سامان سالور متولد سال ۱۳۵۵در شهربروجرد، کارگردان و فیلمنامه‌نویس ایرانی است. او فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی سینما از دانشگاه سوره است. نخستین فیلم بلند او ساکنین سرزمین سکوت جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم صوفیه شد. او با ساخته بعدی خود، چند کیلو خرما برای مراسم تدفین برنده جایزه ویژه هیات داوران و نامزد یوزپلنگ طلایی جشنواره فیلم لوکارنو و برنده بالن طلایی جشنواره سه قاره نانت و چند جایزه دیگر شد و این فیلم مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. او در دوران دانشجویی همراه با تورج اصلانی و محسن نامجو در خانه ایی دانشجویی با هم زندگی می‌کردند که سر انجام این همراهی به همکاری منجر شد و فیلم چند کیلو خرما برای مراسم تدفین حاصل دوستی این دوران بوده است که مورد توجه منتقدین جهانی قرار گرفت. سالور مستند آرامش با دیازپام ده را از زندگی محسن نامجو ساخت که به نوعی ادای دوستی او به نامجو بوده است. همکاری او با تورج اصلانی بعنوان مدیر فیلمبرداری همچنان ادامه دارد. او با فیلم ترانه تنهایی تهران به‌عنوان تنها نماینده سینمای ایران در بخش ۱۵ روز با کارگردانان به جشنواره فیلم کن ۲۰۰۸ راه پیدا یافت.  وی در سال گذشته با فیلم سینمایی «تمشک» در جشنواره فیلم فجر حضور داشت از این رو با وی در ارتباط با شرایط حاکم بر سینما و روند آن در طول مدیریت جدید آن به گفتگو نشستیم.

آیا در طی این مدت که می‌ران سینمایی تغییر کرده‌اند به واقع سینمای ما دچار تحول گسترده‌ای شده است؟ آیا وضعیت سینماگران در این مدت به لحاظ کاری تغییری هر چند کوچک داشته که شرایط بهتر آن را در زندگی تجربه کنند؟

متاسفانه در طول این مدت سینما با آن روندی که سینماگران از بدو ورود دولت تدبیر و امید انتظار داشتند پیش نرفته است البته باید پذیرفت که فشار‌های زیادی به دولت وارد می‌شود این هم مسئله‌ای است که اکثر دولت‌ها با آن رو به رو هستند. متاسفانه در طی این مدت بیش از هر چیز دیگری شاهد محافظه کاری دولت مردان و مدیران سینمایی بوده‌ایم و این موضوع را به صورت کامل می‌تان حس کرد. واقعیت این است که بخشی از واقعیاتی که باید محقق می‌شد و سینماگران در انتظار آن بوده‌اند به ثمر ننشسته است.

سال گذشته را نمی‌توان جشنواره دولت تدبیر و امید نامید اما به نظرم در آن جشنواره هیجان و شرو و شوق بیشتری وجود داشت.

در سال گذشته شور و شوق حضور در جشنواره بسیار زیاد بود اما امسال از همین حالا می‌توان حس کرد که اشتیاقی که در سال گذشته وجود داشت در این دوره وجود ندارد. نزدیک به سی الی چهل فیلم سازی که شناخته شده بودند و کارنامه درخشانی را در سینمای ایران از خود به جای گذاشته بودند حضور داشتند نکته جالب دیگری که در سال گذشته بود حضور طیف‌های مختلف فکری در جشنواره بود. حضور مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی رخشان بنی اعتماد و دستان صاحب نام دیگر در کنار هم فضای عجیب و غریبی را رقم زده بود.

کاهاین در یکی از نشست‌های خبری‌اش که به تازگی در مورد فیلمش گذاشته بود گفت: جشنواره امسال شاهد فیلم‌های خنثی خواهد بود .نظر شما چیست؟ آیا ورود این همه جوان باید به معنای کنار گذاشتن کارگردان‌های قدیمی و صاحب نام باشد؟

درست است که در جشنواره امسال شاهد نسل جدیدی از فیلم سازان هستیم من هم با حضور آن‌ها موافق هستم اما حضور کمرنگ کارگردان‌های برجسته و یا کنار گذاشتن فیلم‌هایی که شاهد بودیم آن چیزی نبود که از دولت تدبیر و امید انتظار می‌رفت. در یک سال گذشته سینما دارای پیچیدگی‌های مختلفی در زمینه‌های گوناگونی شده است. در زمینه اکران و تولید شرایط خوبی نداریم و متاسفانه سیاست گذاری‌های بعضاً اشتباه و غلط باعث شده شرایط سینما مشخص نباشد و در حالت یک بام و چند هوا به سر ببریم. تبعیض‌های مختلف وحشتناک یکی از نمواردی است که دلهره را برای ما به ارمغان داشته است. در همین یک ماه گذشته چیزی نزدیک به بیست و نه فیلم را سازمان سینمایی و مسئولین اکران می‌کنند این معنایی جزو فیلم سوزی و از سر باز کردن ندارد. چگونه به این تفکر رسیده‌اند؟! این رفتار یک جور شبیه به انبار گردانی است که ما زیر بار اکران نرفتیم و تانستیم حرفمان را به کرسی بنشانیم. تا فیلم سینمایی «تمشک» بعد از جشنواره اکران شود. دوستان با این تصمیم گیری‌ها آثار را نابود می‌کنند بدون اینکه ذره‌ای به این فکر کنند برای این فیلم‌ها زحمت کشیده شده است.

