به گزارش هنرنیوز؛«هنوز این اسکلت را ندیده‌ام اما تلفنی درباره آن شنید‌ه‌ام، می‌گوید:« هر چند این یک مبحث علمی است. و احتمالاً این یافته‌ها برای باستان‌شناسان و تاریخ نگاران بسیار مهم است. اما نفس کشف یک جنازه حس کنکاوی مردم را برمی‌انگیزد چه برسد به آن که قدمت آن ۷ هزار سال باشد. برای خود من بشخصه جالب و هیجان‌انگیز است که آن را از نزدیک ببینم اما در مجموع باید بگویم مسئولان میراث فرهنگی پیشنهادات خود را به ما داده‌اند و قرار شد مشخصات کامل و طرح لازم و آنچه باید رخ بدهد را به ما اعلام کنند، که در صورت فراهم بودن شرایط، زیباسازی شهر تهران هم در بخش معرفی تاریخ شهر تهران از این قضیه استقبال کند.» اینها بخشی از سخنان جواد کامیاب -مدیرعامل سازمان زیباسازی وقت شهر تهران در گفت و گو با هنرنیوز، که سه شنبه ۳۰ دی ماه ۹۳ منتشر شد.

ازسویی دوشنبه ۲۷ مهرماه ۹۴احمد محیط طباطبایی مشاور رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اظهار می‌کند:« سازمان زیباسازی در آن زمان این بحث را پذیرفت و تفاهمنامه‌ای میان اداره کل میراث فرهنگی استان تهران، پژوهشگاه سازمان و سازمان زیباسازی شهر تهران منعقد شد که براساس آن اسکلت و ترانشه‌ی آن در محل به سایت موزه تبدیل و مطالعات باستان شناسی نیز در کنار آن انجام شود. برآن اساس کار ایجاد سایت موزه را به سازمان زیباسازی واگذار، مدیریت جمعی به میراث فرهنگی و مکان در اختیار پایگاه بافت تاریخی تهران قرار گرفت تا در ادامه نیز شهرداری بتواند بازدید کنندگان را به محل بیاورد.

محیط طباطبایی با اشاره به تغییر مدیریتی که مدتی پیش در سازمان زیباسازی به وجود آمد‌، می‌گوید: از یک سو به علت اینکه چنین رفتارهایی تاکنون عادت جمع نبوده است و از سوی دیگر به دلیل گذشت مدت زمان زیادی از انعقاد قرارداد - و انجام نشدن هیچ کاری در این زمینه - و همچنین تغییر مدیریت این نهاد به نظر می‌رسد تا کنون سازمان زیباسازی نتوانسته به تعهد خود عمل کند.

او ادامه می‌دهد: در آن زمان در صورتی که اسکلت را از آن منطقه منتقل می‌کردیم، مجبور بودیم آن ترانشه را پر کنیم‌ و وضعیت مانند گذشته می‌شد‌، بنابراین تصمیم گرفتیم این کار را انجام ندهیم. حتی پژوهشگاه به انتقادهای به حق دیگران تن داد تا شاید بتوانیم به سایت موزه برسیم. البته اشیاء سفالی به دست آمده در ترانشه را جمع‌آوری کردیم تا اگر ایجاد سایت موزه صد درصد انجام شد، بار دیگر آنها را منتقل کنیم. اما اگر این اقدام برای اسکلت نیز انجام می‌شد، دیگر نمی‌توانستیم این مکان را بار دیگر به عنوان یک سایت موزه احیا کنیم، به همین دلیل قصد کردیم اسکلت را در محل تثبیت کنیم.

بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز ۹ آبان ۹۴ با اعتراض نسبت به عملکرد رسانه‌ها برای انتقال دادن یا ندادن این اسکلت به موزه‌ی ملی ایران،‌‌ادامه می‌دهد: رسانه‌ها آن‌قدر فشار آوردند و فضایی درست کردند که اجازه ندادند کارشناسانی که باید کار علمی کنند، به کارشان برسند و بررسی های علمی را انجام دهند.

حال ۱۶ آبان ۹۴حمیده چوبک رییس پژوهشکده باستان شناسی به رسانه‌ها می‌گوید:« اگر سازمان‌ها و نهادهای دیگر مانند شهرداری به کمک سازمان میراث فرهنگی می‌آمدند می‌توانستیم اولین سایت موزه شهری را در ایران داشته باشیم، اما چنین اتفاقی اکنون نیفتاده و مجبور هستیم تا محل کشف این اسکلت‌ها را پر کرده تا زمانی که شرایط لازم برای کاوش‌های گسترده‌تر پیش آمد، دوباره این سایت را باز کنیم.»

