هنر نیوز - ریزش مخاطب؛ انکار شیرین

ریزش مخاطب بحثی است که در آستانه فصل تابستان و آرزوی روزهای شلوغ سینما، محافل سینمایی را به خود مشغول کرده است.
به گزارش هنر نیوز به نقل از خبر آنلاین، درک کاهش فروش فیلمهای سینمایی در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته واضحتر از آن است که به نظر رسد نیازی به ارائه دلیل و مدرک برای آن باشد اما نگرش از منظر دلخواه فرصت آن را برای برخی به وجود آورده تا مدعی شوند نه تنها امسال نسبت به سال قبل کاهش مخاطبی وجود نداشته بلکه در یک ماه و نیم اخیر افزایش تعداد تماشاگران نیز رخ داده است.
توجیهی مشابه آنچه در مورد کم نشدن تعداد تماشاگران مطرح میشود، در نخستین جلسه معاون امور سینمایی با اهالی سینما در سال 1389 مشاهده شد. جواد شمقدری در حضور سینماگران و خبرنگاران با اشاره به اینکه در صورت حذف فروش استثنایی «اخراجیها 2» از فروش فیلمهای بهار سال گذشته، رقم فروش سال قبل بالاتر از امسال نخواهد بود، نگرانیهایی را که در مورد کاهش تماشاگران نوروزی سینما مطرح میشد، بیهوده دانست.
همین استدلال از سوی برخی سینماگران نیز مطرح میشود، این طیف اعتقاد دارند میتوان با حذف فروش «اخراجیها 2» به آماری رسید که نشان دهد در یک ماه و نیم اخیر سینماهای کشور رونق بیشتری نسبت به سال قبل داشتهاند و همه اینها در شرایطی اعلام میشود که مجموعه فروش فیلمها در سینماهای تهران در بهار سال گذشته شش میلیارد و امسال 4/4 میلیارد تومان بوده است. همه اینها با در نظر گرفتن میانگین قیمت بلیت سه هزار و پانصد تومان برای امسال و دو هزار و پانصد تومان برای سال گذشته به وضوح کاهش تعداد تماشاگران را به نمایش می‌گذارد.
فرجی: سینمای ما کاهش مخاطب ندارد
غلامرضا فرجی، مسئول سینماهای حوزه هنری و عضو شورای صنفی نمایش از جمله افرادی است که ادعا میکند تعداد تماشاگران فیلمها، امسال نسبت به سال قبل کاهشی نداشته است.
او درباره این ادعای خود به خبرآنلاین گفت: «طبق آمار و ارقام فروردین و اردیبهشت امسال می توان به این جمعبندی رسید که امسال نسبت به دو ماه مشابه سال قبل کاهشی به لحاظ تماشاگران نداشتهایم و نمیدانم افرادی که مدعی هستند این کاهش اتفاق افتاده به چه آمار و ارقامی استناد میکنند؟»
فرجی با اشاره به دو سالن سینمایی که از سوی حوزه هنری اداره میشود، گفت: «در سالن سینمای ما به هیچ عنوان کاهش تعداد تماشاگران اتفاق نیفتاده و حتی افزایش تعداد تماشاگر نیز داشتهایم.»
او ادامه داد: «سینمای بهمن و سینمای شاهد به عنوان دو نمونه از سالنهایی که اداره میکنیم در یک ماه و نیم اخیر با استقبال گسترده تماشاگران روبرو بودند و وقتی فروش فیلمها را در این سالنها در بهار امسال با بهار سال قبل مقایسه میکنم می‌بینم هیچ جایی برای نگرانی از فروش فیلمها وجود ندارد و حتی اوضاع مناسب و قابل و قبول است.»
فرجی گفت: «سال قبل در این ماهها فیلمهایی که روی پرده بودند با استقبال گستردهتری نسبت به فیلمهای امسال روبرو نبودند. ما برای آنکه در بررسیهای خود دچار اشتباه نشویم، سالنی که «اخراجیها 2» در آن اکران نبوده را با میزان حضور تماشاگران در همان سالن مقایسه میکنم و به این نتیجه رسید که امسال به هیچ وجه ریزش تماشاگر نداشتیم و آنچه در این زمینه تاکنون مطرح شده همه جوسازیهای نابهجا بوده که باید با آمار و ارقام مقابل آنها قرار گرفت.»
