هنر نیوز - «هفت» را نمی‌بینند، اما از آن متنفرند/ نوباوه مهمان برنامه هفت

«هفت» را نمی‌بینند، اما از آن متنفرند/ نوباوه مهمان برنامه هفت

بیژن نوباوه در برنامه «هفت» گفت: قصد داشتند توقیف «خانه دختر» را بر گردن کمیسیون فرهنگی بیاندازند. وی می‌‌گوید: دولت بودجه یک و نیم میلیاردی جشنواره عمار را نداده است.

به گزارش هنرنیوز؛شب گذشته ۱۱ دی ماه یازدهمین قسمت از برنامه سینمایی «هفت» با اجرای بهروز افخمی و با حضور بیژن نوباوه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس روی آنتن شبکه سه سیما رفت.

بهروز افخمی در سرمقاله برنامه «هفت» گفت: حجت الله ایوبی نخستین کسی بود که اظهار کرد برنامه «هفت» را نمی‌بیند، چون وقت ندارد و باید شب‌ها زود بخوابد. بعد از ایوبی، همه به این فراست افتادند که این بهترین راه برای نقد «هفت» است. آنها بعد از هر نقد می‌گفتند البته ما «هفت» را تاکنون ندیده‌ایم. چگونه کسی که ما را ندیده، از ما متنفر است؟!

افخمی در ادامه برنامه و در بخش گفتگوی ویژه میزبان بیژن نوباوه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بود تا با او درباره وضعیت قانون گذاری در سینمای ایران و اختیارات مجلس در تصمیمات سینمایی کشور بحث کند. نوباوه در این گفتگو بیان داشت: موضوع ما در سینمای ایران فراتر از یک دولت و مجلس است. من دو دوره در کمیسیون فرهنگی مجلس حضور دارم، همواره فیلم‌هایی ساخته می‌شد که فروش نمی‌رفت و بعد فیلمساز به سراغ ما می‌آمد و می‌گفت اگر ممکن است به من کمک کنید تا هزینه تولید فیلمم تأمین شود. این مشکلت همیشه بوده و ربطی به این دولت و آن دولت ندارد. اشکال جای دیگری است.

در ادامه بهروز افخمی بیان داشت: تازه کل این فیلم‌ها ۵ درصد تماشاگران بالقوه را جذب می‌کند و ۹۵ درصد تماشاگران اصلاً سینما نمی‌روند.

وی در تشریح این سخن افزود: تاکنون نگاه جشنواره‌ای بر سینمای ما حاکم بوده است یا خیر؟! مخاطب در سینمای ما چیزی را می‌خواهد که فیلمساز نمی‌سازد. ساختار غلط موجب آن شده است که او چشم به جشنواره‌های خارجی ببندد. امروز فیلمساز ما نگاه مخاطب محور و اقتصادی ندارد. نگاهش به آن سوی مرزهاست نگاهش به جشنواره‌های کن و برلین و... است که چه می‌شود. تازه او با رانت دولتی این فیلم‌ها را ساخته است. اگر این نظارت است، که سینما را به راه غلط کشانده است. چرا باید دولت بودجه حمایتی خود را صرف کسانی کند که هیچ چیز را قبول ندارند و علیه حاکمیت فیلم می‌سازند؟ فیلمساز باید فیلم خودش را بسازد، با پول و سرمایه خود نیز بسازد، بعد حکومت اجازه دارد آن را تائید یا ممیزی کند.

نوباوه افزود: در برخی از کشورها اتحادیه‌هایی دارند که پیش از حاکمیت عمل می‌کنند و فیلم‌ها را ممیزی می‌کنند. قوه مثبت ما در حوزه فرهنگی دنیا، قوه خوب فیلمسازی ماست، اما امروز از این قوه به خوبی استفاده نمی‌شود.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: در ایسلند با ۳۰۰ هزار جمعیت هر نفر در سال بیش از ۵ بار به سینما می‌رود. این آمار در آمریکا ۴.۵ بار برای هر نفر است. در هندوستان ۳.۶ و در ایران ۰.۲۲ درصد! یعنی هر ایرانی تقریباً هر ۷ الی ۸ سال یکبار به سینما می‌رود. این سینما حتی اگر صنعت باشد، صنعتی ورشکسته است!