به گزارش هنرنیوز؛ اکنون بانوی ۷ هزار ساله یکی شبی هست که از موطن خود جدا شده و در موزه دوران اسلامی غنوده است؟! ۷ هزار سال پیش مربوط به دوران اسلامی می‌شود؟! شاید هم ما رسانه‌ها اشتباه کرده‌ایم و اکنون سال ۱۴۳۷ هجری قمری نیست. اصلاً چه فرق می‌کند در سال شمسی باشیم یا میلادی یا قمری مهم فرجام یک کار است. تبدیل پایان تبلیغات کشف یک اثر تاریخی و سپردن آن در خانه فراموشی‌ها. حالا نوک پیکان‌ها به سمت سازمان زیبا سازی است همان سازمانی که مدیر جدیدش به علت سفر بودن نتوانست در زمان مطرح شدن این مباحث پاسخ بدهد.

حال فرصتی دست داد تا برخی خبرنگاران میراث با عیسی علیزاده،‌ رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران به گفت و گو بنشینند. او در نخستین گام نسبت به وظایفی که از سوی پژوهشگاه و سازمان میراث فرهنگی بر عهده‌اش گذاشته شده اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و معتقد است که سازمان زیباسازی هنوز هیچ تفاهم‌نامه‌ای درباره‌ی انجام هرگونه اقدام برای این محوطه‌ی تاریخی با اداره‌ میراث فرهنگی استان تهران و پژوهشگاه سازمان زیباسازی امضا نکرده است.


وظیفه ذاتی زیباسازی حفاظت از میراث فرهنگی نیست

او با تاکید بر این نکته که در طول سال‌های گذشته، سازمان زیباسازی بیشترین توجه را به میراث فرهنگی و مقوله بناهای تاریخی داشته است، از مهم‌ترین اتفاقات در این حوزه را تملک و انجام اقدامات مرمتی برای بناهای تاریخی مانند «خانه اتحادیه»، «محور ناصرخسرو»، «باغ موزه نگارستان» و «عمارت ارباب هرمز» می‌داند که در جهت حمایت از میراث فرهنگی انجام شده‌اند. با این وجود تاکید می‌کند: این اقدامات جزو وظایف ذاتی سازمان زیباسازی نیست، بلکه وظیفه ذاتی این سازمان ارتقاء کیفیت سیما و منظر فضای شهری است.

رئیس سازمان زیباسازی با تاکید بر این نکته که هیچ تفاهم‌نامه‌ای از سوی میراث فرهنگی با سازمان زیباسازی برای تبدیل فضای کشف «اسکلت بانوی هفت هزار ساله» به سایت موزه امضاء نشده، اظهار می‌کند: یکی دو جلسه‌ توسط این مسئولان در گذشته و با رئیس قبلی سازمان زیباسازی برگزار شده بود که صورت‌جلسه‌ آن‌ نیز موجود است، در آن جلسه مطرح شد یک تفاهم‌نامه با موارد ذکر شده بین سه ضلع میراث فرهنگی، سازمان زیباسازی و شهرداری منطقه ۱۲ تهران امضاء شود، اما هنوز انجام نشده است.

پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیش‌نویس تفاهم‌نامه را به ما داده‌اند، ما نیز بررسی کرده‌ایم، ‌اما دو مساله وجود دارد؛ نخست این‌که در شرایط کنونی در حال وارد شدن به شش ماهه‌ دوم سال هستیم، زمانی که باید بودجه تزریق شود و دوم اینکه باید الحاقیات و تخصیص بودجه‌ای برای این پروژه در نظر گرفته شود.

وجود یک سایت موزه در سند راهبردی دیده نشده

او همچنین با بیان این‌که در جلسه‌ای با میراث فرهنگی در گذشته یک‌سری سوالات درباره‌ی چگونگی توسعه‌ سایت موزه مطرح شده بود، می‌گوید: باید به این موارد توجه کنیم که اگر در زمان مرمت، فضاهای جدیدتری کشف شد و نیاز دوباره به باز شدن فضای بیشتری بود، باید چه کاری انجام داد؟ منطقه ۱۲ تهران در سند راهبردی و در سند چشم‌انداز کلی قرار دارد، این مساله که ایجاد چنین فضای جدیدی در منطقه ۱۲ تهران چه جایگاهی می‌تواند داشته باشد، مسئله‌ای است که حل آن به عهده شهردار منطقه ۱۲ و معاونت‌های مربوط به آن است.

