هنر نیوز - ایران به اتحادیه‌ جهانی غارشناسی پیوست

ایران پس سال‌ها تلاش، به عنوان عضو رسمی «اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی» پذیرفته شد و به ۶۱ عضو دیگر این اتحادیه پیوست.

جواد نظامدوست رییس انجمن غارشناسان ایران در این‌باره گفت‌: به دنبال برگزاری شانزدهمین اجلاس بین‌المللی غارشناسی در جمهوری چک، ایران با کسب ۳۹ رای موافق از ۴۱ رای مجمع، به‌عنوان عضو رسمی اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی در کنار ۶۱ عضو قبلی، پذیرفته شد.

او یادآور شد: این کنگره‌ی علمی با حضور یک هزار و ۶ نفر از ۷۰ کشور جهان از ۲۱ تا ۲۸ جولای ۲۰۱۳ در شهر «برنو» کشور جمهوری چک برگزار شد که پنج نفر از اعضای «انجمن غار و غارشناسی ایرانیان» با هدف معرفی ایران، غارنوردان و غارشناسان آن در این همایش حضور داشتند و ۹ مقاله‌ی علمی نیز از ایران ارایه شد.

نظامدوست ادامه داد: با عضویت ایران در این اتحادیه، جای امیدواری است که در تعامل مجامع بین‌المللی غارنوردی و غارشناسی جهان ضمن ارتقاء سطح علمی غارنوردان کشور، زمینه برای معرفی غارها، ثبت جهانی نمونه‌های خاص از جمله غارهای نمکی، عضویت در پروتکل‌های زیست محیطی و حمایتی (ازجمله خطرات شیوع سندرم خفاش پوزه سفید)، حمایت از برگزاری دوره‌های آموزشی در رشته‌های مختلف غارنوردی و غارشناسی و حمایت از دانشجویان رشته‌های مرتبط در کشورهای عضو، فراهم شود.

او سپس گفت: انجمن غار و غارشناسی ایران از حمایت دانشگاه‌های شیراز، تبریز، مشهد و ایلام و همچنین سازمان‌های میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، حفاظت محیط زیست، زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی و انجمن زمین‌شناسی ایران، کارگروه غارشناسی کشور و کارگروه غارنوردی فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران، قدردانی می‌کند و نهایت تلاش و همیت خود را در رسیدن به اهداف غارنوردان و غارشناسان ایران به‌کار می‌گیرد.

تاریخ شروع غارنوردی در ایران را تقریبا همزمان با کوهنوردی می‌دانند؛ اما نخستین حرکت برای پیمایش جدی و کشف یک غار در سال ۱۳۱۱ خورشیدی توسط گروهی از کوهنوردان باشگاه «نیرو و راستی» با همراهی کوهنوردان خراسان به سرپرستی مرحوم «منوچهر مهران» با کشف غار «مغان»، صورت گرفت.

از آن پس عده‌ای از کوهنوردان در کنار پیمودن قله‌ها و صعود صخره‌ها گاهی به غارهایی که توسط روستاییان پیدا می‌شد سر می‌زدند و آن‌ها را که بیشتر غارهای افقی بودند، پیمایش می‌کردند و به داستان‌ها و افسانه‌های پیرامون‌اش خاتمه می‌دادند.

در این میان عده‌ای از کوهنوردان با نگاه ویژه‌تر به غارها، در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ خورشیدی به کشف این پدیده‌ی زمین که مملو از رمز و راز بود، دست زدند که حاصل آن، پیمودن غارهای زیادی در استان‌های فارس، همدان، خراسان و تهران بود.

از کسانی که در آن سال‌ها به غارپیمایی و اکتشاف این مواهب الهی بیشتر دست زدند می‌توان به چنگیز شیخلی (معروف به پدر غارنوردی ایران)، احمد معرفت، زنده یاد ایرج شیبانی، مصطفی سلاحی، علی جوانشاد، روانشاد پروین نوری‌بد و یوسف نجائی، کریم لسان، طاهر زاهدی اشاره کرد.

