هنر نیوز - احمد محیط طباطبایی:گورستان مهمترین موسسه مدنی

درمراسم رونمایی ازپوستر همایش مرگ و زندگی عنوان شد:

احمد محیط طباطبایی:گورستان مهمترین موسسه مدنی

گورستان در فرهنگ ایرانیها دارای جایگاه خاصی بوده و بدلیل ایجاد تعلق خاطر و شهروندی مهمترین موسسه مدنی است.

به گزارش هنرنیوز؛احمدمحیط طباطبایی مشاور ریاست پژوهشگاه این مطلب را در نشست مطالعاتی و رونمایی از پوستر همایش ملی مردم شناسی مرگ و زندگی که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد ،مطرح کرد.

وی گفت :گورستان در نگاه اول این تصور را برای آدمی پیش می آورد که تنها جایی برای دفن مردگان است و با زندگی ارتباطی ندارد در صورتی که گورستان بدلیل ایجاد تعلق خاطر و شهروندی مهم ترین موسسه مدنی است .

اگر امروز تهرانی بودن ما دچار مشکلات شده به این دلیل است که گورستان های تهرانی نداریم و گورستان بهشت زهرا نیز نتوانسته این نقش را بازی کند زیرا که هر کسی از شهر های اطراف هم می تواند درآن دفن شود .

وی با اشاره به جایگاه گورستان در فرهنگ ایرانی ها تصریح کرد : وقتی مغولها به ایران حمله کرد مردم در گورستان دور هم جمع شدند ،بعد از زلزله نیز مردم ابتدادر گورستان جمع می شوند جایی که ریشه در گذشته دارد و حال را به گذشته و آینده مرتبط می کند.

محیط طباطبایی گفت : گورستان نه فقط به عنوان مکانی که محل دفن مردگان است بلکه به عنوان یک نهاد فرهنگی که در طی تاریخ تعلق گذشته را به حال و آینده منتقل می کرده اهمیت دارد .

به گفته او ، گورستان عینیت بخشیدن استمرار حیات تاریخی یک فرهنگ وملت است پس باید از این زاویه به این پدیده توجه کنیم و پیش از هر چیزی برای ساخت یک شهر به ساخت گورستان نیز بیندیشیم .

او با بیان اینکه هر پدیده و اثری که برای آن موزه ای تشکیل می شود دریچه ای است برای بررسی مسائل مربوط به آن ،تصریح کرد :موزه عروسک های ملل که یکی از موزه های برتردر شاخص کمیته موزه های ایران است نیز از نمایش عروسک برای انتقال مفهوم مرگ بهره گرفته است.

محیط طباطبایی پوستر همایش "مردم شناسی مرگ و زندگی "را نشانی از تنوع فرهنگی دانست که موضوع مرگ و زندگی را به خوبی به نمایش گذاشته است .

ارایه ۲۵۰مقاله به همایش و چاپ ۷ کتاب

علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی نیز در سخنانی گفت : همایش ملی "مردم شناسی مرگ و زندگی "با توجه به مفهوم مرگ و زندگی و پیوند آنها و اینکه یکی از جلوه های مهم میراث فرهنگی وتمدنی جهان و ایران است برگزار می شود .

وی گفت :همواره انسان در تلاش برای زندگی بوده و تمدن و فرهنگ حاصل ستیز با نیستی و پیوند زدن پیوند مفهوم مرگ به جاودانگی است .

حسن زاده با بیان اینکه از ۳۰۰چکیده مقاله ارسالی به دبیرخانه ۲۰۰چکیده پذیرفته شد تصریح کرد :از ۲۵۰مقاله رسیده به دبیرخانه همایش ۱۴۰مقاله مورد قبول واقع شد .

او افزود: ۹۴مقاله از مجموع مقالات در ۷جلد کتاب منتشر شده است .

وی برگزاری ، نمایشگاه "مرگ و زندگی "،"چشم اندازهای مردم شناختی به روایت تصویر "،"سنگی برای زندگی سنگی برای مرگ" ،نمایشگاه عکس از سازمان بهشت زهرا"و... را از برنامه های جنبی این همایش اعلام کرد .

وی درادامه با بیان اینکه پژوهشکده مردم شناسی از سال ۸۰معرفی زیر شاخه های مختلف نظیر مردم شناسی گردشگری ، مردم شناسی کاربردی ، مردم شناسی پزشکی و... را در برنامه های خود داشته است تصریح کرد : با تلاش همکاران و پژوهشگران فعال در این حوزه توانسته ایم برای اولین بار این متون را منتشر کنیم .
او افزود: در طول برگزاری این همایش از حمایت موسسات و مراکز فرهنگی نظیر سازمان فرهنگی بهشت زهرا ، موزه بین الملل عروسک ، پژوهشگاه علوم انسانی ، مرکز اسناد فرهنگی آسیا ، موزه ملی ، اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان تهران و... بهره مند بوده ایم که یاری این سازمان ها به ما این امکان را داده که با رویکری جامع تر به موضوع "مرگ و زندگی "بپردازیم .

