یک باستان‌شناس در گفتگو با هنرنیوز، با اشاره به این که گورستان‌های باستانی منطقه آق اولِر شهر تالش منطقه‌ای است که در سال‌های اخیر از دل خاک سر بر آورده و شناسنامه قوی و معتبری برای این منطقه محسوب می‌شود، افزود: این گورستانها متعلق به نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد هستند و آثار مختلفی طی کاوش‌ها از دل آن بیرون آمده است.

وی با بیان این که  بزرگترین گورستان عصر آهن ایران به دلیل وجود باستان‌شناسان نامتعهد کاملاً زیر ساخت و ساز رفته، تصریح کرد: تمام ۴۰۰ هکتار گورستان تاریخی اکنون با چنان ساخت و سازهایی رو به روست که گویی شهرک اکباتان از این گورستان سر به آسمان کشیده است.

او ادامه داد: این در حالی است که طی این سال‌ها کارشناسان غیرمتعهد متأسفانه به محض آن که از تصدی پستی در منطقه آق اولر و مریان برکنار شدند یک پست مهمتر و بالاتری گرفتند!

این باستان‌شناس توضیح داد: گورستان‌های آق اولر بزرگترین گورستان عصر آهن ایران است که ۱۰۲ سال پیش با آمدن ژاک دمورگان باستان‌شناس فرانسوی به مریان و انجام برخی حفاری‌ها شناسایی شد.

وی با اشاره به این که شاید با توجه بیشتر به این منطقه، ساختار گورستان‌های آق اولر پتانسیل ثبت جهانی را داشت، گفت: اما متأسفانه اکنون گورستان‌های این منطقه به مکانی برای ساخت ویلا تبدیل شده است.

او با ابراز تأسف از این که در قلب عرصه و حریم مجوز ساخت و ساز داده شده، اظهار داشت: مشخص است گوری که ۲۰ متر طول و ۱۶ متر عرض دارد یک آرامگاه دست جمعی است اما کارشناسان با کلمات بازی کردند و مجوز ساخت و ساز در ارتفاع ییلاقی ۱۱۰۰ متر این منطقه دادند در نتیجه ویلاها و آپارتمان‌های آنچنانی احداث شد.

این باستان‌شناس به انجام حفاری‌های علمی در دوره محمد رضا خلعتبری مدیر اسبق پایگاه میراث فرهنگی « مریان و آق‌اولر» اشاره کرد و گفت: در دوره ایشان یعنی ده سال پیش زمین این منطقه ۳ هزار تومان بود و سازمان میراث فرهنگی می‌توانست به راحتی این منطقه را به تملک درآورد تا اینجا ساخت و سازی صورت نگیرد. اما اکنون حاصل زحمات علمی این مدیر پایگاه براثر بی توجهی بر باد رفته چرا که ضوابط دیر اعلام شده و حکم نوشدارو پس از مرگ سهراب را داشته است.

او با اشاره به این که مدیر کنونی پایگاه آق اولر هم تنها ۲ سال است که به این منطقه آمده و طی این مدت سعی کرده جلوی ساخت و سازهای جدید را بگیرد، افزود: در این مدت ۲۵ پرونده قضایی در زمینه ساخت و سازها و مخالفت با آن تشکیل در محاکم قضایی تشکیل شده و حدود ۴۰۰ استعلام برای ساخت و ساز مسکوت مانده است اما عملاً این اقدامات باید سال‌های قبلتر صورت می‌گرفت چرا که اکنون حتا افرادی از میناب نیز در این منطقه ویلا ساخته‌اند و قیمت زمین منطقه از 50 هزارتومان فراتر رفته است.

این کارشناس با تأکید بر تخریب منظری منطقه آق اولر تصریح کرد: اکنون در تالش و در منطقه باستانی سر ستون‌هایی شبیه سرستون‌های تخت جمشید شیراز ملاک تزیین خانه‌های خطه شمال شده است که کل هویت معماری و بافت تاریخی منطقه را زیر سوال می‌برد.

وی به ذکر خاطره‌ای درباره بی‌توجهی مسوولان پیشین سازمان میراث فرهنگی به این منطقه پرداخت و گفت: نمایندگان حقوقی‌یی از سوی سازمان مرکزی به منظور بررسی مشکلات آمدند اما پس از بازگشت به تهران اینجا را به عنوان پاتوق تفریحی خود انتخاب کردند و با ماشین برای اقامت چند روزه راهی منطقه شدند!

این باستان‌شناس با بیان این که کاوش‌های گورستان آق اولر در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد انجام شده است، افزود: معماری این گورستان‌ها به صورت آرامگاه‌های دسته جمعی مگالیتی و کلان سنگی است که ابزار جنگی مثل سپر و کلاه خود گردنبند، خلخال ،حلقه قدرت در آن کشف شده است. اما متأسفانه اکنون از آن گورستان‌ها اثری باقی نمانده است.

هنر نیوز