هنر نیوز - حکایت هابیل و قابیل «سینما و ویدئو»

انتقاد گردانندگان شبكه‌هاي نمايش خانگي از نگاه خصمانه سينما به ويدئو

تولید فیلمهای سینمایی با حمایت موسسات ویدئو رسانه از نگاه فعالان در شبکه نمایش خانگی اتفاقی است که به جریان سینمای ایران کمک میکند و هیچ تهدیدی برای این هنر - صنعت نیست.

به گزارش هنر نيوز به نقل از "خبر آنلاين"بحث ورود شبکه‌های نمایش خانگی و موسسات ویدئو رسانه به عرصه تولید فیلم‌های ویدئویی و بررسی فواید و مضرات این حرکت، ما را بر آن داشت تا طی تماس با تعدادی از دست‌اندرکارن و فعالان کهنه‌کار و بنام سینمای ایران، نظر کارشناسی آنان را در این باره جویا شویم.

حاصل این تصمیم گزارشی بود که سه شنبه هفته گذشته با تیتر «حمله خاموش ویدئو به سینما» در روزنامه «خبر» و سایت «خبرآنلاین» منتشر شد. در این گزارش سینماگرانی چون علی معلم، مهدی کرم‌پور، علیرضا رئیسیان و ایرج تقی‌پور، ضمن انتقاد از این حرکت به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. در پی چاپ این گزارش، شبکه‌ها و موسسات فعال در عرصه ویدئو رسانه ضمن انتقاد از مواضع اعلام شده از سوی سینماگران فوق به موضع‌گیری در برابر آن پرداختند.

موسسه فرهنگی هنری «جوانه پویا» از جمله فعالان این عرصه بود که با تنظیم جوابیه‌ای نسبتاً مفصل از دیدگاه و نقطه نظر‌های این سینماگران به شدت انتقاد کرد. روزنامه «خبر» بنا بر رسالت و مشی خود مبنی بر اطلاع رسانی بی‌طرفانه، تصمیم گرفت بار دیگر بحث ویدئو و ارتباط آن با مقوله سینما را دستمایه گزارشی دیگر قرار دهد، با این تفاوت که این بار واکاوی و دیدگاه‌های گردانندگان موسسات ویدئویی و فعالان عرصه شبکه نمایش خانگی موضوع اصلی گزارش قرار گرفت.

بر اساس کدام متر و معیار حکم می‌دهید؟

مهربان فرهودی، مدیر تامین برنامه شرکت فرهنگی و هنری «جوانه پویا» با اشاره به نظرات ابراز شده در گزارش قبلی، نتوانست نارضایتی و تعجب خود را نسبت به دیدگاه ارائه شده در این گزارش پنهان کند. او در این باره به «خبر» گفت: «با توجه به تلاش صورت گرفته در یکی دو سال گذشته و همچنین با عنایت به کمک و حمایت شایان توجه صنعت ویدئوی کشور از سینما، من به شخصه انتظار یک چنین بازخوردی را نداشتم. ما برای اندازه‌گیری هر چیزی در زندگی از یک خط‌کش و ملاک و معیار مشخص استفاده می‌کنیم. حال باید ببینیم خط‌کش ما در این حوزه چیست. اگر این خط‌کش، منویات شخصی و تمایلات درونی‌مان باشد که از اساس متر و معیار اشتباهی را برگزیده‌ایم.»

او در ادامه افزود: «در عرصه فرهنگ و حوزه‌های گوناگون آن ما با سلائق و ذائقه‌های بسیار متفاوت و رنگانگی مواجه هستیم. البته که تمام این سلائق در جای خود در خور احترام و توجه هستند اما نگاه اصلی ما در این وادی به اکثریتی است که شبکه نمایش خانگی را محملی برای پر کردن اوقات فراغت خود می‌دانند. ما موظفیم به سلیقه این اکثریت توجه کرده و همه اهتمام خود را در برآورده ساختن این انتظارات به کار ببریم.»

