هنر نیوز - معناگرایی در عین سادگی و صداقت

امیر حسین مهدی

در دوره ای که بسیاری از خرافه ها و اراجیف را به اسم فیلم معناگرا به خورد جماعت می دهند اطلاق معناگرا به فیلم ارزشمند عیار 14 بی انصافی است.

در آغاز، محمدرضا فروتن صاحب یک جواهر فروش در شهرستانی کوچک و آرام مطلع می شود کامبیز دیرباز از زندان آزاد شده و وارد شهر شده است. او که چند سال پیش با لو دادن دیرباز در حین فروش جواهراتی با کاغذ خرید جعلی ، عامل به زندان افتادن و سیاه شدن زندگی آن بخت برگشته شده بود، حالا به تصور بازگشت دیرباز برای انتقام، فروتن بدو ، دیرباز بدو .... تا اینکه آخر فیلم فروتن در حال فرار از دیرباز با زن صیغه ای اش در یک سانحه می میرد و دیرباز با قطره ای اشک و گفتن اینکه برای یافتن دختر 9 ساله اش آمده، تغییر چهره از منفی به مثبت می دهد و اینجاست که تماشاچی می فهمد باید جای قهرمان و ضد قهرمان فیلم را در ذهن خودش عوض کند (ساختار) و پیام فیلم هم این است که باور کنیم اتفاقی که باید بیفتد، خواهد افتاد و هیچکس را راه گریزی از مجازات الهی نیست.

این همه قصه و پیام فیلم بود که در عین سادگی اما هنرمندانه تقدیم مخاطب می شود و همین دو نکته ، عین ساختار هنرمندانه قصه و فیلمنامه که تعلیق و کشش و درام کافی برای همراه کردن هر تماشاچی کم حوصله ای را با خود دارد و دیگر اینکه انتخاب فرم و سبک سینمایی ساده و بی تکلف که نشان دهنده مسحور تکنیک نبودن فیلمساز است ، از ارزش های انکارناپذیر «عیار 14» می باشد.

هماهنگی بی دلیل مضمون و ساختار در «عیار 14» ، این فیلم را دلپذیر کرده است ، به همراه قصه ای که با رمزگشایی آن ، احساسات مخاطب با هر ذائقه و سلیقه ای تحریک شده و پس از تیتراژ پایانی، داستان فیلم در ذهن او تازه آغاز می شود.

حال، هر چند برخی سکانس ها زائد به نظر می رسند و ظرفیت سینمایی حضور در قصه را ندارند، پرداخت زیبایی شناسانه برخی صحنه ها و انتخاب میزانسن و نوع چینش دوربین، آدم ها و اشیاء یک دست نیست و فراز و فرود دارد و ضعف در پردازش برخی شخصیت ها مثل همسر دوم دیده می شود، اما بدلیل پی و ساختمان محکم فیلم ، نقص های جزئی عیار 14 نمی توانند او را از سطح یک فیلم خوب و قابل قبول تنزل دهند و مخاطب را پس بزنند.

«عیار 14» نمونه یک فیلم ساده سالم فرهنگی بی ادعاست که توانسته است در این وانفسا روزگار نه به سمت راست منحرف شده و نه به سمت چپ غش کرده و توانسته خود را روی خط مستقیم «صداقت» تا پایان فیلم نگه دارد و کاملاً معناگراست، هر چند در بخش معناگرای جشنواره حضور نداشته باشد.