هنر نیوز - «نفوذی» و «بیداری رویاها»؛ روان و به ‌دور از شعار

«نفوذي» و انديشه‌اي‌ كه با صبر و خون جگر به بار مي‌نشيند

«نفوذی» و «بیداری رویاها»؛ روان و به ‌دور از شعار

«علي اكبر عبدالعلي‌زاده» منتقد سينما در مورد فيلم «نفوذي» ساخته احمد كاوري و مهدي فيوضي، اظهار داشت: حكايت ما با فيلم‌هاي اطلاعاتي و امنيتي حكايت جن و بسم‌الله است! اگر فيلمي به هر دشواري از هزار توي مميزي و مخالفت‌هاي دوست و دشمن بگذرد و به توليد برسد، تازه بر دنياي پرحاشيه توليد مي‌رسد و اگر از اين دنيا، جان سالم به در ببرد، تازه به مرحله‌اي مي‌رسد به نام آشنايي و شك و ترديد مخاطب. مخاطبي كه هنوز عادت ندارد دنياي پر رمز و راز جاسوسي را با بازيگران ايراني در فضاي وطني تماشا كند.

عبدالعلي‌زاده تصريح كرد: با اين همه، «نفوذي» توانسته از اين هفت خوان عبور كند و نقطه موثري در اين حوزه باشد. «نفوذي» روايت تكرار شده اسير خائن دوران جنگ را روايت مي‌كند اما اين بار، از انديشه‌هايي سيراب است كه تنها با صبر و خون جگر به بار مي‌نشيند.

وي گفت: نقش‌ها و بازي‌هاي فيلم، كمي تيپ و كمي كاراكتر هستند. روايت، سخت هضم مي‌شود اما داستان، چفت و بست محكمي دارد و حتي تماشاگر سازمخالف كوك كرده را به راه مي‌آورد و همين، نشان از مخاطب جشنواره فيلم فجر، براي فيلم «نفوذي» خوب و فرخنده است.

******************************************************

قصه «نفوذی» و «بیداری رویاها» که هر دو به قصه بازگشت اسرای دفاع مقدس پرداخته‌اند، خیلی روان وبه‌دور از شعارهای مرسوم و موجود در این قبیل آثاربه تصویر کشیده شده که همین عامل در اکران عمومی گیشه مناسبی را برای این فیلم‌ها رقم خواهد زد. در چهارمین روز جشنواره فجر، دو فیلم «نفوذی» (احمد کاوری و مهدی فیوضی) و «بیداری رویاها» (محمدعلی باشه‌آهنگر) با موضوع بازگشت اسرای جنگ تحمیلی در دو سانس متوالی در سینمای ویژه اهالی رسانه به نمایش گذاشته شد. این دو فیلم هر چند به لحاظ خط داستانی و اجرا، فاصله آشکاری با یکدیگر داشتند اما واجد نقاط مشترکی نیز بودند.
هم در «نفوذی» و هم در «بیداری رویاها» با آزاده‌ای مواجهیم که در مظان اتهام سازش با دشمن است. از این رو تحت نظارت نیروهای امنیتی قرار می‌گیرد اما بعدا، معلوم می‌شود که این اتهام بی‌بنیان و کذب بوده است.
جالب است که در هر دو فیلم، آزاده همسری دارد چشم انتظار و یک فرزند پسر و یک فرزند دختر. پسر آزاده در آستانه ازدواج است و صحنه عروسی وی نیز در هر دو فیلم وجود دارد.
درکنار این دست تشابهات، قصه «نفوذی» و «بیداری رویاها» خیلی روان وبه‌دور از شعارهای مرسوم و موجود در این قبیل آثاربه تصویر کشیده شده است که همین عامل در اکران عمومی گیشه مناسبی را برای این فیلم ها رقم خواهد زد.

«نفوذی» از سوژه پرتحرکی برخوردار است. بزنگاه‌های مختلف داستانی «نفوذی» به‌گونه‌ای طرح‌ریزی شده‌اند که در تمام لحظات، فیلم یک قدم جلوتر ازبیننده است.
«امیر جعفری» که عمدتا ایفاگر نقش‌های کمدی است، این بار در یک نقش جدی موفق نشان می‌دهد، هر چند که چهره‌پردازی ضعیفی در دوران میانسالی دارد.
«نسرین مقانلو» در نقش همسر آزاده بازی متفاوتی نسبت به نقش‌آفرینی‌های گذشته‌اش ارائه داده و در لحظات حساس و تأثربرانگیز فیلم، بسیار برصحنه مسلط است.
در مجموع، «نفوذی» در حد یک کار اول و با در نظر گرفتن راهنمایی‌های جمال شورجه - که کارنامه قابل دفاعی در عرصه سینمای دفاع مقدس دارد- فیلم پر کشش و موفقی به نظر می‌رسد.

اما «بیداری رویاها»؛ این فیلم سوژه آشنایی دارد: رزمنده ای که مرده پنداشته می‌شود، به میهن باز می‌گردد، در حالی که همسرش به عقد مرد دیگری در آمده است. این سوژه چند بار در دهه هفتاد در سینمای ایران کار شده است. در سینمای جهان نیز نمونه‌ها فراوانند.
«بیداری رویاها» در قیاس با همتایان وطنی‌اش فیلم متفاوت و تفکربرانگیزتری محسوب می‌شود. این سوژه به مرور در طول سال‌ها پخته شده و اینک در «بیداری رویاها» به تکاملی نسبی رسیده و کاملا مشخص است که آهنگر در پی باز تعریف سوژه‌ای آشنا با زبان و اجرایی متفاوت بوده است.
محمدرضا گوهری در مقام فیلمنامه‌نویس، مدام گره‌های مختلفی پیش پای تماشاگر می‌گذارد. این گره‌های داستانی به سادگی لو نمی‌روند، به مرور رمزگشایی می‌شوند و در انتها به نتیجه‌ای درخور و شایسته می‌رسند و اطلاعات داستانی با مهارتی تحسین برانگیز در طول فیلمنامه پخش شده‌اند.
کلیدی‌ترین سکانس فیلم – لحظه مواجهه آزاده با خانواده‌اش – که تماشاگر بی صبرانه انتظارش را می‌کشد، تعمدا نشان داده نمی‌شود تا تأثیر این رخداد دوچندان شود.
این دست غافلگیری‌ها در «بیداری رویاها» کم نیستند. دیالوگ‌ها، اگرچه ساده و موجز نوشته شده‌اند، اما تأثیرگذار و تأمل‌برانگیزند.
فیلم یک افتتاحیه خیره کننده و نفس‌گیر هم دارد که تنها سکانسی است که در آن شاهد بازی درخشان «حمید فرخ‌نژاد» در نقشی بکر هستیم.
کل سکانس افتتاحیه «بیداری رویاها» را می‌توان یک فیلم کوتاه جنگی تکان‌دهنده و پر معنا محسوب کرد.
«محمدعلی باشه‌آهنگر» که فیلم تحسین شده «فرزند خاک» را در کارنامه هنری خود دارد، با «بیداری رویاها» نشان می‌دهد که در آینده تصاویر و حرف‌های تازه در مورد زخم‌خوردگان جنگ تحمیلی خواهد داشت.

نویسنده: دکتر شهرام خرازی‌ها