ضعف ارجاعات درون‌متنی کتاب سرسنگی را دچار مشکل می‌کند
19 مرداد 1389 ساعت 11:48
نشست نقد و بررسي كتاب «محيط تئاتري و رابطه بازيگر و تماشاگر در نمايش ديني» نوشته مجيد سرسنگي عصر روز گذشته 18 مرداد در كتابخانه تئاترشهر برگزار شد. کاوس بالازاده در این نشست گفت: در اين كتاب ارجاعات درون‌متني رعايت نشده است و دوگانگي در ارجاعات مخاطب را دچار دشواري مي‌كند. كتاب به ويراستاری نيازمند است تا اين اشكالات برطرف شود.
به گزارش هنرنيوز به نقل از ايبنا، اين نشست با سخنراني مجيد سرسنگي، نويسنده كتاب، سعيد اسدي، استاد دانشگاه و امير كاووس بالازاده، نويسنده و محقق برگزار شد.
در ابتدا سرسنگي گفت: نزديك به دو دهه است كه در فعاليت‌هاي پژوهشي به بحث ديني علاقه‌مند شده و كتاب‌هاي زيادي را خوانده‌ام و در اين زمينه به تحقيق پرداخته‌ام كه چگونه مي‌شود رابطه‌اي بين تئاتر و دين در كشور ما كه نظام اسلامي دارد برقرار كرد و به بازشناسايي اين تشابهات پرداخت.
وي ادامه داد: انگيزه ديگر من از اين پژوهش پرداختن به رابطه بازيگر و تماشاگر در اجراي يك نمايش بود كه اگر اين ارتباط برقرار نشود كار بي‌حاصلي انجام شده است.
سرسنگي افزود: در گذشته اين رابطه يك سويه بود. بازيگران اجرا مي‌كردند و سعي داشتند پيامي را منتقل كنند. وقتي تئاتر بالغ‌تر شد اين رابطه دو سويه شد و هر دو بر هم تاثير گذاشتند و موجب شد يك اجرا در دو شب با كيفيت متفاوت اجرا شود و بعدها اين رابطه به يك رابطه سه سويه تبديل شد. رابطه بازيگر با تماشاگر و بالعكس و همزمان رابطه تماشاگر با تماشاگر.
وي توضيح داد: نمايش ديني بر رابطه بازيگر و تماشاگر استوار است علاقه‌مند بودم در اين تحقيق چگونگي اين اتفاق را با توجه به رويكردي كه تئاتر دنيا به دين دارد، بررسي كنم. بنابراين از بحث مهم تئاتر ديني و رابطه بازيگر و تماشاگر به محيط تئاتري در تئاتر ديني رسيده‌ام.
سرسنگي ادامه داد: پس محيط تئاتري را از بين همه عوامل و مجموعه‌ها در رابطه تئاتر ديني با محيط تئاتري انتخاب كرده‌ام. محيط تئاتري در پژوهش من به دو بخش «فضاي نمايشي» و «فضاي فيزيكي» تقسيم مي‌شود. فضاي فيزيكي چگونگي معماري، شكل سالن، نوع چيدمان صحنه و تمام عوامل فيزيكال را در رابطه بازيگر و تماشاگر بررسي مي‌كند. در فضاي نمايشي به عوامل اجراي پرداخته‌ام و بحث متن و محتوایی كه در كار است بررسي شده است.
وي اضافه كرد: محيط تئاتري را پس از تقسيم به دو بخش در چهار دوره مختلف، «جوامع بدوي»، «مصر باستان»، «يونان باستان» و «قرون وسطي» در تمدن‌هاي غير ايراني و بعد نمايشنامه‌هاي ايراني بررسي كرده‌ام.