وی با اشاره به فیلم سینمایی «اخراجی‌ها» اثر مسعود ده نمکی افزود: من از فیلم «اخراجی‌ها» نام می‌برم. برخی همان زمان آن را فیلم سطح پائین و نازلی می‌نامیدند، اما مگر بد است که فیلمی این میزان اقبال داشته باشد و مردم را به سینماها بکشاند؟ یا فیلم سینمایی «کلاه قرمزی» و ... . در آمریکا نیز فیلم‌های اکشن، انیمیشن یا فانتزی است که صنعت سینما را حفظ کرده و مخاطب پسند است. اگر می‌خواهیم درباره سینمای صنعتی صحبت کنیم، باید مثل کالایی با آن برخورد کنیم که قرار است به ذائقه مخاطب خوش بیاید و خریدار داشته باشد، نه آنکه صرفاً در جشنواره‌های خارجی جایزه بگیرد.

نوباوه افزود: یکی از تهیه کنندگانی که اخیراً فیلمش اکران شد و دو زار هم فروش نکرد به من گفت چگونه می‌توانی به من کمک کنی؟ گفتم همین که سکوت می‌کنم بزرگترین کمک است. تو مخاطب را نتوانستی به سینماها بکشانی. شما که چرا کمک نمی‌کنید، در همین فیلم‌هایی که با پول دولتی ساخته می‌شود می‌بینیم مخاطبی جذب نمی‌شود و نتیجه نمی‌دهد.

در ادامه برنامه بهروز افخمی اظهار داشت: من معتقدم اصل در ابتدا باید این باشد که دولت کمکی نکند. و دولت از سینماگری که حاضر است مسئولیت کار خود را از ابتدا خود قبول کند، تعهد بگیرد و تنها در مرحله پروانه نمایش بر او نظارت کند. در این صورت فیلمساز خصوصی به سراغ ساخت فیلمی می‌رود که مخاطب پسند باشد و بازگشت سرمایه داشته باشد. در این صورت اگر فیلمی نظیر فیلم «عروس» من بتواند به میزان امروز جامعه ما ۱۲ میلیون مخاطب جذب کند، اگر بلیط هر نفر ۵ هزار تومان فرض کنیم در این صورت ۶۰ میلیارد تومان می‌فروشد. در این صنعت است که سینماگر حتی می‌تواند مالیات نیز بدهد. اما امروز تمایل سلایق ساخت فیلم در شورای پروانه ساخت کنترل می‌شود و سینماگر به سمت ساخت فیلم‌های غیراقتصادی سوق داده می‌شود.

در ادامه بیژن نوباوه بیان داشت: ایده آل ما نیز این است که برسیم به جایی که اگر حاکمیت بناست حمایت کند از فیلم‌هایی حمایت کند که در راستای اهداف خود است. والا باقی فیلمسازان بروند فیلم خود را بسازند اما نهایتاً باید پاسخگوی حاکمیت باشند.

افخمی فیلمساز امروز را بی توجه به سود اقتصادی در فیلمهای خود خواند و گفت: از نوع فیلمسازی که امروز در ایران فعالیت می‌کند پیگیری اهداف نظام که هیچ، حتی ساخت فیلم پرمخاطب و پول درآوردن از این سینما را نباید انتظار داشت. برای او چیزهای دیگری نظیر کسب شهرت و اعتبارگرفتن در سینمای روشنفکرانه – که در همه جای دنیا کمتر از ۵ درصد کل بازار سینما را تشکیل می‌دهد-، روی فرش قرمز رفتن و جایزه گرفتن مهم‌تر شده است.

افخمی در ادامه گفت: از کارگردانانی مثل من که به سن بازنشستگی رسیده‌ایم و انرژی نداریم، توقع نمی‌رود فیلم پرتحرک و اکشن بسازیم و از رده خارج شده‌ایم. فیلمسازان جوان نیز تربیت شده‌اند که در پی کسب شهرت در بازیگری یا کارگردانی - که وجهه‌ای سلبریتی مثل بازیگری پیدا کرده است - باشند. فیلمسازی نیز آن قدر ساده شده است که می‌شود در یک تاکسی نشست و با یک گوشی موبایل هم فیلم ساخت و رفت در جشنواره خارجی جایزه نیز گرفت.

وی ادامه داد: کاری که کمیسیون فرهنگی می‌تواند انجام دهد این است که روی نسل نوجوانی که هنوز تربیت نشده‌اند، سرمایه گذاری کند و به آنها عادت بدهد تا ریسک شخصی کنند و پول بیاورند و سینما را مثل صنعت ببینند تا مخاطب‌ها را به سینما بکشاند. شرایط فعلی اصلاً ارزش نظارت ندارد. آنقد بی ارزش شده است که قابل کنترل هم نیست.