علیزاده با اشاره به اولویت‌ها و هزینه کلانی که شهرداری تهران در حوزه تملک‌های مختلف مانند مترو، پسماند زباله و غیره دارد‌، تاکید می‌کند: آمادگی اینکه در بحث ایجاد سایت‌موزه همکاری کنیم را داریم، اما باید یک تصمیم گرفته شود. با این وجود واقعیت این است که هنوز تصمیم اصلی گرفته نشده که اصلا سایت موزه در منطقه ایجاد شود یا نه‌؟ توسعه آن به چه نحوی باشد؟ و اگر انجام و واگذار شود، شهرداری با این محوطه چه کاری باید انجام دهد؟ از سوی دیگر این‌که در وسط سال آیا ایجاد سایت موزه در این محوطه انجام شود، اولویت است یا خیر؟ باید نخست به آنها پاسخ داده شود.

واقعیت این است که هنوز تصمیم اصلی گرفته نشده که اصلا سایت موزه در منطقه ایجاد شود یا نه‌؟ توسعه آن به چه نحوی باشد؟ و اگر انجام و واگذار شود، شهرداری با این محوطه چه کاری باید انجام دهد؟ از سوی دیگر این‌که در وسط سال آیا ایجاد سایت موزه در این محوطه انجام شود، اولویت است یا خیر؟ باید نخست به آنها پاسخ داده شود.

وی می‌گوید: این واضح است که شهرداری از میراث فرهنگی حمایت می‌کند و سازمان زیباسازی به بحث‌های میراثی توجه دارد و شهردار تهران هم علاقه‌مند به این موضوعات است، اما در بحث تفاهم نامه هنوز هیچ تفاهم‌نامه‌ای در این زمینه امضا نشده است، فقط صورت جلسه را دوستانی که در آن زمان در جلسه حضور داشتند امضا کردند و قرار شد در راستای این موضوع یک تفاهمنامه امضا شود، که اگر این کار انجام شده بود، دیگر جای هیچ صحبتی نداشت.

اگر یافته‌های جدید کشف شد، چه کنیم؟

علیزاده مطرح کردن هر نوع سوال درباره‌ی ایجاد این سایت موزه به میراث فرهنگی را بر عهده‌ منطقه ۱۲ و مدیریت شهری آن می‌داند و با اشاره به بازدیدهایی که در طول هفته همراه با محمدباقر قالیباف، شهردار تهران و شهردار منطقه ۱۲ از بافت تاریخی «عودلاجان» دارند، ادامه می‌دهد: واقعیت این است که سایت موزه را نمی‌توان به تنهایی دید. بلکه باید تاثیر آن روی بافت، ترافیک محوطه و نوع عملکردها در صورت کشف یافته‌های جدید را بررسی کرد.

می‌گویند یک سایت و یک زیرگذر بزنیم، تا از یک طرف بیایند و سایت را ببینند؛ اگر در این فضای تاریخی یک محور جدید در کاوش‌ها ایجاد شود باید چه کار کنیم؟ آیا دوباره باید کاوش را گسترش داد؟

او با بیان این نکته که در وضعیت کنونی برای این اسکلت هفت هزار ساله صورت مساله را اشتباه مطرح می‌کنند، می‌گوید: حفظ میراث فرهنگی، وظیفه ذاتی میراث فرهنگی است، شهرداری تهران که نباید وظیفه حفاظت از آثار تاریخی را انجام دهد. مدیریت شهری تهران باید از فضاهای شهری مراقبت کند، ایجاد سایت موزه در فضای شهری به عهده شهرداری نیست، در واقع انجام این نوع اقدامات در بودجه شهرداری تعریف نشده است.

