هنر نیوز - کاخ چهلستون «سرهنگ آباد» از سرما می‌لرزد

کاخ چهل ستون سرهنگ‌آباد از بناهای فاخر و ثبت ملی در شهرستان اردستان به دلیل بی‌توجهی مسوولان میراث فرهنگی و مالک در معرض خطر جدی تخریب قرار دارد.

به گزارش هنرنیوز، در شرق شهرستان اردستان و ۳۳ کیلومتری زواره زیباترین کاخ تاریخی کویری با عنوان مجموعه کاخ چهلستون در سال ۱۲۹۹ هجری قمری توسط مصطفی قلی خان سهام السطنه عرب عامری برای شکار و پذیرایی از میهمانان ویژه قاجاری در دوره ناصرالدین شاه در دهستان سفلا بخش زواره از توابع شهرستان اردستان احداث شده تا مهمانان پس از عبور از منطقه‌ای کویری و هوایی گرم در منطقه‌ای ییلاق نشین سرهنگ‌آباد خاطرات خوشی را برای خود رقم بزنند.

هرچند عمارت سرهنگ‌آباد با معماری برگرفته از کاخ چهلستون اصفهان و باغ عفیف آباد فارس در ۲۸ تیرماه سال ۱۳۵۵ به شماره ۱۲۷۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است اما در آن زمان امیرحسین خان عامری مالک وقت کاخ چهلستون از واگذاری آن به سازمان میراث فرهنگی امتناع می‌کند و پس از فوت وی نیز مالکان بعدی با واگذاری آن به این سازمان موافقت نکرده‌اند.

یکی از فعالان میراث فرهنگی وجه تسمیه چهلستون را این گونه توضیح می‌دهد: به دلیل وجود درختان سربه فلک کشیده در این منطقه ییلاقی و عبور آب قنات جهت آبیاری باغ سرهنگ‌آباد در مقابل ایوان بزرگ عمارت و پشت ستون‌های بلند چوبی که وزن سقف را تحمل می‌کند حوضی سنگی از مرمر زیبا قرار گرفته بود که در اثر انعکاس عکس ستون‌های چوبی ایوان در آب این حوض عمارت مذکور به چهل ستون مشهور شده‌است.

وی درباره وضعیت کنونی این مجموعه می‌گوید: این مجموعه فاخر اگر مورد مرمت و حفاظت اصولی قرار می‌گرفت حتا شاید قابلیت ثبت جهانی را نیز پیدا می‌کرد. کاخ شامل عمارت، حمام،اصطبل، قراول‌خانه و حتا به واسطه نزدیکی به رودخانه دارای آسیاب است.

او ادامه می‌دهد : به دلیل بی‌توجهی دو بادگیر مدور این مجموعه یکی سالها پیش و دیگری در تابستان امسال فرو ریخته است. این در حالی است که ستونهای سنگی این مجموعه نیز به دلیل هوازدگی دچار فرسودگی شده است. همچنین به دلیل ریزش بخشی از سقف شیروانی هم اینک نقاشی‌ها، گچ بری‌ها و آینه‌کاری‌های دوران قاجار بیش از پیش در حال تخریبند و برخی نیز به سرقت رفته‌اند. از سویی هیچ یک از مسوولان میراث فرهنگی حتا حاضر نیستند با کشیدن کیسه نایلون حداقل در زمستان از نفوذ برف و باران بیشتر از نشست و تخریب این عمارت فاخر جلوگیری کنند.

از سویی سرپرست اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اردستان درباره عدم مرمت این بنای ثبت ملی با اعلام این که مالکان کنونی از خاندان عامری نیستند، توضیح می‌دهد: به دلیل مالکیت خصوصی و عدم واگذاری کاخ سرهنگ آباد به میراث فرهنگی امکان مرمت و بازسازی آن از سوی میراث فرهنگی وجود ندارد. بارها مدیر کل‌ها، مأموران و حتا افرادی از سازمان مرکزی میراث فرهنگی به اینجا مراجعه کردند اما با مالک به توافق نرسیدند.

وی با اعلام این که هم اینک با مالکان این بنای فاخر در حال مذاکره هستیم، اضافه می‌کند: مرمت ابتدایی این بنا حدود ۵۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. از سویی پیش بینی می‌شود هزینه مرمتی کامل این مجموعه حدود ۱۰ میلیارد تومان است و شامل آسیب‌شناسی، مرمت سازه‌ای،مرمت سنگ و چوب و ... می‌شود که به دلیل گستردگی این مجموعه کار پیچیده‌ای است.

محمدرضا صدوقی با اعلام این موضوع که یک تیم کارشناس ارشد مرمت به صورت افتخاری مشغول تهیه طرح مرمت است، می‌گوید: ما در حال مذاکره برای دادن امتیاز یا تعویض زمین در شهرستان یا مرکز به مالک هستیم. همچنین دکتر حجت قائم مقام سازمان و معاون میراث فرهنگی کل کشور هم پیگیر این موضوع هستند.

همچنین ناصر طاهری - معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان- نیز ضمن اشاره به عدم تخصیص بودجه برای مرمت این عمارت، درباره آغاز فصل سرما و احتمال تخریب بیشتر بنا اظهار می‌کند: این بنا و سایر بناهای تاریخی استان اصفهان از عدم تخصیص اعتبار رنج می‌برند و تا زمانی که از سوی مرکز بودجه مرمتی خاصی برای آن در نظر گرفته نشود هیچ اقدام حفاظتی در این عمارت صورت نخواهد گرفت.

از سویی یک فعال میراث فرهنگی خبر از ارائه پیشنهاد به مالک برای اهدا یا فروش بنا به سازمان میراث فرهنگی جهت احداث موزه و توافق مالک با حضور کارشناس دادگستری و تعیین قیمت برای فروش می‌دهد که پیگیری هنرنیوز برای ارتباط با مالک برای تأیید این موضوع تا کنون به جایی نرسیده است!