در واقع برخی اعتقاد دارند دولت تدبیر و امید با وردش التهاب سینا را کم کردند این به واسطه قول هاییبود که داده بودند اما آنچنان که شاهد هستیم به نظر تغییر وضعیتی صورت نگرفته است نگاه شما به این روند چیست؟

بگذارید این گونه عنوان کنم برخی از رخ داد‌های مهم کمرنگ شده‌اند. شورای عالی سینما تقریباً تعطیل شده است آیا این شرایط خوبی است؟! زمانی که مجلس شورای اسلامی این اجازه را دارد تا به راحتی در مورد اکران برخی فیلم‌ها تصمیم گیری کند و به صورت سلیقه‌ای با آن‌ها برخورد کند چه انتظاری می‌توان داشت. در همین جشنواره‌ای که پیش رو داریم دقت کنید و ببینید که داد چه اسم‌های بزرگی به عنوان کارگردان بر هوا بلند شده است که با فیلمشان برخورد مناسبی نشده است. این‌‌ همان محافظه کاری دوستانی است که در ابتدا به نوعی دیگر احساس امید را در دل سینماگران زنده کردند آما بر آیند رفتارشان انتظارات را بر آورده نکرده است. در حقیقت باز هم جشنواره فجر دستخوش بازی‌های سیاسی و سلیقه‌ای شد. کنار گذاشتن فیلم‌های کارگردانانی همچون بهرام توکلی، عبدالرضا کاهانی و خسرو سینایی چه نتیجه‌ای می‌تواند داشته باشد؟! با کنار گذاشتن این اسامی و کمی تامل در راین زمینه این گونه می‌توان دریافت کرد که همچنان تصور و تفکر ممیزی در حال حاضر و بد‌تر از آن در ادامه کار وجود خواهد داشت. این شرایط با آن شور و شوق و و قول‌هایی که دولت تدبیر و امید داده بود، هیچ سر سازگاری ندارد.

به نظر می‌رسد شرایط امید وار کننده برای سینماگران دارد کم کم تبدیل به یک رویا می‌شود حقیقتاً شخص شما شاهد آرامش در سر سفره سینماگران بوده‌اید که حاصل از اتفاقت و برنامه‌های عملی باشد؟

هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم که در بخش فرهنگ و مشخصاً در عرصه سینما نفس راحتی بکشیم و به شرایط اقتصادی برسیم که احساس آرامش داشته باشیم. همچنان بیکاری در فضای سینما خانمان سوز است. آیا به نظرتان در این مدت احساس رضایت پیشکسوت‌ها بیشتر شده است؟! آیا بیمه اصولی درباره هنرمندان صورت گرفته است؟! آیا نگرانی‌ها به دلیل شرایط اقتصادی بد و وحشتناک برداشته شده است؟! در مجموعه می‌خواهم بگویم در چرخه سینما تغییرات شگرفی که ما تاثیرات آن را در این عرصه احساس کنیم به وجود نیامده است و وقتی در هیچ کداماز این مسائل پیشرفتی نداشته‌ایم چگونه باید ابزار خوشحالی کنیم. آماری که اراه می‌شود فقط یک عدد و رقم است آن چیزی که سینماگران در این حوزه لمس می‌کند حکایت از سختی‌هایی دارد که جز تگرانی برای آن‌ها چیزی ندارد. با جدیت باید گفت شرایط سینمای ما سیر نزولی طی کرده است و جایی نزدیک به قهقرا قدم می‌زند.

گویا هنرمندان و سینماگران خودشان باید فکری برای رسیدن به آرامش در سینما کنند!

زمانی که دولت تدبیر و امید انتخاب شد امیدواری‌هایی را با خود به فضای سینماگران آورد که باعث شد هنرمندان و همکاران با شرافت بنده در این عرصه احساس خرسندی داشته باشند، اما امروز همچنان آن‌ها احساس نگرانی بیشتری برای ادامه کار در سینما دارند. این حرف بنده نوعی می‌زنم که با این اهالی در ارتباطم و همه آن‌ها جزو دوستان نزدیک بنده هستند. سینما گران نگران خانواده، تورم و شرایط کاریشان هستند. در این مدت چه اتفاقی افتاده است که آن‌ها باید احساس آرامش داشته باشند؟! این شرایط با یک مدیریت صحیح و برنامه ریزی اصولی و شناخت درست نسبت به سینما می‌توانست بسیاری از نگرانی‌ها را کنیم.

تقریباً باید این گونه گفت که با «حلوا حلوا کردن دهن شیرین نمی‌شود»!

به قول مجری برنامه هفت که از همه در ابتدای برنامه سوال می‌پرسد که آیا حالتان این روز‌ها بهتر است باید بگویم حال خوب فقط با شعار و حرف‌های زیبا به دست نمی‌آید، حال خوب لبخند‌های مصنوعی و الکی نیست حال خوب زمانی اتفاق می‌افتد که تغییر مثبتی در شرایط موجود به وجود بیاید.

گفتگو علی اکبر دهبان

هنر نیوز