در نزدیکی باغملک خوزستان؛
قلعه ثبت ملی تُل دیوار و محافظ ندارد
1 مرداد 1391 ساعت 14:00
به گفته یک فعال میراث فرهنگی آب لبریز شده از تانکر ۲۰ هزار لیتری موجب نم کشیدن آثار قلعه ثبت ملی شده تل می‌شود.
به گزارش هنرنیوز، بنای اولیه قلعه تل حدود سال ۱۷۹۰ میلادی نزدیک به ۲۲۰ سال پیش حد فاصل شهرستان‌های باغملک و ایذه در مسیر شاهی استان فارس و خوزستان ساخته شده است.
به گفته‌ی یکی از فعالان میراث فرهنگی این قلعه ثبت ملی شده و تابلو هم دارد. با این وجود دیوار یا محافظی دور قلعه نیست و به پاتوقی برای معتادین و راهی برای تخریب آثار بدل شده است.
مهدی بناری- عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری قلعه تل- همچنین از وجود تانکر ۲۰ هزار لیتری در محوطه و حریم قلعه خبر می‌دهد که با وجود اطلاع‌رسانی به معاونت پژوهشی میراث فرهنگی خوزستان و قول مساعدت از سوی این مسوول تا کنون اتفاقی رخ نداده است.
محمد تقی‌خان چهارلنگ بختیاری هم عصر با حکومت فتحعلی شاه قاجار شورش خود علیه حکومت مرکزی را از اواخر این دوران آغاز و تا وقتی که در دوره حکومت محمد شاه قاجار دستگیر و به تهران منتقل شد، فرمانروایی منطقه بختیاری حاشیه زاگرس را در این بنا به عهده داشته است . 
بناری درباره تخریب این قلعه می‌گوید:« دیواره‌های قلعه را خراب کردند و با همان مصالح دیواره سکویی زده، بتون ریزی کرده و تانکر را روی آن قرار داده اند. هنگامی که آب از تانکر سرریز می‌شود، نم و رطوبت به آثار تسری پیدا می‌کند.»
در سال ۱۸۴۰ میلادی بنای قلعه دارای حوزه نفوذ گسترده‌ای بود که دامنۀ آن در شمال و شمال شرق تا مناطق اراک و اصفهان از یک سو و سراسر لرستان و خوزستان و قسمت‌هایی از فارس و کهگیلویه را از سوی دیگر فرا می‌گرفت. در این دوران قلعه تل به‌عنوان مرکز فرماندهی ایل بختیاری ایفای نقش می‌کرد و سبب دغدغه‌های حکومت مرکزی شد.
به گفته بناری قلعه تل از زمان جنگ جهانی دوم و شهریور ۱۳۲۰ رو‌به ویرانی نهاد. پس از تبانی خوانین هفت لنگ و چهارلنگ یعنی محراب‌خان بهداروند با فرج الله‌خان علیه حکومت مرکزی رضاخان، نظامیان دولت به اشغال قلعه پرداختند و با هواپیماهای جنگی ساخت آلمان بخش‌هایی از اراضی اطراف قلعه را بمباران کردند. 
او ادامه می‌دهد:« به گفته باستان‌شناسان قلعه یک بنای خشتی و گلی است که برج‌ها و بعضی قسمت‌های حصار بندها و شاید سقف آب‌انبارها و طاق‌های آن آجری بوده و به شکل دژ‌های نظامی قدیم ساخته شده و دارای چهاربرج مدور بوده است. آجرهای بنا قدمتی پیش از اوایل دوره قاجار یا زند ندارد و سنگ قلوه‌های به‌کار رفته در بنا، نشان از تعلق به معماری دوره زند است و می‌توان آن را با قلعه‌های کریمخانی در فارس مقایسه کرد.»
قلعه تل به علت قرار گرفتن در دشتی حاصلخیز و مجاورت با نواحی کوهستانی و راه‌های ارتباطی شوش، ایذه و شهرکرد و اصفهان، همواره مورد توجه بوده است. قلعه تل روی یک زیگورات‌عیلامی ساخته شده است و موقعیت ممتاز نظامی آن برفراز تپه ضمن تامین دید کافی آن بر راه‌های منشعب از چهار جهت، همواره مورد استفاده خوانین و جنگجویان محلی قرار می‌گرفت. 
این فعال میراث فرهنگی ادامه می‌دهد:« این قلعه دقیقاً در مرکز شهر قلعه تل قرار داشته و نیاز به محافظت جدی دارد. این تپه در دوره قاجارمرمت شده و پس از آن مرمت جدی روی این اثر شکل نگرفته و رها شده است. در حالی که آثار از بین می‌رود میراث فرهنگی باغ ملک هم توجهی به این اثر ثبت ملی شده ندارد و به گزارشات و درخواست‌های فعالان میراث هم توجهی نمی‌کند.»
به گفته بناری جدای از قلعه به گفته باستان‌شناسان این منطقه ۷ هزار سال قدمت دارد. چند قلعه هم بیرون از شهر وجود دارد. یگان حفاظت هم متأسفانه رسیدگی نمی‌کند و حفاری‌های غیر مجاز در این منطقه به شدت افزایش یافته است.
او تاکید می‌کند:« کتیبه‌های فراوانی از بین رفته اند. به عنوا مثال در سمت چپ آبشار شیوند کتیبه خیلی بزرگی منقش به یک پادشاه و دو سرباز که با چکش و پتک تخریب شده است. من دهم اردیبهشت به این منطقه سرزدم اما این کتبه زیبا کلاً تخریب شده بود.»
کد خبر: 43848
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcg779t.ak9wt4prra.html