نوباوه در پاسخ به اظهارات بهروز افخمی گفت: این نگاه امروز وجود دارد. هم اکنون جشنواره عمار در حال برگزاری است که این شکل نگاه در آن وجود دارد. ما در کمیسیون فرهنگی آمدیم برای این جشنواره یک و نیم میلیارد تومان در بودجه سال ۹۴ در نظر گرفتیم، اما یک ریال به آنها پرداخته نشد. این جشنواره با حداقل‌ها در حال برگزاری است. این را با جشنواره فجر مقایسه کنید. در جشنواره فیلم عمار، سینماحقیقت و سینمای مقاومت، به غیر از جشنواره حقیقت به کدام یک از جشنواره‌های دیگر آقای ایوبی کمک می‌کند؟ این جریان فکری وجود دارد.

در ادامه افخمی بیان داشت: مشکل تنها با حمایت حل نمی‌شود. در سیستم کنونی بهترین این فیلم‌ها باید در ابتدا سلیقه شورای پروانه ساخت را جلب کند. یعنی اول سناریو را ببرند تا آقایون بپسندند. آنها هم که برخوردشان با فیلم‌های کمدی و کودکان که با تحقیر همراه است که شما مبتذل ساز هستید. این برخوردهای تحقیرآمیز نتیجه‌اش این می‌شود که فیلم‌هایی از این شورا بیرون می‌آید که مخاطب نمی‌پسندد. در نتیجه برای حفظ دم و دستگاه و تشکیلات خود این بساط باید ادامه پیدا کند. این بساط پول هم لازم دارد تا ضرر فیلم‌ها را بپوشاند و فیلمسازها را به این دستگاه وابسته نگه دارد. به نظر تنها این نیست که شما تنها در جشنواره عمار و حقیقت جوانان را تشویق کنید، بلکه باید کاری کنید موانع را از جلوی کسانی که می‌توانند مسئولیت قبول کنند برطرف کنید.

نوباوه در پاسخ به افخمی گفت: معمولاً حرف‌ها را سیاسی می‌کنند، اما اگر بخواهیم آمار بدهیم الان سومین سالی است که این دولت جشنواره فجر برگزار می‌کند. اما هر سال بدتر می‌شود و این دوره جشنواره از سال‌های قبل بدتر خواهد بود. چون می‌بینیم چند درصد از فیلم‌های موفق جشنواره فجر پارسال اکران شد و آنها که اکران شدند چقدر موفق بودند؟! ولی نمی‌خواهند این را بفهمند که این سیستم اشکال دارد. من سازمان سینمایی را قبول دارم اما سیستم باید اصلاح شود.

افخمی در پاسخ به نوباوه که گفت، من سازمان سینمایی را قبول دارم اظهار کرد: شما چرا سازمان سینمایی را قبول دارید؟ چرا نباید سازمان سینمایی به دو اتاق تبدیل شود؟ اگر سازمان سینمایی می‌خواهد فیلمی ساخته شود که با مردم ارتباط برقرار کند باید دستگاه خود را جمع کند.

نوباوه پاسخ داد: من شخصیت حقوقی آن را می گویم قبول دارم. نه آنکه عملکرد آن را می‌پذیرم! نگاه شما نگاه صنفی و روشی است که من کاملاً قبول دارم. اما من می گویم ضعفی که فیلمساز ما دارد در نگاه اولیه‌اش دچار مشکل است. بحث اصلی سینمای ما این است که سینماگر ما نسبت به مسائل واقعی جامعه بی تفاوت است.

افخمی در ادامه گفت: نسل عمار و حقیقت کسانی هستند که زندگی و مردم واقعی را می‌شناسند. اما باید از اینها مراقبت کرد که نروند زیر دست شورای پروانه ساخت که سلیقه‌شان کهنه شده است و مردم تابه حال هرچه فیلمنامه زیر دست این شورا بیرون آمده را دیده‌اند و چند سال است که دیگر دوست ندارند ببینند. امروز تعداد تماشای از ۴ درصد مردم ایران پایئن تر آمده است.

نوباوه در ادامه بیان داشت: ما باید در این سیاست گذاری تجدیدنظر کنیم. نقش مجلس امروز محصور در برداشت‌های سیاسی است که هرچه تصمیم گیری کنیم برداشت نادرست می‌شود. برای رفتن به سمت سینمای مخاطب محور و اقتصادی سازمان سینمایی باید حمایت‌ها را به حداقل برساند یا راه جداگانه‌ای برای کسانی که حمایت نمی‌خواهند باز شود و به شرط تعهد که اگر فیلم آنها پروانه نمایش نگرفت، شکایتی نکنند.