فرهودی ضمن خط‌کشی بین قشر سینمارو و طرفداران شبکه نمایش خانگی، این دو بخش را جدای از هم مورد بررسی قرار داد و اظهار داشت: «باید بپذیریم شرایط شخصی که با هزینه‌ای معادل پانزده هزار ریال لوح فشرده یک اثر سینمایی را خریداری می‌کند تا آن را در خانه و به همراه خانواده خود تماشا کند، با شرایط تماشاگر حرفه‌ای سینما که سه الی چهار هزار تومان برای تهیه بلیت یک فیلم هزینه می‌کند، کاملاً متفاوت است. با پذیرش این واقعیت باقی سوءتفاهم‌ها خود به خود مرتفع می‌شود.»

مدیر تامین برنامه شرکت فرهنگی و هنری «جوانه پویا» با اشاره به انتقادات وارده به موسسات ویدئویی رسانه، مبنی بر کاهش مبلغ خرید حقوق ویدئویی توسط این موسسات گفت: «شما فیلم «سگ کشی» را در نظر بگیرید؛ لزومی نمی‌‍‍بینم از سابقه بهرام بیضایی و جایگاهش در سینمای ایران حرفی به میان بیاورم اما رایت ویدئویی همین «سگ کشی» در زمان خود با مبلغی در حدود 30 میلیون تومان به یکی از موسسات ویدئویی واگذار شده است. امروز کم‌ترین مبلغ پرداختی برای خرید رایت ویدئویی فیلم‌ها از 200 الی 250 میلیون تومان شروع شده و افزایش می‌یابد.»

او در ادامه ضمن اشاره به موقعیت مناسبی که ویدئو رسانه‌ها با پرداخت این مبالغ، در اختیار سرمایه‌گذاران و تهیه‌‍کنندگان سینمای ایران قرار می‌دهند افزود: «قابل کتمان نیست که بسیاری از تهیه‌کنندگان فیلم‌ها، آن مقدار که روی فروش رایت ویدئویی محصول خود حساب می‌کنند، به اکران عمومی دل نمی‌بندند. وقتی همه این موارد را کنار یکدیگر می‌گذاریم بیش از پیش متوجه کم لطفی برخی دوستان می‌شویم.»

فرهودی در پاسخ به پرسش خبرنگار «خبر»، مبنی بر نگرانی دست‌اندرکاران سینمای ایران از ورود بی‌رویه موسسات ویدئو رسانه به عرصه تولید اظهار داشت: «شاید خیلی‌ها فراموش کرده باشند اما مطمئناً هستند کسانی که نام انجمن صنفی تهیه‌کنندگان ویدئویی به گوش‌شان آشناست. مدت زمان بسیاری از تاسیس این انجمن می‌گذرد و بسیاری از بزرگان سینمای ما جزو هیئت موسس آن هستند. ما امروز چیزی در حدود 250 شرکت و موسسه فعال در زمینه تولیدات ویدئویی داریم که اگر در شرایط فعلی تحت حمایت قرار نگیرند، بیش از 70 درصدشان ورشکست شده و از دور خارج می‌شوند.»

او در ادامه گفت: «شکی نیست این موسسات را هم باید جزو بدنه تولید محصولات دیداری به حساب آورد. به نظر شما این موسسات و شرکت‌ها نباید وارد پروسه تولید شوند؟ اگرچه که به شخصه حتی ورود موسسات ویدئویی به بحث تولید را نیز کار نادرستی نمی‌دانم. امروز موسسات ویدئویی ما حتی تولید فیلم‌های سینمایی را نیز آغاز کرده‌اند که یکی از نمونه‌‌های بارز آن هم‌اکنون بر پرده سینماهای کشور در حال اکران است.»

مدیر تامین برنامه شرکت فرهنگی و هنری «جوانه پویا» در انتها ضمن درخواست از دست‌اندرکاران و فعالان حوزه سینما برای پرهیز از نگاه‌های یکسویه، نقطه هدف موسسات ویدئویی کشور را جلب رضایت مخاطبان و همچنین کمک به رشد و توسعه اقتصاد سینما توصیف کرد و افزود: «بار دیگر تاکید می‌کنم شایسته است در قضاوت‌هایمان، متر و معیار مشخص و درست را لحاظ کنیم و این جز با گذر از منافع شخصی و ترجیح انتفاع سینما بر مطامع فردی و گروهی میسر نخواهد شد.»

