هنر نیوز - در جستجوی زنان بی‌نام‌ونشان صوفی...

نویسنده کتاب «حضور پیدا و پنهان زن در متون صوفیه» در جستجوی زنان بی‌نام و نشانی بوده که با تعالیم صوفیه در ارتباط بوده‌اند.
به گزارش هنرنیوز به نقل از خبرآنلاین، کتاب «حضور پیدا و پنهان زن در متون صوفیه» نوشته زهرا طاهری در 328 صفحه با قیمت 7300 تومان از سوی نشر ثالث منتشر شد. در پیش‌گفتار کتاب آمده است: «... در این کتاب من در جستجوی زنان بی‌نام و نشانی هستم که با تعالیم صوفیه در ارتباط بوده‌اند. مشخص کردن چارچوب جغرافیایی این پژوهش، با در نظر گرفتن آمیختگی ملل اقوام مسلمان به خصوص در سده‌های نخستین دوران اسلامی، کاری شدنی نبود. چرا که سفر سنت صوفیان بوده و مشایخ بزرگ طریقت‌های آغازین تاریخ تصوف با حد و مرز جغرافیایی سر و کاری نداشته‌اند.»
بخش نخست این کتاب به بررسی حضور زنان در عرصه تصوف چهار سده اول هجری می‌پردازد. هدف این بخش، که با مقدمه‌ای مختصر از تاریخ پیدایش طریقت صوفیان آغاز می‌شود و اشاراتی به نخستین زاهد - صوفیان زن در بین‌النهرین را نیز به دنبال دارد، بررسی چند و چون حضور و آرای زنان صوفی خراسان و به‌خصوص نیشابور است.
بخش دوم چند و چون زندگی زنانی را که به سلک عقلای مجاین درآمده بودند مورد بررسی قرار می‌دهد. زنانی که سخنانشان شطح‌آمیز و راه و رسمشان شوریدگی بود و گرچه از دیدگاه مردم، دیوانه به نظر می‌آمدند، سرسلسله‌ی شوریدگانی به شمار می‌آیند که در سده‌های بعد در هیئت عقلای مجانین، ناقدان شرع و عرف و نابسامانی‌های اجتماعی گشتند.
بخش سوم با مقدمه مختصری که اشاره به زنان عالم خراسان در سده‌های پنجم و ششم هجری دارد، به بررسی حضور آنان در خاندان ابوالقاسم قشیری و طریقت ابوالسعید ابوالخیر می‌پردازد. نگاهی به حضور فاطمه ام‌البنین دختر ابوعلی دقاق و همسر ابوالقاسم قشیری به عنوان سرسلسله زنان عالم خاندان‌های بزرگ خراسان این عصر، و همچنین زنانی که با مجالس ابوسعید ابوالخیر در ارتباط بوده‌اند، چارچوب مباحث این بخش را ساخته است.
بخش چهارم حضور زنان در حلقه مریدا مولانا جلال‌الدین محمد را مورد بحث قرار می‌دهد. در مقدمه این بخش کوشیده‌ام تعالیم بهاولد در کتاب معارف و همچنین رابطه زنان با مجالس و مدرسه او را به عنوان پایه و زمینه دیدگاه مولانا در مورد زن بررسی کنم. بخش پنجم سراسر حکایت کرامات زنان صوفی است از طی ارض تا رویاندن زمین و دست کشیدن به ساق عرش. با تکیه بر این اصل که در هر آیین و مذهبی، روایات افسانه‌گونی وجود دارد که عناصر سازنده‌ی حیات آنند، و طریقت‌های صوفیه هم از این چارچوب بیرون نیستند.
بخش ششم، بخش پایانی کتاب است. مقدمه این مبحث اشاره مختصری است به تحولات طریقت‌های صوفیه در دوران صفویه، و وقفه‌ای که با بر سر کار آمدن وارثان شیخ صفی‌الدین اردبیلی، در هیئت شاه شیخ صوفیان، در کار تصوف روی داد. زندگی و آثار دو زن صوفی در این دوران مورد بحث و بررسی بخش پایانی کتاب است.