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در پاسخ به این سؤال که با تشدید نظارت موافقت است یا با واگذاری نظارت به خود سینماگران گفت: ما قطعاً در مورد پخش نظر داریم. همه جای دنیا هم این نظر را دارند. حاکمیت این وظیفه و حق را دارد. این باید برای فیلمساز تفهیم شود. چیزی نباید سازد که قابل پخش نباشد. طبیعی است تا رسیدن به این یک دوران نقاحتی داریم. اما به نظرم این می‌تواند تجربه موفقی برای آینده سینمای ایران باشد. ما بسیاری از فیلم‌ها را دوست داریم در سینما ببینیم و برخی از فیلم‌ها را دوست نداریم در سینما ببینیم. یعنی سینما مخاطب خاص دارد.

وی ادامه داد: در دوره قبل پروژه لاله را به کمیسیون مجلس آوردند و من گفتم این فیلم به درد ما نمی‌خورد. تفکر حاکم بر این فیلم تفکر فمنیستی است. حرف این فیلم در نظام فکری و اخلاقی ما نمی‌گنجد. ۷ میلیارد هزینه این فیلم کردند و به جایی هم نرسید. به آقای شمقدری رئیس سازمان سینمایی وقت گفتم می‌خواهید با این فیلم چه کنید؟ اینها می‌گفتند از جاهای دیگر فشار می‌آید. بالاخره سازمان سینمایی باید مسئولیت‌هایی را قبول کند! این یک بام و دو هوا در سینمای ما جواب نمی‌دهد. اگر من نخواهم می‌توانم این فشار را تحمل نکنم، حتی اگر از سوی رئیس جمهور باشد. اگر فشار می‌آید چرا عوامل را تو انتخاب کردی؟ پس تو دوست داری این فشار وارد شود و تو در حاشیه بنشینی.

نوباوه درخصوص شایعاتی مبنی بر فشار از سوی کمیسیون فرهنگی مجلس بر سازمان سینمایی گفت: آنها که می گویند کمیسیون فرهنگی بر سازمان سینمایی فشار می‌آورد شما دو مورد از این فشارها را بگوئید. ما براساس قانون حرف می‌زنیم.

وی در انتهای گفتگوی خود در خصوص فیلم توقیف شده «خانه دختر» گفت: سازمان سینمایی در این خصوص مسئولیت دارد. مسئولیتش را بپذیرد و فیلم را اکران کند. ما در خصوص تخطی از قانون با او برخورد می‌کنیم. این نهایت ایده آل نظام است که وزارت ارشاد خود تصمیم بگیرد و خود مسئولیت قبول کند. این ربطی به کمیسیون فرهنگی ندارد. اگر چنین کند خیلی خوب است، اما آیا چنین می‌کنند؟! اینکه بر گردن کمیسیون فرهنگی مجلس می‌اندازند، برای این است که از عواقبش می‌ترسند؟ وزارت ارشاد از صفر تا صد مسئولیت آن را برعهده گیرد. در هیچ کجا کمیسیون فرهنگی ورودی این چنینی نکرده است، اما باید به ما پاسخگو باشند.

در ادامه برنامه گزارشی از پشت صحنه فیلم سینمایی «ناردون» به کارگردانی فریدون حسن پور پخش شد. در این گزارش که از محل لوکیشن این فیلم در لاهیجان تهیه شده است، با عوامل این فیلم سینمایی گفتگو شد. این گزارش نخستین گزارش از پشت صحنه این فیلم سینمایی به شمار می‌رود.

«هفت» در بخش «سینماکلاسیک» خود میزبان مهدی فخیم زاده، نویسنده و کارگردان بود و با او به بررسی یکی از سکانس‌های اکشن کلاسیک سینمای جهان پرداخت. همچنین کتاب «سینما و من» نوشته مهدی فخیم زاده در بخشی «معرفی کتاب» به بحث و بررسی گذاشته شد.

در ادامه برنامه «هفت» مسعود فراستی در میز نقد خود و در بخش نقد فیلم‌های خارجی با حضور سیدناصر هاشم زاده، منتقد سینما به نقد و بررسی فیلم سینمایی «Ex Machina» پرداخت. همچنین فراستی در بخش نقد فیلم‌های ایرانی با حضور سیدمحمد حسینی، منتقد سینما فیلم سینمایی «شیفت شب» به کارگردانی نیکی کریمی را نقد و بررسی کرد.

دور تازه برنامه سینمایی هفت هر هفته جمعه شب‌ها با اجرا، سردبیری و تهیه کنندگی بهروز افخمی روی آنتن شبکه سه سیما می‌رود.