستان به امضا رسيد. بر مبناي اين تفاهم‌نامه طرفين به مبادله گردشگر، تبادل تجربه در زمينه مرمت بناهاي تاريخي و گسترش صدور صنايع‌دستي اقدام خواهند کرد. طرفين در زمينه حفاظت، نگهداري و بهره‌برداري مناسب از بناهاي تاريخي با تبادل اطلاعات و خدمات فني يکديگر را ياري خواهند کرد.

خواهر خواندگی ارومیه و وارنای بلغارستان
وارنا و ارومیه از بسیاری جهات از جمله بافت شهری، جاذبه های گردشگری، صنعت و تولید شبیه هم هستند و با همکاریهای گسترده در این زمینه می توان از تجربیات دو شهر بهره برد.

خواهر خواندگی اصفهان و کیوتوی ژاپن
بسياري مشتركات فرهنگي، ارتباطي، اقتصادي، تجاري و علمي بين دو كشور ايران و ژاپن بوده که تبادلات فرهنگی بین دو کشور علاوه بر آشنایی ملت ها مودت، صداقت و دوستی را همراه دارد. خواهر خواندگی اصفهان با توکیوی ژاپن در دیدار در دیدار شهرداران این دو شهر صورت گرفت.

خواهر خواندگي رشت و مولتان پاکستان
نخست وزیر پاکستان با بیان اینکه شهر مولتان در پاکستان که زادگاه من محسوب می شود نیز از سابقه ای بیش از ۵ هزار سال برخوردار است، پیشنهاد کرده بود که مراسم ویژه خواهرخواندگی دو شهر رشت و مولتان پاکستان برگزار شود.

خواهر خواندگی شیراز با قونیه
بحث خواهر خواندگی شهر شیراز با شهر قونیه ترکیه مطرح است که با توجه به روابط کشور ترکیه با ایران و قدمت شهر شیراز و شهر قونیه ترکیه این دستور کار مصوب شورای استانی شده است.

خواهر خواندگی اردبیل و تیساواشواری مجارستان
امضای تفاهم‌نامه و قرارداد خواهر خواندگی دو شهر اردبیل و تپیساواشواری صورت گرفته است. در حالی که شهر تیساواشواری با ۳۰ هزار نفر جمعیت بسیار کوچکتر از شهر اردبیل است، اما به دلیل برخی مشترکات این خواهر خواندگی انجام شد. یکی از ویژگی‌های مشترک اردبیل با پایتخت مجارستان کم بودن ترافیک شهری است. ‌همانطوری که در اردبیل ترافیک سنگین و طاقت‌فرسایی وجود ندارد در شهر بوداپست نیز روانی تردد را شاهد بودیم.

خواهر خواندگی اصفهان و فرایبورگ
روند خواهر خواندگی اصفهان – فرایبورگ از آغاز تا انعقاد قرارداد رسمی میان دو شهر حدود یازده ماه طول کشید. بر اساس رضایتمندی بسیار هر دو طرف، در جریان سفر رسمی شهردار اصفهان و هیأت همراه ایشان در تاریخ ۶ آبان ۱۳۸۰ به شهر فرایبورگ، قرارداد رسمی خواهرخواندگی میان یک شهر آلمانی با شهری ایرانی برای اولین بار بسته شد. پیوند اصفهان و فرایبورگ را نمی توان یک قرارداد معمولی میان دو شهر تلقی کرد. این قرارداد پیام آور ارتباط و همبستگی میان دو شهر با سنت های بلند تاریخی در آزادمنشی، زیبایی خواهی و فرهیختگی است. دو شهری که گرچه دارای تفاوت های بارز فرهنگی هستند، اما هر دو زیبا و امیدوارند. شاید در اینجا به استعاره بتوان گفت الماس غرب به گوهر شرق پیوند خورده است.

همدان خواهرخوانده کولاب تاجیکستان و اسپارتای ترکیه
شهر همدان نیز همچون بسیاری از شهرهای ایران، به دلیل دارا بودن ظرفیت های گوناگون از حیث داشتن خواهرخوانده محروم نماند و در همین راستا با شهرهای کولاب تاجیکستان و اسپارتای ترکیه عقد خواهرخواندگی بست. عقد قرارداد خواهرخواندگی همدان و کولاب به دهه ۷۰ باز می گردد و شاخصه قابل توجه و ریشه اصلی پیوند میان دو شهر را در اصل باید میرسید علی همدانی عنوان کرد. میرسید علی همدانی، عارفی است که در قرن هشتم در همدان زاده شده و اکنون مقبره وی در کولاب تاجیکستان واقع شده است. بعد از امضا قراردادخواهرخواندگی بلواری نیز به نام کولاب در میدان قائم همدان نامگذاری شد. در خصوص خواهرخواندگی همدان با اسپارتای ترکیه نیز باید گفت در سال ۸۸ و در حاشیه همایش بین ‌المللی سرمایه ‌گذاری و توسعه همدان، به دلیل تشابهات فراوان در زمینه های اقتصادی و کشاورزی، بحث خواهرخواندگی این دو شهر مطرح و پس از بررسی های مقدماتی همدان و اسپارتا رسما خواهرخوانده یکدیگر شدند. بحث انتخاب سومین خواهرخوانده همدان نیز در همایش ۱۵۰ سال دوستی ایران و ایتالیا مطرح و بنا بر این شد تا سفیر ایتالیا در ایران یکی از شهرهای ایتالیا را که از تمام جهات با همدان مشابهت داد، انتخاب و برای انجام مذاکرات خواهرخواندگی زمینه ارتباط این دو شهر را فراهم آورد.

