هنر نیوز - منتقد موسیقی باید مانند یک کارآگاه عمل کند

گزارش هنرنیوز از نقد آلبوم «آب، نان و آواز»؛/2/

محمدرضا فیاض منتقد موسیقی و نوازنده سنتور با اشاره به مشکلات نقد گفت: منتقد موسیقی باید مانند یک کارآگاه عمل کند و دلیل اینکه چرا یک هنرمند مرتکب چنین اثری شده را بررسی کند.
این منتقد موسیقی در نشست نقد آلبوم «آب، نان و آواز» که دیروز در شهر کتاب برگزار شد گفت: اول باید بدانیم که ما از نقد موسیقی چه توقعی داریم؟ صحبت کردن در رابطه با کار هنری مشکلات زیادی دارد چون بر روی احساسات دیگران تأثیرگذار است. پس نمی‌توان در رابطه با زشتی یا زیبایی اثر اظهار نظر کرد و نام آن را نقد گذاشت.
البته گاهی نوعی اجماع عمومی در جامعه شکل می‌گیرد که مقوله زشت و زیبا در آن استاندارد می‌شود. مانند دهه 60 که این استاندارد شدن در آن وجود داشت. پس منتقد در فضای فردی نمی‌تواند اظهار نظر کند فضای اجتماعی هم در حال تغییر است و اجماع عمومی درستی در آن شکل نگرفته است پس در این فضا هم سخن گفتن با مشکل روبه‌رو است.
فیاض در خصوص آلبوم «آب، نان و آواز» ابراز داشت: در اولین شنود اثر می‌بینیم که آهنگساز به ریتم توجه زیادی داشته است. اما در یک دید کلی باید بدانیم هر اثر هنری به عصر هنری هم مربوط می‌شود و هر کس با اثر خود عصری که در آن هست را نیز شکل می‌دهد.
وی افزود: استاندارد شدن صرفاً از یک منطق موسیقیایی نشأت نمی‌گیرد بلکه بیشتر یک موضوع اجتماعی است. پس فقط یک مقوله فنی نیست. همچنین مخاطب به‌دلیل ناپالودگی فرآیند شنوایی نمی‌داند چگونه باید به یک اثر گوش دهد و به‌آن نزدیک شود. برای آشنایی مخاطب با اثر باید توجه او را به کلید واژه‌های کار جلب کرد که به وسیله آنها بتواند قفل کار را باز کند.
این اثر کلید واژه‌های جالبی دارد که جالبترین آن ویرتوزیته (چیره دستی فنی) است. من معتقدم کسی که از چیره دستی لازم برخوردار نباشد، پویایی موسیقی خود را زیر سوال برده است. پس ویرتوزیته باید به عنوان یک ارزش و یک مولد برای موسیقی در نظر گرفته شود. اما نباید این چیره دستی به قیمت از بین رفتن سوناریته تمام شود.
دومین کلید واژه اثر رابطه متن و موسیقی است؛ اما اگر قرار است پیامی از طریق متن منتقل گردد باید تمام عناصر موسیقیایی در خدمت آن متن قرار بگیرد و در غیر این صورت کار دچار خسران خواهد شد. در این آلبوم به نوعی خنثی سازی صورت گرفته، یعنی نه بر عناصر موسیقیایی تمرکز شده ونه بر روی شعر و متن.