شاید بزرگترین تظاهر هویت کودک، در خطوط نامفهومی است که ترسیم می کند. اما این خطوط نامفهوم زبان گویای اوست. بسیاری از خانواده ها تصور می‌کنند که نقاشی و یا ساخت یک مجسمه‌ خمیری وسیله بازی بچه هاست؛ تا آرام‌تر و بی‌صدا گوشه‌ای بنشینند و کمتر مزاحم کارهای روزمره والدینشان باشند! اما باید گفت که هنر کودک وسیله بازی او نیست. هرچند باید کودک را آزاد گذاشت تا با هنر قدرت خلاقه‌اش را پرورش دهد و فارغ از هرگونه  تعلیم به خلق هنری بپردازد.

در واقع آن‌چه درباره هنر از یاد رفته این است که هنر کودک رسالتی فراتر از خلق زیبایی با معیارهای بزرگترها دارد. قدرت خلاقه ذهن کودک با هنر فعال می‌شود، قدرت تجربه‌و آزمون و خطا پیدا می کند و به والدین اجازه می‌دهد تا از روحیات و اندیشه او باخبر شوند. نقاشی کودک راهی به درون ذهن اوست! به همین سبب هرگاه که کوچکترین اتفاقی در ذهن او شکل  می‌گیرد؛ یا رنجشی پیدا می‌کند؛ ساختار تصاویر دست‌ساخته‌اش تغییر می‌کند. 

اما هنوزهم این موضوع را به وفور حس می‌کنیم که بزرگترها برای نقاشی به کودکانشان الگو می‌دهند؛ آن‌ها را محدود می‌کنند و از آن‌ها می‌خواهند به واقعییت نزدیک شوند. این دلسوزی والدین بیشتر به کشتن روح خلاقه کودک میل می‌کند تا پرورش استعداد نقاشی او.

کودک از راه نقاشی با دنیای پیرامونش سخن می‌گوید؛ نسبت به پدیده‌های پیرامونش به شناخت می‌رسد؛ و قوه خیال خود را تربیت می‌کند. در واقع آن‌چه ما به آن کاردستی می‌گوییم؛ حاصل همین شناخت است. او با تک تک ابزار پیرامونش ارتباط می‌گیرد و آن‌ها را بی هدف کنار هم می‌چیند. این چیدمان حاصل هیچ تناسبی نیست اما ما تصور می‌کنیم که او باید آگاهانه این اتفاق را ایجاد کرده باشد.

البته باید به این نکته متذکر شد که هنر کودک، بزرگترین ابزار شناخت مشکلات اوست. به جای آن‌که از او بخواهیم تا با ما از رنجشش سخن بگوید؛ باید بخواهیم، تا برایمان تصویری بکشد. اما نکته این‌جاست که شناخت نقاشی‌ها و حجم‌های کودک از عهده هر کسی بر نمی‌آید و بهتر است بگوییم که ابزار شناخت آن در دسترس نیست. این ضعف بر باضوی پژوهش ما وارد است که یکی از اساسی‌ترین نقوش و شاید یکی از بزرگترین ابزار شناخت آفت‌های اجتماعی را از یاد برده‌است. اگر باور کنیم که از طریق نقاشی می‌توان مشکلات کودک را شناخت و اگر این نکته را بپذیریم که کودکان سالم در سنین بزرگسالی از سلامت فکر برخوردار خواهند شد؛ به این موضوع واقف می‌شویم که نقاشی کودک بزرگترین سند چشم‌انداز از جامعه فرداست و هرچه به منطق روی کند؛ جامعه ای سلامت را نوید خواهد داد.
 
مینا عبدی

هنر نیوز