راهکارهای کاهش اثرات مخرب فعالیت‌های عمرانی بر آثار باستانی
مفاهیم شهر را در تاریخ بیشتر به جامعه بشناسانیم
25 آذر 1393 ساعت 17:51
به اعتقاد یک پژوهشگر میراث فرهنگی، شهر یک مفهوم ثابت و ایستایی نیست و شهرهم در حال تحول است هم از جهت ناحیه و هم از نظر هویت و منشا اینکه این مکان که ما آن را شهر نامیده‌ایم کجاست به لحاظ تاریخی و اینکه متخصصان تاریخ و باستان‌شناسی علاوه بر حفاظت از دارایی‌ها ی فرهنگی و قدیمی در معرفی مفاهیم و ماهیت مکان‌ها را باید به مردم معرفی کنند.
در حاشیه برگزاری همایش باستان‌شناسی شهری میز گردی با همین مضمون با حضور کار‌شناسان و صاحب نظران به منظور ارائه راهکارهایی برای کاهش اثرات مخرب فعالیت‌های عمرانی بر آثار باستانی برگزار شد که در ابتدای این مراسم دکتر محیط طباطبایی به ایراد سخن پرداختند.
به گزارش هنرنیوز، در این میزگرد که در دومین روز بزرگداشت هفته پژوهش برگزار شد احمد محیط طباطبایی مشاور رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: شهر نه به معنی باستانی و ویژگی‌هایی که آن را از روستا و هر نوع اقامتگاهی جدا می‌کند بلکه شهر به مفهوم امروزی‌اش که دارای خصلت هاو ویژگی‌هایی خاطرات و حافظه شهر است.
او افزود: شهر بدون خاطره و گذشته شهر شمرده نمی‌شود و به همین دلیل می‌بینیم که اقامتگا‌ها و استراحت گاه‌هایی که توسط مسئولان به عنوان شهر جدید ساخته می‌شوند تنها عنوان شهر را دارند زیرا تا این مکان‌ها بخواهند شهر شوند و روابط در آن شکل گیرد و یک نقطه‌ای شود که محل وابستگی افراد به آنجا است خیلی راه درازی را باید بپیماید.
طباطبایی تصریح کرد: به تبع این مسئله مارا را متوجه می‌کند که نه تنها حفظ خاطره از واجبات رسیدن به شهر و ویژگی‌های شهری است بلکه باید از ابزار‌ها و واسطه‌ها ی مختص رسیدن به چنین‌شناختی بهره‌مند بود.
او معتقد است؛ باستان‌شناسی شهری بخشی است که می‌تواند آن کیفیت زندگی و شرایط بهترزیستی را فراهم کند و امروز با مثال‌ها و شاهد‌های بسیاری روبرو هستیم و آن بخشی که مدرنیته را به وجود آورد و توسعه بخشید یعنی کشور‌ها بهترین الگو برای ما برای باستان‌شناسی شهری هستند.
در ادامه حمیده چوبک رییس پژوهشکده باستان‌شناسی با اشاره به اهمیت مبحث باستان‌شناسی شهری گفت: آثار باستانی با گسترش شهر‌ها با خطرتخریب مواجه‌اند واز سویی بحث‌های عمرانی و ساخت و ساز‌ها که لازمه توسعه شهرهاست کار باستان‌شناسان را سخت کرده است.
او تصریح کرد: چیزی که در زیر ریشه‌های شهرهای جدید و در حال گسترش وجود دارد میراثی ارزشمند است که باید مراقب باشیم در راستای اجرای طرح‌های عمرانی صدمه نبیند.
مهندس سید مهدی مجابی -پژوهشگر میراث فرهنگی، معماری و شهرسازی- در ادامه این میزگرد با بیان اینکه در شرایط جهانی شدن شهر‌ها ممکن است عمیق‌ترین واژه که همان شهر است را از دست بدهد گفت: به هرحال پیشنهادمی کنم ضمن اینکه به چالش‌های بحث نظری می‌پردازیم جا دارد در مسائل عملی شهرسازی در امر باستان‌شناسی نیز تأمل بیشتری کرده و یک مقدار زمینه را برای مدیران شهر آماده کنیم و یک مقدارمفاهیم شهر را در تاریخ بیشتر به جامعه بشناسانیم.
