هنر نیوز - روز «شعر و ادب» در سرزمین حافظ، مولوی و فردوسی؛ به نام استاد شهریار است

روز «شعر و ادب» در سرزمین حافظ، مولوی و فردوسی؛ به نام استاد شهریار است

چند سالی است که روز ملی شعر و ادبی را در تاریخ تولد محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار جشن می‌گیریم اما این تاریخ برای نامگذاری روز شعر و ادب ما موافقان و مخالفانی دارند. موافقان این رخداد طبیعتاً ادبیات ایران را وامدار شهریار می‌دانند و بیش از آنکه به شعر آن توجه داشته باشند تعهد او و قومیت او را مورد توجه قرار داده و بیشتر از این که دلایل ادبی داشته باشند دلایل احساسی دارند و این شاعر را مستحق این می‌دانند که روز ملی شعر و ادب فارسی به نوعی با او در ارتباط باشد. اما اگر بخواهیم به چگونگی انتخاب شهریار برای روز ملی شعر و ادب فارسی اشاره کنیم باید کمی به عقب برویم.
سال 81 درست روز 27 شهريورماه، علي‌اصغر شعردوست، نماینده مردم تبريز در مجلس شوراي اسلامي در گفت‌وگو با يكي از رسانه‏ها و در يادداشتي كه در چند روزنامه‏ي صبح منتشر شد، روز درگذشت محمدحسين بهجت شهريار (27 شهريور) را به‌عنوان روز ملي شعر و ادب در تقويم رسمي كشور معرفي كرد. اما خودش در این باره می‌گوید: «من این طرح را در سال ۱۳۷۹ طی نامه‌ای برای رئیس جمهور محترم وقت نوشتم. بخشی از نامه این است كه: جناب آقای رئیس جمهور، مستحضرید بی‌شك می‌توان استاد سیدمحمدحسین شهریار را از شاعران بزرگ ایران زمین در دهه‌های اخیر نامید. جامعیت و ممتاز بودن استاد شهریار در حوزه‌های مختلف شعر اعم از فارسی و تركی آذری، فضایل اخلاقی و یك دهه حیات پرنشاط همراه با انقلاب اسلامی كه استاد از آن به عنوان جهاد قلمی یاد كرده است و همچنین شهرت فراوان وی به عنوان محبوب‌ترین شاعر كشور در نظرخواهی‌های متعدد پیش و پس از انقلاب اسلامی و اشتهار ایشان در كشورهای پیرامون، ضروری می‌نماید كه نام استاد شهریار و به این طریق شعر، به عنوان یك نوع ادبی كه مردمان ایران زمین در جهان به آن اشتهار دارند، همه ساله گرامی داشته شود. به دلایل مذكور و ضرورت‌های فراوانی كه جناب عالی و اعضای محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی و فرهنگ عمومی بر آن وقوف كامل دارید، پیشنهاد می كنم روز ۲۷ شهریورماه كه همزمان با وفات استاد فرزانه روانشاد است به عنوان روز ملی شعر و روز بزرگداشت استاد شهریار در كشور نامگذاری شود. طبعا این اقدام علاوه بر تكریم از شخصیت جهانی شهریار ملك سخن كه در همه كشورهای پیرامون و سال گذشته در مقر یونسكو گرامی داشته شد، بزرگداشت علم و فضیلت و هنر و آفرینش های هنری و رونق شعر در كشور خواهد شد؛به دنبال این نامه آقای رئیس جمهور آن را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع دادند. این شورا پس از بحث و بررسی اولیه به شورای فرهنگ عمومی كه در حقیقت كمیته تخصصی شورای عالی انقلاب فرهنگی تلقی می شد ارجاع كرد. بعد از چند جلسه، موافقین و مخالفین در شورا حضور پیدا كردند و نظراتشان را ابراز كردند. نظر شورای عمومی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع شد حقیر را به عنوان طراح این موضوع و پیشنهاددهنده نه در همه جلسات كه فقط در یك جلسه برای پاسخ به انتقادها دعوت كردند به هر حال، شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ای رسمی با ارائه گزارش شورای فرهنگ عمومی و استماع نظرات موافقین و مخالفین به این مناسبت رای داد. در واقع چیزی كه ابلاغ شد مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود كه رئیس جمهور به عنوان رئیس آن را ابلاغ فرمودند. اما درباره مشورت هم بله من با افرادی صحبت كردم. ولی اینكه در نقدها فراوان بود كه من باید این طرح را به جاهایی ارسال می كردم و بررسی می شد، نه این وظیفه من نبود. من طراح بودم، هر كسی هم می تواند هر طرحی بدهد اما جایی كه مصوب طرح او است، موظف است كه از كارشناس استفاده كند و در این موضوع هم از كارشناسی زبده و حتی شهریار شناسان و شهریار ستیزان معروف هم دعوت كرده و نظرشان را شنید.»
در همان زمان اين اقدام واكنش‏هاي متفاوتي را در پي داشت؛ بسياري به رنگ و بوي سياسي آن و مشورت نشدن با كارشناسان فن و بزرگان ادب كشور اعتراض داشتند؛ و اينكه چرا چنين اقدامي بدون هيچگونه اطلاع‌رساني صورت گرفته است و اگر دست‌اندركارانش از درست بودن آن مطمئن بوده‌اند، چرا از ديد جامعه پنهان نگاه داشته شده و پس از تصويب، به اطلاع رسيده است. هرچند فرد پيشنهاددهنده در معدود واكنش‌هاي خود به اعتراض‌ها، تاكيد داشت كه اين كارشناسي انجام شده، اما هيچگاه از نام طرف‌هاي مورد مشورت قرار گرفته، سخني بر زبان نراند.
اما طیف دیگر که خود را مخالف با این روز می‌دانند نظر دیگری دارند. آن‌ها معتقدند شهریار به عنوان یک شاعر غزلسرا و پیشرو در ادب معاصر مطرح بوده و او را می‌توان از تاثیرگذار ترین‌ها دانست اما روزی مانند روز ملی شعر و ادب فارسی بهتر آن است که با نام شاعران بزرگتری مزین یابد تا شهریار. طبیعی است که روز ملی یک پدیده باید همخوانی آشکار و پنهانی با تاثیرگذارترین‌های تاریخ آن پدیده داشته باشد. مثلا روز ملی سینما؛ تئاتر؛ هنرهای تجسمی؛ کودک؛ جنگلبانی؛ هوای پاک؛ مبارزه با سرطان (اگر فرض کنیم که برای تمام این موارد روز ملی در جهان و ایران داشته باشیم) باید بر اساس یک اتفاق نامگذاری شده باشد. حال در کشوری مانند ایران که به ادبیات در جهان مشهور است بهتر بود زمانی را برای ثبت در تقویم انتخاب می‌‌شد که موقعیتی جهانی داشته باشد. روز تولد سعدی، حافظ، مولوی، عطار ، فردوسی و ... می‌توانست این نام را در جهان پرآوازه‌تر کند تا شهریار. البته ذکر این نکته باز هم ضروری به نظر می‌رسد که موقعیت شهریار در ادبیات معاصر موقعیت ویژه‌ای‌ست اما طبیعی است که در تاریخ ادبیات ایران افرادی حضور دارند که شهریار در برابر آن‌ها موقعیت خاصی ندارد و خود او اذعان دارد که تاثی حافظ بر او بسیار بوده است.