نگاهی بر گستره کتاب و ادبیات در شبکه اجتماعی فیس بوک؛/۱/

کتاب‌های فیس بوک از کدام قفسه فکری آمده‌اند؟!

18 آذر 1392 ساعت 11:53

شبکه های اجتماعی درون مرزی در ایجاد فضایی برای پشتیبانی فکری اعضایشان اغلب تا حدی ضعیف عمل می کنند که طیف زیادی از مردم جامعه برای بیان واگویه های درونی خویش، دیدار دوستان و استفاده از ظرفیت های فضای مجازی ناگزیر از استفاده از شبکه های اجتماعی برون مرزی هستند.

این شبکه ها به رغم آنکه تسهیلات خوبی را در اختیار اعضای خود قرار می دهند اما پاره ای ناهنجاری ها را به دنبال دارند که اختلال در فرهنگ اجتماعی و فرهنگ درونی جامعه محسوب می شود. 

اعضای فیس بوک در بدو ورود یا عضویت خود به این شبکه پس از معرفی، باید از علاقه مندی های خود بگویند که بخشی از آن با کتاب هایی که خوانده اند، فیلم ها و فعالیت هایی که دوست دارند همراه است، کتاب هایی که گستره آنها را فیس بوک برای اعضایش تعیین می کند. 

در این گستره برای بسیاری از کتاب ها، صفحات مجزایی تدارک دیده شده است و علاقه مندان قادرند با پسندیدن این صفحات از اخبار آن اطلاع یابند، نیز آمار استقبال از آن کتاب برای همیشه در لوح فیس بوک محفوظ خواهند ماند و از این طریق اندازه تفکر اجتماعی و زیرساخت های آن قابل تشخیص خواهد بود، برای مثال بوستان و گلستان سعدی از کتاب هایی هستند که هزاران نفر در سراسر جهان به آن ابراز علاقه مندی (لایک کردن) می کنند، یا کتاب های دیگری از شاعرانی چون فردوسی، خیام، عطار، مولانا که به دلیل آنکه در زیرساخت ادبیات و فرهنگ ما بسیار ارزنده اند مورد اقبال سراسری قرار می گیرند. 

دسته دیگر کتاب هایی از نویسندگان و شاعران غربی هستند که اغلب مردم آن ها را خوانده اند همچون آثار ویکتور هوگو، همینگوی، اشتاین بک، ژید، ساراماگو، تولستوی و ... که جمیع این کتاب ها در همه جوامع طرفداران پر و پا قرصی دارند و اساسا مطالعه آنها رویکردی فراگیر و مثبت تلقی می شود. 

دسته سوم این کتاب ها، مربوط به کتاب های ممنوعه در ایران است که لابه لای کتاب های فوق الذکر قرار دارد و به دلیل فضای موجود در فیس بوک طیف زیادی خوانده و نخوانده این کتاب ها را مورد پسند قرار می دهند؛ اما چه فضایی سبب می شود تا مردم به این کتاب ها اقبال نشان دهند؟!؛ فیس بوک محیطی است که با داعیه روشنفکری، آزادی بیان، آزادی اندیشه، مساوات تفکر جمعی در فرهنگ ما رسوخ کرده است؛ این شبکه اجتماعی قابلیت های خود را در شعار آزادی اندیشه به گونه ای فراگیر کرده است که همه اعضای آن سمت و سوی واحدی به گرایش های خاصی داشته باشند و همانند ویروسی است که بخشی از تفکر انتقادی افراد را در سایه این گرایش ها فلج می کند به گونه ایکه بسیاری از اعضای فیس بوک به رغم آنکه گرایش های مذهبی دارند و یا با گرایش های فیس بوک در تضاد هستند تحت تاثیر این فضا جرئت ابراز نظرات خود را ندارند چراکه مورد هجمه وسیع انتقادهای به ظاهر روشنفکری قرار می گیرند. 

درباره این دسته از کتاب ها نیز شرایط به همین صورت است؛ افراد در سایه گرایش های فیس بوکی با ازدحام کلان، صفحه یک کتاب را لایک می کنند در حالیکه از سمت و سوی این کتاب ها در این شبکه اجتماعی غافلند و تنها صرف همرنگ جماعت شدن در فیس بوک آنها را به این سمت سوق می دهد. 

نکته بسیار مهم در این میان این است که اگر اقدام به جمع آوری لیست کتاب های ایرانی موجود در فیس بوک شود و بر روی آنها پژوهشی به عمل آید خواهیم دید طیف زیادی از این کتاب ها، آنهایی است که مستشرقان غربی از گذشته تا امروز آنها را مورد بررسی قرار داده اند، مستشرقانی که تعداد زیادی از آنها بنا به گفته ادوارد سعید از شرق همپوشانی فکری مناسبی در برابر غرب نداشته اند و شناسنامه صادره آنها برای شرق سبب ویرانی های زیادی در فرهنگ ملی شرق شد. اهمیت این قضیه اگرچه برای افراد ملموس نیست اما حکایت های از حرکت های زیرپوستی غرب در زیربنای فکری ایرانیان در حوزه فرهنگ دارد. 

گفتنی است صفحات زیادی نیز تحت عناوینی چون کافه کتاب ها، طرفداران و انجمن های کتاب محور در فیس بوک وجود دارند که در کنار اطلاع رسانی های خود، به معرفی کتاب هایی در حوزه های مختلف می پردازند که اعضای این صفحات باید با نگاه تیزبین، طیف کتاب های معرفی شده در این صفحات را بررسی کنند و از صحت فکری آنان اطمینان یابند چراکه شعار آزادی اندیشه در فیس بوک به عنوان یک شبکه اجتماعی بیگانه خطراتی را چون گروه سازی، صف کشی جناحی و از همه مهمتر تیشه به ریشه های اعتقادی و باورهای درونی جامعه با خود همراه دارد. 

شبکه اجتماعی فیس بوک همچنین در گستره نشر، اقدام به اطلاع رسانی های بعضا مفید و اغلب انحرافی می کند که در بخش دوم این یاداشت به ذکر مصادیق آن پرداخته خواهد شد.

ادامه دارد...
مریم خاکیان

کد خبر: 66761

آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcfyedv.w6dvvagiiw.html