سرسنگي درباره روش تحقيق اين كتاب توضيح داد: روش تحقيق و مطالعه من در اين كتاب شامل تحليلي از گفتمان «هگل» در مورد گونه‌شناسي هنر و دين است تا از اين راه محتوا و روش تحقيق پي‌ريزي شود. به عقيده هگل يك اثر هنري اظهاريه‌اي فيزيكي از انديشه گروهي از انسان‌ها است. او همچنين مي‌گويد كه هر اثر هنري دو جنبه دارد: محتوا و ظاهر، دومين جنبه كه او از آن به عنوان بدنه مادي ياد مي‌كند شكلي است كه ارايه دهنده محتواي اثر بوده و دربرگيرنده محتواي معنوي است.
وي افزود: براي نوشتن اين كتاب منابع مهمي را مورد مطالعه قرار داده و از تصاوير زيادي استفاده كرده‌ام تا درك مهمتري را به مخاطب بدهد با افرادي چون جلال ستاري و بهرام بيضايي هم مصاحبه شده است.
سرسنگي گفت: اين كتاب براي مخاطب خارجي نوشته شده. به همين دليل در برخي از بخش‌ها به ناچار توضيحاتي ارايه شده تا مخاطبان خارجي اطلاعات لازم را درباره اين هنرها به دست آورند.
در ادامه اسدي هر روخداد پژوهشي را فرخنده دانست و افزود: وقتي يك شخصيت دانشگاهي پژوهشي انجام مي‌دهد بخشي از يك خلا بزرگ در حوزه نمايش ايراني پر مي‌شود؛ در اين زمينه با كمبود منايع روبرو هستيم.
وي گفت: «محيط تئاتري و رابطه بازيگر و تماشاگر در نمايش ديني» عنوان جذابي است. ولي وقتي وارد فضاي كتاب مي‌شويم با محيط تئاتري روبرو نمي‌شويم و كتاب آنگونه كه لازم است در مورد اين موضوع توضيحي نمي‌دهد. در مورد اينكه آيا تفاوتي بين تئاتر، نمايش و آيين هم هست در كتاب توضيحي ارايه نشده و تقسيم‌بندي روشني صورت نگرفته است.
اسدي توضيح داد: توضيح رابطه محيط تئاتر، رابطه بازيگر و تماشاگر در بخش‌هايي از كتاب از دست مي‌رود؛ چون بيشتر مباحث كتاب با ارايه اطلاعات درباره تاريخچه و معرفي هنرهاي مي‌گذرد كه توضيحات اين موارد مي‌توانست به قدر يك مطلب كوتاه كفايت كند.
وي معتقد است، تاكيد بر محيط تئاتري و رابطه بازيگر و تماشاگر در كتاب به‌خوبی پرداخت نشده است؛ چون كتاب براي هر مطلب مقدمه‌ای طولاني ارايه مي‌دهد.
اسدي افزود: كتاب مخاطب را به ارجاعات تاريخي سوق مي‌دهد به جاي اينكه مطلب پژوهشي از رابطه دين و هنر ارايه دهد. لازم به نظر مي‌رسد نحليل محتوايي مناسب‌تري در كتاب ارايه مي‌شد.
در ادامه بالازاده اين كتاب را از دو زاويه «نوع نوشتن» و «شيوه يا روش تحقيقي» بررسي كرد و افزود: در اين كتاب ارجاعات درون متني رعايت نشده است اين دوگانگي در ارجاعات مخاطب را دچار دشواري مي‌كند از اين رو كتاب به ويراستاري نيازمند است تا اين اشكلات برطرف شود.
وي گفت: نويسنده دين را از نگاه هگل بررسي كرده كه مي‌توانست دين را از زاويه نگاه ايراني بررسي كند؛ ولي چون هنوز اين مشكل وجود دارد كه واقعا نمايش ديني چيست در نتيجه مباحث مرتبط مبهم بررسي مي‌شود.
بالازاده اين كتاب را آموزنده دانست و افزود: در كتاب نكاتي ارايه شده كه بسيار تازه است و نويسنده اهتمام داشته به ارتباط بين نمايش و دين بپردازد كه قابل ستايش است چون معدود افرادي در اين زمينه كار مي‌كنند.
کد خبر: 15048
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdch6vnz.23nmkdftt2.html