او در ادامه توضیح می‌دهد: مجوز تملک «خانه اتحادیه» را شورای اسلامی شهری تهران به سازمان زیباسازی داد، ‌وگرنه این‌کار نیز وظیفه ذاتی شهرداری نبود که این کار را انجام دهد. می‌توان از یکی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران سوال کرد که علت اینکه شهرداری از صفر تا چند میلیارد تومان برای خانه اتحادیه هزینه کرده است، چیست؟

میراث فرهنگی به وظیفه‌ی ذاتی‌اش عمل کرد؟

وی حتی با بیان این پیشنهاد که به جای برگرداندن صورت مساله به سمت سازمان زیباسازی، میراث فرهنگی می‌تواند با مجوز شهرداری این محوطه را سایت موزه کند،‌ یا دست‌کم کار مراقبت از اسکلت را انجام دهد، می‌گوید: نخست باید دید آیا این اسکلت در شرایط مطلوبی نگهداری می‌شود. از زمان کشف اسکلت،‌ آیا اقداماتی که مرتبط با وظایف ذاتی سازمان میراث فرهنگی است توسط این سازمان انجام شده است؟

رئیس سازمان زیباسازی در ادامه با بیان این نکته که به نظر وی وضعیت اسکلت تا قبل از انتقال اصلا مطلوب نبود، بیان می‌کند: در شرایط کنونی بحث حفاظت از اسکلت و محوطه چه می‌شود؟ میراث فرهنگی متولی این کار است. آن‌ها نخست باید وظیفه ذاتی خود یعنی نگهداری اسکلت را انجام دهند، آن‌ها در همان ابتدا می‌توانستند اسکلت را به یک مکان مناسب منتقل و فضا را ایزوله کنند،‌ پس از آن با مجوز شهرداری سایت موزه ایجاد شود. اکنون فصل بارندگی است. اگر اسکلت در همان منطقه می‌ماند، آب یا رطوبت بیش از اندازه به گودالی وارد و اسکلت تخریب می‌شد.

به اعتقاد علیزاده، سایت موزه باید با در نظر گرفتن مسائل شهری ایجاد شود. هر نقطه‌ای که یک کشف صورت می‌گیرد را نمی‌توان سایت موزه کرد. باید برخی از آثار کشف شده را به موزه‌ها برد و مکان کشف را علامت‌گذاری و مشخص کرد، اما اینکه همه محوطه‌ها سایت موزه شوند، مشکل بزرگی در سطح شهر به وجود می‌آورد و درست نیست.

او ایجاد سایت موزه در این منطقه از بازار تهران را مربوط به تصمیم‌گیری‌های منطقه ۱۲ و در کلان قضیه‌، شهردار تهران می‌داند و می‌گوید: آن‌ها باید تصمیم بگیرند که این بخش از منطقه شهری که قبلا در هیچ طرحی دیده نشده؛ به عنوان یک فضای جدید در سطح شهر مدنظر قرار گیرد و فضای اضافه باشد که قبلا در شهر نبوده است.

وی معتقد است: میراث فرهنگی از همان ابتدا باید دلش به حال این محوطه‌ی تاریخی می‌سوخت. دوستان می‌توانستند همان روز اول محوطه را ایزوله، اسکلت را منتقل کنند و پس از ایجاد فضای مناسب برای اسکلت آن را به سایت برگردانند.

میراث فرهنگی تفاهم‌نامه‌اش با زیباسازی را رو کند

علیزاده باز هم تاکید می‌کند: اگر میراث فرهنگی معتقد است تفاهم نامه‌ای با سازمان زیباسازی امضا کرده، آن را به ما هم نشان دهد و پس از آن بگوید که سازمان زیباسازی تفاهم‌نامه‌ای را امضا کرده‌ که به تعهدات آن عمل نمی‌کند. در حال حاضر چیزی که میراث فرهنگی می‌گوید یک صورت جلسه است که آن را امضا کرده‌اند. گفته‌اند باید چه مواردی در نظر گرفته شود تا در تفاهمنامه قید شود و سازمان زیباسازی آن را امضا کند.

علیزاده بررسی دو نکته برای ایجاد سایت موزه‌ی اسکلت ۷ هزار ساله را این‌طور مطرح می‌کند: نخست اینکه بودجه و شرایط سازمانی و اولویتی اجازه‌ی این کار را به سازمان زیباسازی می‌دهد یا خیر؟ و دوم اینکه آیا شهرداری منطقه ۱۲ موافق این کار است و مجوز آن صادر می‌شود؟

وی ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم بگوییم بر اساس شرایط و بودجه‌ای که داریم، برای مشارکت در این طرح اعلام آمادگی می‌کنیم، اما اظهار نظری درباره‌ی اثبات یا نفی این موضوع نمی‌توانیم داشته باشیم، چون در تخصص ما نیست.


رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران در پایان تاکید می‌کند: «واقعا هیچ تفاهم‌نامه‌ای تا کنون در این زمینه نداشته‌ایم. »

هنر نیوز