روز تاسوعا و عاشورا دو نسخه از هشت نسخه سینمایی‌‌ای که از سریال «مختارنامه» ساخته شده با نام‌های «راه عاشقی» و «راز عاشقی» توسط رسانه ملی پخش شد.
در این راستا موضوع مورد توجه این است که آیا چنین کاری در سینما و تلویزیون امری طبیعی است یا اینکه این اتفاق فقط در سینما و تلویزیون ایران رخ می‌دهد؛ موضوع بعد اینکه اساساً چنین کاری درست است یا خیر.
برای رسیدن به پاسخ؛ نخست به سراغ اظهار نظر تهیه‌کننده سریال می‌رویم. محمود فلاح در گفتگویی اعلام کرده بود که طبق دستور آقای ضرغامی رئیس سازمان صداوسیما قرار شده ۸ کار ۹۰ دقیقه‌ای با داستان‌های کاملا جداگانه از دل مجموعه تلویزیونی «مختارنامه» بیرون بیاوریم. این هشت فیلم که هشت داستان مجزا را روایت می‌کنند، عاشورا، قیام مختار، نقش ایرانی‌ها در قیام مختار، دلیران ایران، نهضت توابین، نقش زنان در قیام مختار، قصه ابن زیاد و عبدالله زبیر و نسبتش با عاشورا نام دارند و ما در تلاشیم تا عاشورا را زودتر از بقیه آماده کنیم که در بعد از ظهر روز عاشورا به نمایش در بیاید. این قصه‌ها از دل همان ۲ هزار و ۴۰۰ دقیقه‌ای که تولید شده و زیر نظر سیمافیلم بیرون می‌آید، البته این نسخه‌ها در سینما به نمایش در نمی‌آید و فقط برای تلویزیون آماده می‌شود.
این اتفاق همانگونه که ذکر شد از دو منظر قابل بررسی است. نخستین منظر آن است که قیام مختار که در سریال «مختارنامه» روایت شد اینقدر داستانک‌های زیاد و قابل تامل دارد که می‌شود در آثار مختلفی موضوع اصلی قصه قرار بگیرد؛ به علاوه اینکه؛ امکان پرداختن به تمام این داستانک‌ها در سریال «مختارنامه» وحود نداشت. طبیعی است که پرداختن به صورت جداگانه، هم این اتفاقات را به صورت دقیق‌تری روایت می‌کند و هم به طور ممتد این سریال جذاب را در اندازه‌های کوچک‌تر به مخاطب عرضه خواهد کرد.
به اضافه اینکه؛ پرداختن به این داستانک‌ها مسیر تازه‌ای را برای دیگر سینماگران ایجاد می‌کند که به تحقیق و بررسی پرداخته و پژوهش‌هایی را درباب تاریخ اسلام و فیلم‌های مشابه و حرکت‌های انقلابی در صدر اسلام باشند. این پژوهش‌ها حتی اگر همه به فیلم تبدیل نشوند؛ دست‌کم منابعی خواهد بود برای نویسندگان فیلمنامه که برای رسیدن به نوشتار دلخواه خود به آن مراجعه کنند.
اما رویکرد دیگر آنی است که این کار را برای سینما و تلویزیون امری نادرست می‌داند. دلیل این نادرستی هم به دلایلی اعم از جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، دینی، هنری و ... باز می‌گردد. در کشوری که ما در آن زندگی می‌کنیم و داعیه فرهنگ و تمدن اسلامی و پرچمداری جهان شیعه در آن وجود دارد باید در همه امور و متناسب با هم دچار پیشرفت باشیم.
برای مثال در تلویزیون و سینمای ایران باید اتفاقاتی رخ دهد که در سینمای جهان نمونه اعلای فیلم و سینمای دینی باشد. از این منظر نهادها و دستگاه‌هایی چون سازمان سینمایی، رسانه ملی و حوزه هنری وظیفه مستقیم گسترش این نگاه را بر عهده دارند.
در این شرایط نباید یک سریال به چند فیلم تلویزیونی تبدیل شود؛ ایران کشوری است که سالیانه بیش از ۵۰۰ اثر سینمایی تلویزیونی ساخته می‌شود؛ در این بازار گسترده تولید نباید چشم به یک سریال فاخر مانند مختارنامه داشت. در این صورت باید آثار فاخر دیگر مانند سریال امام رضا(ع)؛ امام علی(ع)؛ به چند اثر کوچکتر و نسخه‌های تلویزیونی تبدیل شود. در حالی‌که سالیانه باید چند اثر تلویزیونی و سینمایی با موضوع شخصیت‌های مهم مذهبی ساخته شود.

یادداشت: صادق ساکت

هنر نیوز