از این دست دعواها بگذریم و قاچاقچیان را دریابیم

محمد مهدی جعفری، مدیر عامل موسسه «قرن 21» نظر خود در خصوص انتقاد سینماگران، از فعالیت دست‌اندرکاران عرصه نمایش خانگی در بخش تولید را اینگونه بیان کرد: «بنای ما در موسسه فرهنگی و هنری «قرن 21» از ابتدا بر این بود که در حیطه تخصصی خود گام برداشته و حتی‌الامکان وارد دیگر عرصه‌ها نشویم. اما نکته اینجاست به دیگر موسساتی که وارد پروسه تولید شده‌اند هم نمی‌توان تکلیف کرد از این کار دست بردارند. در واقع این حقی است که قانون به آن‌ها اعطا کرده است و البته در دیگر نقاط دنیا نیز اینگونه موسسات در امر تولید به شکل جدی فعالیت می‌کنند.»

او در ادامه اظهار داشت: «واقعیت این است که نقد دوستان سینماگر به دخالت مستقیم موسسات ویدئویی در مقوله تولید، هم وارد است و هم وارد نیست. هر دو طرف داستان حق دارند و متعادل کردن شرایط موجود با توجه به شرایط اقتصادی فعلی سینما کاری بسیار مشکل است.»

جعفری مشکل عمده موسسات ویدئویی در بخش نمایش‌های خانگی را بحث کپی‌های غیر مجاز از محصولات این شرکت‌ها عنوان کرد و افزود: «تصور می‌کنم بهتر است بجای اینگونه کشمکش‌ها و پرداختن به مسائلی از این دست، همه کسانی که در زنجیره تولید، اکران عمومی و عرضه در شبکه نمایش خانگی ذی‌نفع هستند، فکری به حال گسترش شبکه قاچاق محصولات ویدئویی کنند. من مطمئن هستم با حل مشکل کپی‌های قاچاق، دیگر مشکلات این بخش نیز خود به خود مرتفع می‌شود. بازار 70 میلیونی ایران به راحتی می‌تواند سرمایه مصروف شده در این بخش را برگرداند؛ امروز بسیاری از شهرهای کشورمان فاقد سالن سینما هستند و نمایش خانگی تنها امکانی است که می‌تواند پیوند بین مردم و سینما را حفظ کند.»

مدیر عامل موسسه «قرن 21» با اشاره به ضربات مهلک شبکه قاچاق به صنعت سینما و موسسات ویدئو رسانه، فائق شدن بر این شبکه را تنها در سایه همدلی و گذشتن از گروه‌گرایی‌ها دانست و گفت: «مقاومت در برابر شبکه‌ای که محصولات ما را در شمارگان پنج برابر کپی کرده و وارد بازار می‌کند کار ساده‌ای نیست. ما امروز رایت «تردست» را به مبلغ 260 میلیون تومان خریداری کرده‌ و شمارگانی معادل 400 هزار نسخه را نیز برای آن در نظر گرفته‌ایم. بر فرض اینکه همه نسخه‌ها را هم بفروشیم باز 40 میلیون تومان ضرر می‌کنیم. فیلم‌های ما در بازار با قیمت 1500 تومان به فروش می‌رسد اما در شبکه قاچاق با خرید دو عدد سی‌دی که سر جمع 250 تومان هم نمی‌شود، اگر این سی دی‌ها هزار تومان هم فروخته شود باز 4 برابر ما که صاحب اصلی جنس هستیم سود کرده‌اند. مسئله اینجاست که این سود عظیم وارد چرخه ما و تهیه‌کنندگان سینما نمی‌شود.»

