هنر نیوز - هنرهای سنتی را با زبان و فرمول جدید ارائه کنیم

هنرهای سنتی را با زبان و فرمول جدید ارائه کنیم

مدیر پژوهشکده‌ی هنرهای سنتی گفت:اکنون فرمول بسیاری از حوزه‌های هنرهای سنتی در حال حاضر فراموش شده و وظیفه پژوهشکده آن است که این فرمول‌ها را احیا کند. کار ساده‌ای هم نیست باید تلاش کرد تا با روشهای مدرن و با فرمول و زبان جدید محصولی را ارائه داد که برای همگان قابل فهم باشد.

علی رضا بهره مان در گفت و گو با هنرنیوز اظهار داشت: در برنامه‌ای که برای ۱۳ روز نوروز در خیابان «باب همایون» تدارک دیده شده بود، شهرداری تجسم تهران قدیم را با نمایش برخی ابزارآلات گذشته تهران دهه ۲۰ و۳۰ ونحوه فروش هندوانه یا کلاه مخملی‌ها بازسازی کرده بود. شاید می‌شد در آنجا تاکید بر ویژگی‌های هنرهای سنتی هم مورد توجه قرار گیرد.

او افزود: ما هم باید سعی کنیم آنچه اصیل است به مردم نشان دهیم شاید دیدن کلاه مخملی برای مردم جذاب باشد اما قطعا اگر بتوان از ارزشهای اصیل‌تر بهره گرفت، کارمان به نتیجه بهتری خواهد رسید.
ما در پژوهشکده تولید علم می‌کنیم اما اینکه علم چگونه کاربردی شود به متقاضیان مصرف آن بستگی دارد.

وی در باره تلاش برای برداشتن فاصله بین تولید علم و تولید آثار و فروش گفت: هرکدام از این نهادها به طور منفک از دیگری کار می‌کند، برای ایجاد هماهنگی نهاد بالاتری لازم است. ما در پژوهشکده نمی‌توانم چنین تعاملی ایجاد کنیم. باید یک توان فرادستی بتواند محاط‌ بر تمام این سه نهاد باشد و آنها را مرتبط کند.

بهره‌مان در پاسخ به این پرسش که آیا پژوهشکده در دولت جدید توانسته یک آسیب شناسی از صنایع دستی و هنرهای سنتی ارائه دهد که بر اساس آن برنامه‌ریزی کرد؟ اظهار داشت:آسیب شناسی انجام شده اما این یک پروژه کلان است . آسیب شناسی بر اساس اندیشه فرد اتفاق نمی‌افتد بلکه باید اطلاعات را دریافت و آن را تحلیل کرد و خروجی داشت تا این امر مبنای برنامه‌ریزی شود.

مدیر پژوهشکده‌ی هنرهای سنتی گفت: از این منظر اگر بخواهیم نگاه کنیم چنین اتفاقی نیفتاده است. اگر بخواهیم علتهای عدم ارتباط بین حوزه‌های تولید و پژوهش را بررسی کنیم باید ریشه‌یابی کرده و اطلاعات مختلفی را هم به لحاظ کمی و کیفی جمع آوری کنیم. این اتفاق همچنان نیفتاده و جای آن خالی است.

وی اضافه کرد: این موضوع نه مربوط به تهران بلکه مربوط به کل کشور است. مسائل مهم در تهران ممکن است در شهر دیگر اصلا مطرح نباشد یا دغدغه دیگری بیشتر مورد توجه باشد یا بالعکس که بررسی آن یک پژوهش عمیق را می‌طلبد.