او با اشاره به برگزاری جام جهانی گفت: «بعد از نیمه خرداد امسال جام جهانی آغاز شد و از سوی دیگر به طور کلی فروش فیلمها در این ماه از سال به خاطر امتحانات دانشجویان و دانشآموزان کاهش پیدا میکند. پس نباید سوار بر جوی شد که مطبوعاتیها به وجود میآورند و براساس آمار و ارقام آنان به این جمعبندی رسید که فروش فیلمها و میزان استقبال تماشاگران از فیلمهای سینمایی امسال نسبت به سال گذشته کاهش داشته است.»
صابری: ریزش مخاطب نداریم
یکی از نهادهای مدعی کم نشدن تعداد تماشاگران سینما در بهار امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، انجمن سینماداران و اعضای این انجمن هستند. آنان نیز با همین استدلال که نباید «اخراجیها 2» را جزو فیلمهای معمول سینمای ایران محسوب و فروش آن و میزان تماشاگران این فیلم را ملاک قرار داد، کاهش تماشاگران را امری غیرواقعی ارزیابی میکنند.
محمدرضا صابری، سخنگوی انجمن سینماداران و عضو شورای صنفی نمایش در این باره به فارس گفت: «در یک کار کارشناسی فروش سه ماهه اول سال 88 و 89 با هم مقایسه شده که نشان می‌دهد در سال 89 تاکنون با ریزش مخاطب روبرو نبوده‌ایم، اما با کمبود فیلم خوب روبرو هستیم.»
او با اشاره به پایین آمدن میزان فروش فیلم‌های سینمایی نسبت به سال گذشته، اظهار داشت: «به هر حال فروش فیلم «اخراجی‌ها 2» در سال 88 یک استثنا بود و فروش 8 میلیاردی آن برای هیچ فیلمی اتفاق نیفتاد.»
او ادامه داد: «با کار کارشناسی که براساس آمار و ارقام انجام شده، فروش سه ماهه اول سال 88 و 89 مقایسه شده است که نشان می‌دهد در سال 89 تاکنون با ریزش مخاطب روبرو نبوده‌ایم. آمار و ارقام به دست آمده در انجمن شورای صنفی به زودی توسط سخنگوی شورای صنفی به رسانه‌ها ارائه خواهد شد.»
صابری با اشاره به افزایش میزان قیمت بلیت سینما، گفت: «دوستان افزایش بهای بلیت را باعث ریزش مخاطب می‌دانند، در حالی که ما به این امر باور نداریم و این اتفاق با موافقت انجمن سینماداران، اتحادیه تهیه‌کنندگان، مجمع فیلمسازان انجام شده که حتی یک رأی مخالف نیز نداشت و این امر به این دلیل بود که میزان قیمت بلیت سینماها بسیار پایین بود.»
او فروش فیلم‌های سال گذشته و جاری را مقایسه کرد و گفت: «در خرداد ماه، سال گذشته فیلم «درباره الی» را داشتیم که اثری بسیار خوش ساخت بود که از پس از انقلاب تولید شده، اما امسال ما با کمبود فیلم خوب روبرو هستیم و شاهد چنین فیلم‌هایی نبوده‌ایم، اما فیلم‌های از «پوپک و مش ماشاءالله» و «طلا و مس» را داشته‌ایم که آثار خوبی بودند و فیلم «دموکراسی تو روز روشن» که میزان مناسبی فروش داشت.»
او درباره تجهیز سالن‌ها سینما و تأثیر آنها در میزان فروش فیلم‌ها گفت: «با اضافه شدن پردیس‌های سینمایی در نقاط مختلف کشور و تجهیز سالن‌ها، دیگر نمی‌توانیم کمبود سالن را دلیلی بر استقبال نکردن مخاطب از سینما بدانیم. ولی باید امیدوار باشیم که همانقدر که سالن‌های سینما کیفیت مطلوبی دارند فیلم‌هایی سینمایی نیز کیفیت خوبی داشته باشند و منحصر به یکی دو فیلم خوب نباشد.»
محمدرضا صابری، شبکه نمایش خانگی را یکی از دلایل استقبال نکردن مخاطبین از سالن‌های سینما دانست و گفت: «متأسفانه اتفاق بدی که پیش روی سینما قرار دارد، برعهده شبکه نمایش خانگی است که اگر جلوی آن گرفته نشود، ظرف یکی دو ماه آینده کسی دیگر به سالن سینما نمی‌رود. رو آوردن این شبکه به فیلم‌های ضعیف که با هزینه اندکی ساخته می‌شود و تبلیغات گسترده‌ای که در تلویزیون و روزنامه‌ها دارند باعث شده است که سینما از رونق بیفتد.»