او با اشاره به اینکه خیابان کشی و برخورد‌هایی که با زمین‌های شهر می‌شود به ساختار شهر صدمه خواهد زد افزود: بخش عظیمی از میراث فرهنگی ما در شهر‌ها است که این‌ها در معرض توسعه و تخریب هستند و امروز ما اگر به موضوع شهر به عنوان یک مکان بنگریم باید برویم سراغ اینکه شهر چه بوده و چطور شکل گرفته و آیا این موضوع در آِینده هم همین ویژگی مکانی خود را حفظ می‌کند یا خیر.
به اعتقاد این پژوهشگر، شهر یک مفهوم ثابت و ایستایی نیست و شهرهم در حال تحول است هم از جهت ناحیه و هم از نظر هویت و منشا اینکه این مکان که ما آن را شهر نامیده‌ایم کجاست به لحاظ تاریخی و اینکه متخصصان تاریخ و باستان‌شناسی علاوه بر حفاظت از دارایی‌ها ی فرهنگی و قدیمی در معرفی مفاهیم و ماهیت مکان‌ها را باید به مردم معرفی کنند.
پروژه‌های عمرانی در کمین بافت تاریخی قزوین
به اعتقاد محمد علی حضرتی رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین عنوان توسعه شهری در روزگار ما یک قدری با تسامح به کار رفته و تصوری که از توسعه شهری در بین عموم مردم ایجاد شده صرفا منحصر است به یک گسترش فیزیکی بدون توجه به ریشه‌ها وسازگاری با لایه‌های پنهان مفاهیم مربوط به شهر.
او افزود: در حالی که اگر بصورت موردی هم نگاه کنیم مثلا در شهر قزوین یک دوره شاهد تغییر کالبد شهر هستیم بشکلی که قزوین یک بارو داشته و با ورود اعراب سه شهرک در بیرون بارو شکل گرفته بدون اینکه ساخت و سازصدمه‌ای به بافت قدیمی شهر بزند و در خارج از شهر کهن ساسانی صورت گرفته و در دوران هارون الرشید باروی جدیدی به روی این سه شهرک کشیده شده.
وی با اشاره به اینکه در ۴۰۰سال پیش به گونه‌ای عمل می‌شود که کالبد شهر ساسانی تغیر نکند اظهار داشت: اما در نمونه‌ای دیگر اگر باز به قزوین بصورت موردی نگاه کنیم خواهیم دریافت که ۷۰سال پیش در شهر قزوین به منظور ساخت یک مدرسه و زمین فوتبال چند بنای بسیار با ارزش قاجاری و صفوی شامل عمارت ایوان نادری بنای اصلی چهل ستون، قصر جهان نما، عمارت رکنیه، عمارت خورشید، خانه پری خان خانم، حمام بهرام میرزا تخریب می‌شود در حالیکه می‌توانستند این کار را یک هزار متر بالا‌تر انجام دهند.
این مسئول تصریح کرد: اگر این اتفاق نیفتاده بود آیا موقعیت میراث فرهنگی و گردشگری قزوین این بود که الان هست و متأسفانه مدیران شهر هنوز از این تجربه‌ها بهره نبرده و همچنان الان بولدوزر‌ها دارند بافت تاریخی قزوین را تخریب کرده و خط پروژه‌هایی که تعریف می‌کنند از دل پروژه‌های تاریخی می‌گذرد.
او گفت: مشابه این کار در جنوب قزوین دارد اتفاق می‌افتد امیدواریم نشیت‌هایی از این دست بتواند نقطه توقفی باشد برای این تصمیم گیری‌های شتابزده و ما بتوانیم با این تعملاتی که در حوزه‌های باستان‌شناسی شهر انجام می‌دهیم در حقیقت لگامی بزنیم بر این سیر افسار گسیخته‌ای که دارد می‌آید و هویت شهرهای ما را از بین می‌برد.
کد خبر: 77563
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdchxmnq.23nq-dftt2.html