رئیس پژوهشکده‌ی هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به این پرسش که آیا دسته‌بندی خاصی در پژوهشکده انجام شده که الویت‌بندی آن برای تمرکز بر رشته و هنر خاصی؛ بیشتر متمرکز شود؟ گفت:در حوزه هنرهای سنتی متأسفانه به دلیل کم کاری و عدم آگاهی و نارساهای موجود تولیدات هنرهای سنتی فقط در فرم به شکل سنتی است. نه درمحتوا،و اینجا این سوأل مطرح است که محتوا به چه معنایی است؟ و در پاسخ باید گفت به معنای فناوری ساخت، وقتی می خواهیم مینا یا کاشی را در لعاب بگذاریم و لعاب آن از آلمان می‌آید و «فیریت» آن از آمریکا ، این روند محتوای سنتی خود را تا حدود زیادی از دست داده است، در حالی که ما در حوزه دانش فنی ید بیضایی داریم.

وی توضیح داد: ما لعاب را از دوره‌های پیش از اسلام تا پس از آن تولید می‌کردیم. بهترین کیفیت آن را در دوره سلجوقی داشتیم که در دوره صفوی به اوج خود رسیده و بعدها هم ادامه یافته است اما از یک دوره با ورود محصولات آماده شده هنرمندان تمایلی به ساختن آثار نداشتند یا برایشان مقرون به صرفه نبوده یا حمایت نشده‌اند.

بهره‌مان گفت: بزرگترین مسئولیت ما در اینجا آن است که این روشها را احیا کنیم و فناوری را به روز برسانیم تا با زبان مهندسی امروز قابل بهره‌برداری شود.
او اضافه کرد: یکی از مشکلات هنرهای سنتی آن است که بعضاً اساتید فن در دوره‌های مختلف به نوعی از ارائه و عمومی کردن دانش فنی خود پرهیز داشتند. و فرمول و فن خویش را مکتوب نمی‌کردند. و فقط حاضر به انتقال آن در خانواده بودند، بنابراین وقتی در یک خانواده صاحب هنر صناعی، فرزند ذکور وجود نداشت این دانش آرام آرام فراموش می‌شد.

وی تأکید کرد:اکنون فرمول بسیاری از حوزه‌های هنرهای سنتی در حال حاضر فراموش شده و وظیفه پژوهشکده آن است که این فرمول‌ها را احیا کند. کار ساده‌ای هم نیست باید تلاش کرد تا با روشهای مدرن و با فرمول و زبان جدید محصولی را ارائه داد که برای همگان قابل فهم باشد.

رئیس پژوهشکده‌ی هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد: در تلاشیم تا دانشجویان فنی را به پژوهشکده بیاوریم. از دانشکده مواد درخواست کردیم تز دانشجویی شان را بر اساس نیاز هنرهای سنتی تعریف کنند. اینکه «فریت» لعاب چگونه تهیه می‌شود.

او اظهار کرد: حتا برای همین زری بافی تلاش کردیم تا دانشجویان رشته طراحی صنعتی دانشگاه علم و صنعت برای دستگاه‌ها «پرسپکتیوهای انتزاعی» تعریف کنند که در آن طرف دنیا هم قابل دریافت است. مثل ماشین آلات صنعتی که قابل طراحی و ساخت است. اگر این اتفاق نیفتد دستگاه زری بافی که اکنون فرمول ساختش شاید در سراسر کشور محدود باشد، توسط این مهندسین فراگیری می‌شود.

رئیس پژوهشکده‌ی هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین تأکید کرد: رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های تصویری به دلیل گستردگی مخاطب می‌توانند در این راه تأثیرات زیادی داشته باشند ما باید از طریق آنها صحبت‌ها را انتقال دهیم و ارزشها را معرفی کنیم. در آن صورت هم بیننده رغبت به دیدن می‌کند و هم بسیاری از اساتیدی که دانشش را دارند رغبت به همکاری با ما را پیدا می‌کنند.

به اعتقاد او رسانه این قابلیت را دارد تا با موج‌سازی از یک خبر مسئولان را نسبت به موضوعی حساس کند تا تصمیماتشان نه به سمت تخریب که به سمت سازندگی برود. اما اگر رسانه به وظیفه خود به درستی عمل نکند کارشناسان از ارتباط گیری با رسانه پرهیز می‌کنند.