گزارشی از کارگاه «تئاتر استانیفسکی»

به گزارش هنرنیوز به نقل از سایت ایران تئاتر، در آغاز این کارگاه، دکتر فریندخت زاهدی به معرفی استانیفسکی و گروهش پرداخت و ضمن اظهار امیدواری از پیوند میان تئاتر ایران و جهان، اذعان کرد: امیدوارم این برنامه نقطه عطفی باشد در پیدا کردن زبان نمایش که همان زبان حرکت است. در حال حاضر دو کتاب در مورد آقای استانیفسکی و گروهشان در دست ترجمه و آماده سازی است که به زودی منتشر خواهند شد.

زاهدی با بیان اینکه شروع کار استانیفسکی همزمان با حکومت کمونیستی لهستان بوده است، تشریح کرد: استانیفسکی در ابتدا با برنامه تئاتر آزمایشگاهی «یرژی گروتفسکی» همکاری می کرد، اما حدود سال ۱۹۷۷ از او جدا شد و انجمن تئاتری «گارجنیدزه» را تشکیل داد. این گروه در روستای «گارجنیدزه»، با هدف خلق شیوه ای از تئاتر، از دل ویرانه ها و میراث فراموش شده مردم بومی لهستان، شروع به فعالیت کرد و شکلی از تئاتر آوازی را با تاثیر از پدیده های طبیعی و الهام هایی از مردم بومی به وجود آورد. آن ها طی یک کار تحقیقاتی در مدت ۲۰ سال، با سفر به روستاهای دوردست لهستان، با نوازندگان محلی ملاقات کرده و با کسب اطلاعات از روستائیان، صحنه هایی را اجرا می کردند.

در ادامه، منصور براهیمی با بیان اینکه از طریق ترجمه با آثار استانیفسکی آشنا شده، اظهار کرد: آشنایی با این گروه برای من بسیار هیجان انگیز بود. آن ها صداهایی را، که قرن ها در لایه های تاریخی پنهان بود، دوباره زنده کردند. مهم ترین مسئله در کار استانیفسکی نحوه دراماتورژی اوست که توجه به این موضوع برای ما بسیار راهگشا خواهد بود. مسئله دیگر پیوند گروه با روح مکان است و همت آن ها برای دستیابی به موسیقی افلاک، در عرفان ما سابقه داشته است.

ولادیمیر استانیفسکی نیز با اظهار خرسندی از حضور در کشوری که یکی از قدیمی ترین تمدن های جهانی است، خاطرنشان کرد: وقتی کارشناسان برنامه راجع به من، به عنوان یک مهمان صحبت می کنند، احساس افتخار می کنم، به این دلیل که ایران شاعران بزرگی دارد و شعر ایرانی از اعماق وجود و روح انسان نشئت گرفته است. وقتی در مورد ارتباط میان شعر ایرانی و کارهای من صحبت می شود، به این موضوع فکر می کنم که خانه من کجاست؟ خانه دیگران کجاست؟ ما در تمام عمر به دنبال خانه روح خود می گردیم و روح به دنبال جایی می گردد که در آن قرار گیرد.

وی در پاسخ به پرسش یکی از حضار مبنی بر اینکه، با توجه به اجراهای گروه در فضای غیرشهری و یکی شدن با روح طبیعت، چگونه می توان آن حس را در تالار تئاتر ارائه داد، تشریح کرد: بین چیزی که در رویای ماست و آنچه انجام می دهیم، همیشه تفاوتی وجود دارد. روح مکان، دقیقا همان چیزی است که در رویا می بینیم. اجرا در روستا فریاد زدن ذهنیات ماست، اما اجرا در تالار در واقع ادای دین به کار است. این ادای دین گاهی حس خوب و گاهی حس بد دارد، اما اگر با تمام وجود این کار را انجام دهیم، این فرصت را داریم که ترجمانی از همان احساس فریاد زدن رویاها را ارائه کنیم.

وی در مورد نحوه انتخاب متن آثار، با اشاره به اینکه معمولا روی متن های دراماتیک کار نمی کنند، افزود: سعی می کنم با نزدیک شدن به طبیعت، تجربه های گوناگونی کسب کنم. وقتی با متنی مانند شعر به یک روستا می رویم و برای روستائیان آن را با آواز می خوانیم و حرکات بدنی نشان می دهیم، بلافاصله از مردم روستایی جواب می گیریم. از عکس العمل آن ها حس تازه ای دریافت می کنیم و قسمت بعدی کار را پیش می بریم.

استانیفسکی در خصوص انتخاب بازیگرانش نیز خاطرنشان کرد: ما در ابتدا نمی دانیم چه طور باهم کنار می آییم و باید فرآیندی طی شود تا به نتیجه برسیم. من یک مدرسه با دوره آموزشی دو ساله دارم که بازیگران در آن تربیت می شوند، اما هیچ گاه به کسی نمی گویم که کار را رها کند، بلکه آنقدر تمرین و کارهای سخت برای آن ها دارم که اگر کسی کشش نداشته باشد، خودش مدرسه را ترک می کند. انتخاب من فقط براساس استعداد نیست، بلکه بر اساس شخصیت و خصوصیات انسانی افراد است.
گفتنی است، این کارگاه با همکاری گروه نمایش "آو" برگزار شد.
سی و دومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر تا ۱۲ بهمن ماه به دبیری قادر آشنا ادامه خواهد داشت.

هنر نیوز