عبور از بازار موسیقی،
صوفی، حرفی که به دل نشست
17 مهر 1392 ساعت 9:55
بازار موسیقی پر از آلبوم های موسیقی کلاسیک ایرانی و هم چنین آلبوم‌های کلاسیک غربی است. آلبوم هایی که برخی از آن‌ها طرفداران خود را می‌یابد و به سرعت نایاب می شود و برخی دیگر هرگز موفق نمی‌شوند که رونق گیرند و برای مدت‌ها در کنج فروشگاه‌های محصولات فرهنگی می‌مانند.
اما آن دسته از آلبوم‌های موسیقی که می‌توانند مخاطبان خود را پیدا کنند؛ به سرعت خریده می‌شوند و اتفاقی که برایشان می‌افتد کپی‌رایت غیر قانونی و تکثیر خانه به خانه آن‌هاست. آنقدر در میان طرفدارانشان می‌گردند که به تمام ناشرانی که هرگز یک اثر کلاسیک را تجدید چاپ نمی‌کنند؛ بفهمانند که از راه دیگری به دست مخاطبانشان خواهند رسید.
اما یکی از آثاری که مدت‌ها قبل از همین شیوه زیر پوستی به دست حقیر رسید و از قضا به مزاجم خوش آمد آلبومی بود که بعد هرچه به دنبالش گشتم تا اصل آن‌را بیابم و دینم را به هنرمندانش ادا کنم و اصل آلبوم را بخرم، اثری از آن نیافتم، صوفی بود. به واقع می‌توان گفت؛ یکی از موفق‌ترین آلبوم‌هایی که تا کنون با صدای محمد معتمدی خواننده ارزشمند و توانمند موسیقی اصیل ایرانی به بازار آمده و با استقبال گسترده مواجه شده‌است؛ آلبومی با نام «صوفی» است که توسط نشر ماهور منتشر شده‌است.
این آلبوم در واقع اثری است برگرفته از شیوه بداهه‌نوازی که در سنت قدمای موسیقی ایرانی جایگاهی ویژه داشته و در واقع می‌توان ادعا کرد که اصل اصیل موسیقی ایرانی نخست بداهه نوازی و سپس دستگاه‌های آوازی و سازی بوده‌است. این سنت یعنی بداهه نوازی امروزه شاید از سر اتفاق و شاید هم بی مهری اهالی موسیقی یا طرفداران موسیقی کلاسیک کمرنگ شده تا آن‌جا که کمتر کسی به سراغ آن می‌رود و در صورتی که به دنبال این موسیقی باشد؛ کمتر تجربه موفقی از آن خواهد یافت. اما به راستی صوفی یک تجربه موفق در راستای بداهه نوازی و بداهه خوانی آواز ایرانی است.
در این آلبوم که به بهانه‌ی فستیوال جهانی « صوفی » خلق شده‌است؛ سینا جهان آبادی نوازنده کمانچه و حسین رضایی‌نیا به عنوان نوازنده دف محمد معتمدی را همراهی می‌کنند. اثری بداهه حاصل ذوق هنرمندانی که گرچه از نسل طلایی موسیقی ایران نیستند اما به راستی هم جنس هنرمندان بزرگی چون روح‌الله خالقی، بدیعی، کسایی و ... هستند. در معرفی این آلبوم چند عبارت موید جایگاه بداهه نوازی و ترس از عدم پرداختن بدان نوشته شده‌است: «هنر بداهه نوازی و بداهه خوانی در موسیقی اصیل ایرانی از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار است. امروزه کمتر بر روی صحنه ها توسط هنرمندان به اجرا درمی آید که این امر یعنی از دست دادن حال لحظه های جاری و یا «آنِ» هنری. البته مهم ترین دلیل آن، عدم درونی شدن موسیقی در ضمیر هنرمند است. »
خصوصیت بارز این اثر بداهه نوازی محض و دوری از هر گونه رپرتوار برای شکل گیری آن است. شاید یکی از دلایل دلنشین بودن این آلبوم را بتوان همین ویژگی یعنی بداهه نوازی صرف و حس خالصی دانست که در پس آن نهفته است.
این آلبوم مشتمل بر شش قطعه است که با بداهه‌ای در مایه شور و دشتی با اشعار سعدی و مشتمل بر ابیات زیر است:
دو چشم مست میگونت ببرد آرام هشیاران/دو خواب آلوده بربودند عقل از دست بیداران
الا ای باد شبگیری بگوی آن ماه مجلس را/تو آزادی و خلقی در غم رویت گرفتاران
گر آن عیار شهرآشوب روزی حال من پرسد/بگو خوابش نمی‌گیرد به شب از دست عیاران
قطعه دوم از این آلبوم موسیقی دو بیتی های باباطاهر را شامل می‌شود:
خداوندا به فرياد دلم رس/ كس بىكس تويى مو مانده بىكس
همه گويند طاهر كس نداره/ خدا يار منه چه حاجت كس
سومین قطعه «یاد باد» برگرفته از شعر حافظ است:
روز وصل دوستداران یاد باد/یاد باد آن روزگاران یاد باد
کام از تلخی غم چون زهر گشت/بانگ خوش شاد خواران یاد باد
گرچه یاران فارغ اند از یاد من/ از من ایشان لاله زاران یاد باد
مبتلا گشتم در این بند و بلا/کوشش آن حق گذاران یاد باد
سومین قطعه با نام «دل عاشق» ضربی خوانی بداهه براساس دو بیتی های بابا طاهر و پنجمین قطعه قطعه‌‌ای ضربی بداهه در چهارگاه به همراه آواز، ساز و آواز مخالف است. «نسیم نوروز» ضربی خوانی بداهه در چهارگاه قطعه دیگر آلبوم «صوفی» است.
این آلبوم توصیه به تمام افرادی ست که تصور می‌کنند موسیقی کلاسیک ایرانی دیگر جایگاهی در زندگی معاصر ندارد!
مهتاب آتشین
کد خبر: 64639
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdchw-n-.23nkxdftt2.html