در سال ۱۳۲۵ توسط چنگیز شیخلی و چهار نفر از دوستانش، انجمن غارشناسی ایران با هدف شناسایی و معرفی غارهای ایران تاسیس شد که حاصل تلاش‌های این گروه کشف و شناسایی غارهای زیادی بود. از آن پس غارنوردی به‌عنوان شاخه‌ای از رشته‌های کوهنوردی در مجموعه فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی پیگیری می‌شد و کوهنوردان با همان ابزار کوهنوردی و سنگ‌نوردی به درون غارها نیز می‌رفتند.

سرانجام در سال ۱۳۸۷ حضور یک گروه غارنوردی خارجی در غار نمکی قشم توجه علاقه‌مندان به این رشته را در کشور جلب کرد، پس از ارتباط با آن‌ها و آشنایی با اتحادیه‌ی جهانی غارشناسی ( UIS )، زمینه برگزاری اکسپدیشنی از غارنوردان چند کشور جهان با هدف آموزش و آشنایی غارنوردان در ایران فراهم شد.

برگزاری نخستین گردهمایی غارنوردان عضو اتحادیه جهانی غارشناسی با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، غارنوردان باشگاه کوهنوردی دماوند و انجمن کوه‌نوردان ایران سبب آشنایی ۴۰ نفر از علاقه‌مندان به غار و غارشناسی و تغییر نگاه عام غارپیمایی به غارنوردی و غارشناسی شد.

در اسفندماه ۱۳۸۸ پس از برگزاری چندین همایش سراسری در نقاط مختلف کشور با تجمع غارنوردان و غارشناسان از استان‌های مختلف و عده‌ای از پیشکسوتان و پیشگامان غارنوردی، مانند چنگیز شیخلی، احمد معرفت، حشمت حیدریان، مصطفی سلاحی، محمد نوری و علی جوانشاد با برگزاری مجمع عمومی، نخستین انجمن تخصصی غارنوردی و غارشناسی ایران بنیان گذارده شد.

در اسفندماه ۱۳۸۹ این انجمن با نام انجمن «غارنوردان و غارشناسان ایرانیان» با حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سازمان حفاظت محیط زیست در وزارت کشور به ثبت ملی رسید.

ارتباطات غارنوردان و غارشناسان داخلی و خارجی، برگزاری همایش‌های علمی، کشف غارهای جدید، نقشه‌برداری از غارهای کشف شده‌ی قبلی، اجرای برنامه‌های پاکسازی و حفاظت از غارها، مشاوره و همکاری در پروژه‌های غارهای هدف گردشگری، تهیه و ارسال مقالات تخصصی غارنوردی به مجامع علمی داخلی و خارجی، حضور در نمایشگاه‌های تخصصی غارنوردی و زمین‌شناسی، شرکت در برنامه‌های غارنوردی و علمی خارج از کشور و همچنین برگزاری موفق دو اکسپدیشن ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ توسط انجمن غارنوردان وغارشناسان ایران و نیاز به ارتباطات علمی با مجامع بین‌المللی، انجمن را بر آن داشت تا برای برآورده کردن آرزوی پیشگامان غارنوردی و غارشناسی ایران، درخواست رسمی از اتحادیه‌ی جهانی برای عضویت ایران داشته باشد.

اتحادیه جهانی غارشناسی (UIS) در سال ۱۹۶۵ تاسیس شد که یک سازمان غیر انتفاعی از ملیت‌های مختلف با هدف بهبود روابط میان غارشناسان و غارنوردان برای هماهنگ‌سازی و گسترش بخش‌های علمی، تکنیکی، کاووش، فرهنگی و اقتصادی این رشته در دنیا است.

اهداف اصلی این اتحادیه، برگزاری تجمع‌ها و کنگره‌های علمی با رویکرد آشنایی جهانیان به اهمیت غارها، حفظ و نگهداری غارها، تبادل تجربیات و دستاوردهای علمی و پژوهشی، استفاده از ظرفیت‌های موجود کشورهای مختلف برای اهداف بین‌المللی مربوط به غارها و کمک به یکدیگر در کشف، ایجاد فضای سالم و بستری برای رشد غارنوردی، ثبت، مستندسازی و حفظ و نگهداری از این مواهب الهی است.

این اتحادیه‌ی جهانی دارای دپارتمان‌هایی چون سازماندهی، توافقات، کمیته غارهای توریستی، موسسه تحقیقات کارْست، حفاظت از غارها، آیین‌نامه‌ها و انتشارات (بولتن‌های تحقیقاتی و علمی) است.