جعفری با اشاره به مبالغ هنگفتی که توسط موسسات ویدئو رسانه بابت خرید رایت فیلم‌های ایرانی پرداخت می‌شود، گله‌گذاری‌های اهالی سینما از این موسسات را به نوعی ناشکری تعبیر کرد و اظهار داشت: «من اولین فیلم موسسه‌ام فیلم «رخساره» را به قیمت 15 میلیون تومان خریداری کردم و برای «تیک» 22 میلیون تومان پرداخت کردم. امروز در شبکه نمایش خانگی، حق رایت فیلم‌های ایرانی زیر 300 یا 400 میلیون تومان نیست. ما رایت فیلم «شیر و عسل» را 370 میلیون تومان خریداری کردیم در حالی که همین فیلم در اکران عمومی باید نزدیک یک میلیارد تومان بفروشد تا چنین سودی را نصیب سازندگانش کند. این ناشکری است که بگوییم ویدئو در حال ضربه زدن به سینماست.»

ویدئو، سینمای ایران را زنده کرد

محمود سلطانی، مدیرعامل موسسه «پارس ویدئو» از جمله مدیرانی است که سخت به نادیده گرفته شدن نقش ویدئو در رونق سینمای ایران معترض است. وی در این باره به «خبر» گفت: «به جرات می‌توان ادعا کرد ویدئو و فعالیتی که تحت نام موسسات ویدئو رسانه انجام می‌گیرد، سینمای ایران را در یک روند 10 ساله زنده کرد تا حدی که امروز بسیاری از تهیه‌کنند‌ه‌های ورشکسته به فکر ساخت فیلم افتاده‌اند. باید قبول کرد بسیاری از این دوستان حتی در رویاهای خود هم نمی‌دیدند رایت فیلم‌هایشان با مبالغی در حدود 300 الی 400 میلیون تومان توسط این موسسات خریداری شود.»

او در ادامه افزود: «حتماً اشکالاتی هم در کار هست که می‌توان با برگزاری نشست و گفت‌و‌گو به حل و فصل آن‌ها پرداخت، اما متاسفانه این دوستان که بیشترین و بهترین بهره را از ویدئو می‌برند، امروز ویدئو را دشمن سینما معرفی کرده و بر طبل مقابله با آن می‌کوبند. من می‌گویم این واقعیت را که ویدئو مکمل سینماست بپذیریم. روزی که ویدئو رسانه‌ها از دور خارج شود شبکه قاچاق در کسری از ثانیه جای ما را در بازار می‌گیرد. امروز تهیه‌کننده‌های ما معادل فروش فیلم‌شان در سراسر کشور، از موسسات ویدئویی به شکل خالص پول می‌گیرند.»

مدیرعامل «پارس ویدئو» انتقاد سینماگران به ورود موسسات ویدئو رسانه در عرصه تولید را بی‌مورد دانست و اظهار داشت: «چه اشکالی دارد این موسسات هم وارد چرخه تولید فیلم شوند؟ ایران یک بازار 70 میلیونی است که باید نیاز آن را تامین کرد. مگر چه اتفاقی می‌افتد اگر 10 نفر دیگر به تعداد فعلی تهیه‌کننده‌های سینمای ایران اضافه شود؟ به نظر من مشکل ما فراتر از این حرف‌هاست. مشکل اصلی ما فاصله گرفتن از نگاه و بحث‌های تخصصی است. متاسفانه این صنعت هنوز جایگاه اصلی خود را در کشور ما پیدا نکرده است.»

سلطانی با بیان اینکه دخل و خرج ویدئو رسانه‌ها در شرایط فعلی و با توجه به فعالیت شبکه قاچاق ویدئو با هم نمی‌خواند، گفت: «متاسفانه مدتی است که تهیه‌کننده‌های ما انگیزه مبارزه با شبکه قاچاق ویدئویی را از دست داده‌اند. البته حق هم دارند چون فیلم‌هایشان در حال حاضر با قیمت‌های خوب توسط شبکه‌های نمایش خانگی خریداری می‌شود. اما مطمئناً این وضعیت پایدار نخواهند ماند و شبکه قاچاق با این شکل و وضعیت بالاخره صنعت سینما و ویدئوی ما را به زانو در خواهد آورد.»

گزارش از علی اناری