او همچنین اظهار داشت: «به عنوان عضوی از شورای صنفی نمایش از مسئولین سینمایی می‌خواهم همانطور که سالن‌های سینما را در امر نمایش فیلم‌ها موظف کردند تا فعالیت دیگری نداشته باشند، در زمینه پخش فیلم‌های سینمایی فرصت شش ماه از زمان اکران تا پخش ویدئویی را در نظر بگیرند.»
صابری در شرایطی درخواست خود را از مدیران در مورد افزایش مدت زمان بین اکران فیلم و عرضه آن در شبکه نمایش خانگی مطرح میکند که اخیراً این مدت زمان با نظارت مدیران سینمایی از سه ماه به چهار ماه افزایش پیدا کرد. همچنین گفتههای این سینمادار نشان از آن دارد که اعضای انجمن سینماداران مایل نیستند به هیچ عنوان در شرایطی قرار بگیرند که روشن شود افزایش قیمت بلیت سینماها کاهش مخاطب را به همراه داشته است و با هر شیوهای از احتمال رسیدن به این شرایط فرار میکنند.
بهار 88، بهار 89
سینمای ایران بهاری رویایی را در سال 1388 آغاز کرد. سینمایی که سالها با مشکل جدی کاهش و نبود تماشاگر دست و پنجه نرم میکرد به واسطه فیلمی که نسخه اول آن نیز مورد استقبال گرفته بود، با رفت و آمد گسترده تماشاگران مواجه شد. مخاطبان برای دیدن «اخراجیها 2» که سعی و تلاش بسیاری شده بود تا تبلیغات گستردهای در مورد آن صورت بگیرد، از حضور عوامل فیلم همزمان با تحویل سال در یکی از شبکههای سیما تا تبلیغات گسترده شهری و پخش متعدد تیزرها، راهی سالن سینما شوند.
این اتفاق افتاد و منتقدانی که استقبال از این فیلم را نزول سطح سلیقه تماشاگران ارزیابی میکردند با واکنشهای تند سینماداران و دستاندرکاران حوزه توزیع روبرو شدند. «اخراجیها 2» سال گذشته نقش نجاتدهنده سینمای ایران را به لحاظ جذب تماشاگر ایفا کرد؛ سینمایی که از نیمه اردیبهشت تحتتاثیر مسائل انتخابات قرار گرفت و حتی تا اوایل مرداد نمایش فیلمی چون «درباره الی» نتوانست آن را از دوران سختی و بیمخاطبی دور کند، اما از مرداد و با طولانی شدن مدت زمان اکران «درباره الی» و در ادامه اجرای طرح اذان تا اذان جانی تازه به رگهای سینمای ایران بازگرداند.
ورق با آغاز سال 1389 برگشت. تماشاگران به دیدن «به رنگ ارغوان» نرفتند که اکران آن از اسفندماه سال گذشته آغاز شده بود و در نوروز 1389 نیز ادامه یافت. «تسویه حساب» نتوانست به فروش دو فیلم اخیر میلانی دست پیدا کند و «هیچ» با تمام قابلیتها به دلیل حال و هوای و اکران نشدن در گروه کمتر با استقبال روبرو شد.
همه اینها علاوه بر افزایش ناگهانی قیمت بلیتهای سینما دلیلی شد برای تماشاگران را از سالنهای سینما قهر کنند. تماشاگری که اغلب برای دیدن فیلم به مرکز شهر و سینماهایی با قیمت چهار هزار تومان مراجعه میکند، بخش عمده تماشاگران تهران را تشکیل میدهد و همین گروه مخاطب از ابتدای امسال با شگفتی افزایش 33 درصدی قیمت بلیتها روبرو شدند؛ قیمتی که از نگاه اغلب سینماداران و برخی از تهیهکنندگان بسیار پایین و از منظر مخاطبان و در مقایسه با محصولی که روی پرده سینما میرود، کاملاً نامتناسب است.
نکته قابل توجه در مورد وضعیت اکران فیلمهای سینمایی در بهار امسال افزایش آنها است. امسال 36 فیلم در بهار اکران شد که به وضوح بالا رفتن شتاب اکران فیلمها را در مقایسه با نمایش 28 فیلم در بهار سال قبل نشان میدهد.
سمیه علیپور