خواهرخواندگی ارومیه و ترابوزان
شهردار ترابوزان خواستارخواهرخواندگی شهرهای ارومیه و ترابوزان شده است. شهردار ترابوزان گفت: با توجه به فاصله ۱۱ ساعته ارومیه تا ترابوزان بنادر دریای سیاه می توانند جایگزین مناسبی برای بنادر خلیج فارس می باشد.

خواهرخواندگی خوی و قونیه
در همایش «مولانا در آینه شمس» که با محور خواهرخواندگی خوی و قونیه و خوی و نیشابور برگزار شد، مقدمات امضای پروتکل خواهرخواندگی و همکاری‌های فرهنگی بین خوی و قونیه فراهم شد. این همایش در ۴ محور خواهرخواندگی شهرهای خوی و قونیه و خوی و نیشابور، ایجاد تفاهم‌نامه علمی و فرهنگی بین دانشگاه‌ آزاد خوی و نیشابور با دانشگاه سلجوق ترکیه برگزار شد. هدف اصلی همایش نشان دادن فرهنگ متعالی شمس و مولانا و عطار به جهانیان بود که به همین منظور چندین سخنرانی علمی با حضور چهره‌های مطرح فرهنگی و مولوی‌پژوهان و شمس‌شناسان در طول همایش برگزار شد. همچنین چند برنامه فرهنگی جانبی چون نمایشگاه خوشنویسی و مجسمه، مثنوی‌خوانی و اجرای موسیقی توسط گروه اوستا با حضور استاد جلال ذوالفنون نیز طبق پیش‌بینی‌های قبلی اجرایی شد. از برنامه‌های پیش‌بینی شده که محقق هم شد اهدای کلید طلایی شهر خوی به شهردار نیشابور و نماینده شهردار قونیه بود. همچنین هماهنگی‌هایی برای خواهرخواندگی خوی و قونیه و خوی و نیشابور انجام داده بودیم که در همایش دو شهر خوی و نیشابور به طور رسمی با هم خواهرخوانده شدند و مقدمات امضای پروتکل خواهرخواندگی خوی و قونیه نیز انجام و مقرر شد در آینده نزدیک با حضور مسئولان شهر خوی در قونیه این پروتکل تکمیل و نهایی شود.

خواهرخواندگی تبریز و ارزروم
شهرهای تركيه و ارزروم مشتركات تاريخی، مذهبی و تجاری به ويژه شهر تبريز به عنوان دروازه اروپا و مسير جاده ابريشم دارند. استفاده از تجربیات مفید دو طرف در بخش‌هایی چون گردشگری، ترویج فعالیت‌های فرهنگی، عمران شهری، حمل و نقل عمومی، مسایل زیست محیطی، شهرسازی و میراث فرهنگی را تسریع‌بخش گسترش روابط دوجانبه است.

خواهرخواندگی تبریز با هامبورگ
« نهایی شدن موضوع خواهرخواندگی تبریز با هامبورگ در حال پیگیری است.» این خبری در آبان ۹۰ از سوی شهردار تبریز مطرح شد. وجود روابط و مناسبات تجاری و اقتصادی گسترده میان شهرهای تبریز و هامبورگ از گذشته‌های دور و نیز برقراری روابط تجاری دو طرف در صنایعی چون چرم، کفش و فرش از یک سو و حضور و سکونت بسیاری از ایرانیان و تجار ایرانی در این شهر صنعتی و تجاری آلمان از سوی دیگر، لزوم تسریع در عقد تفاهم‌نامه خواهرخواندگی میان این دو شهر را دوچندان می‌کند و لازم است با پی‌گیری‌های لازم از سوی دو طرف زمینه برای نهایی سدن این امر فراهم گردد.

خواهر خواندگی كرج با یکی از شهرهای تاجیكستان
همچنین موضوع خواهر خواندگی كرج با یكی از شهرهای كشورتاجیكستان با حضور معاون سفارت این كشور در اردیبهشت ماه امسال بررسی شده است. بر اساس تفاهم‌نامه‌ای قرار است دفتر ارتباطات فرهنگی ایران و تاجیكستان در كرج راه اندازی شود. ایرانیان در نزد مردم تاجیكستان از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. نخستین كشوری كه بعد از استقلال تاجیكستان، این كشور را به رسمت شناخت، جمهوری اسلامی ایران بود، كه مردم تاجیكستان برای همیشه قدردان ایرانیان هستند.

برادرخواندگی شهرهای قم و ورامین
با درخواست شورای شهر و شهرداری ورامین در ۸ خرداد امسال در آستانه سالروز قیام تاریخی ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به پیشنهاد شورای اسلامی شهر و شهرداری ورامین، پیشنهاد برادرخواندگی شهرهای قم و ورامین مطرح شد.
مدیران شهری قم معتقدند؛ این مسئله موضوعیتی ندارد و این بحث بیشتر در عرصه بین الملل و بین دو کشور مطرح است که با هدف گسترش روابط تجاری، فرهنگی و … انجام می‌شود. برادر خواندگی شهرهای قم و ورامین مورد تائید شورای اسلامی شهر قم قرار نگرفت. موضوعی که باعث شد این مساله مطرح شود یکی قیام تاریخی ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و تشابه آغاز قیام در قم و ورامین است که سوابق مبارزه های انقلابی مردم این دو شهر را تا پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن در پی داشته است.

برادرخواندگی رامسر و گرگان
همچنین یکم آذرماه سال ۹۰ رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی رامسر گفت: از رئیس کمیسیون فرهنگی گرگان می‌خواهم تا پس از رایزنی با اعضای شورا، گرگان و رامسر را برادر خوانده فرهنگی اعلام کنند. پیشنهاد شده بود تا معبری در گرگان به نام رامسر و معبری در رامسر به نام گرگان نامگذاری شوند.