وی در پایان اظهار امیدواری کرد در آینده نزدیک جامعه به این نگاه منصفانه برسد که نقش پژوهشکده مردم شناسی در تولید متون پایه انکار ناپذیر است .

بزرگترین همایش خودجوش بدون کارت دعوت

سعید خال معاون فرهنگی اجتماعی و روابط عمومی سازمان بهشت زهرا نیز دراین نشست وجود اموات مسلمین، حضور ۳۰ هزار شهید والامقام و ۴هزار شهید گمنام را سه ویژگی بهشت زهرا خواند و گفت : از این رو این مکان قبرستان معمولی نیست.
او با بیان تاریخچه کوتاهی از شکل گیری بهشت زهرا افزود: کلنگ ساخت بهشت زهرا در سال ۱۳۴۵ در محوطه ای به وسعت ۳۱۴ هکتار به زمین زده شد و در سال ۱۳۴۹ اولین متوفی به نام محمدتقی خیال در قطعه یک ، ردیف یک و شماره یک در آن به خاک سپرده شد .

وی با بیان اینکه این آرامستان ۵۰ سال قدمت دارد تصریح کرد : در سال ۱۳۷۸، ۱۱۰ هکتار و سال ۱۳۸۸ ۱۶۰ هکتار به مساحت آن اضافه شدکه اکنون مجموع مساحت این مکان ۵۸۴ هکتار است.

او با اشاره به اینکه در شب جمعه آخر سال بزرگترین همایش خودجوش مردم بدون کارت دعوت با سه تا پنج میلیون نفر در این مکان برگزار می شود گفت : در آرامستان بزرگ تهران یک میلیون و ۵۰۰ هزار ساکن خاموش آرمیده اند.

خال گفت : مرگ تولدی دیگر وحیاتی دوباره است که نام اش با زندگی عجین شده و اگر انسان بپذیرد که مرگ همواره با اوست تحولی شگرف در زندگی او ایجاد می شود.

وی توجه انسان به تغییر کیفیت زندگی در صورت پی بردن به این حقیقت که مرگ همواره به او نزدیک است را مهمترین دستاورد همایش "مردم شناسی مرگ و زندگی اعلام کرد .

معاون فرهنگی اجتماعی بهشت زهرا با اشاره به اینکه بشر امروز در عصر ارتباطات با وجود پیشرفت های روز افزون تکنولوژی همواره خلایی در درون خود احساس می کند تصریح کرد : آنچه می تواند این خلا را برای انسان امروزی پر کند یاد مرگ است زیرا که شناخت این پدیده به طور حتم می تواند موجب ارتقای کیفیت زندگی او شود .

خال مغفول ماندن این پدیده و ضرورتی که برای درک عمیق موضوع "مرگ و زندگی "مطرح است را یکی از اهداف برگزاری این همایش اعلام کرد .

عقیده به مرگ باعث از بین رفت ترس از آن می شود

حجت الاسلام و المسلمین فخرالدین صابری ، رییس موزه ملی قرآن نیز در این نشست با اشاره به اینکه خداوند در قرآن کریم مرگ و زندگی را در کنار هم قرار داده است تصرح کرد :در نگرش به موضوع مرگ و زندگی ۲دیدگاه از سوی مادیون و الهیون مطرح است .

او افزود : در دیدگاه مادیون مرگ عامل نابودی و در نگاه الهیون مرگ وسیله ای برای رسیدن به محبوب است .

وی با اشاره به فواید اعتقاد به مرگ گفت : مرگ یک عامل درونی است که کرامت انسانی را حفظ می کند همچنین عقیده به مرگ باعث از بین رفتن ترس از این رویداد می شود .

نمایش عروسک هایی از ۵۴کشور در موزه بین الملل عروسک

علی گلشن عضو هیات مدیره موزه بین الملل عروسک نیز دیگر سخنران این نشست به بیان گوشه ای از نحوه شکل گیری این موزه پرداخت و گفت : در این موزه عروسک هایی از ۵۴کشور جهان به نمایش گذاشته شده اند .

به گفته وی تمامی عروسک های این موزه فرهنگی هستند و در مورد تاریخ و فرهنگ کشورهای مختلف اطلاعات مختلفی را به بازدید کنندگان ارایه می دهند .

او با اشاره به اینکه مراسم پس از مرگ در بسیاری از کشورهای جهان به شیوه عزاداری برگزار نمی شود برای نمونه از مکزیک به عنوان کشوری که جشن مردگان درآن برگزار می شود ،نام برد.

به گفته وی در برخی از نقاط ایران نظیر سواد کوه و چابهار نیز مراسمی در قالب جشن برای مردگان برگزار می کنند.

گلشن با اشاره به برگزاری نمایشگاه عکس"سنگی برای زندگی ، سنگی برای مرگ " که در همایش "مردم شناسی مرگ و زندگی "برگزار خواهد شد گفت : سوژه عکس هایی که در این نمایشگاه به نمایش در خواهد آمد قبرستان قدیمی در گرجستان است که در آن تصاویر متوفی در خوشحال ترین و بهترین حالت روی سنگ قبرش حکاکی شده است .

بازتاب مرگ در عرفان اسلامی ، هنر و ادبیات

محمد نجاری ، عضو هیأت علمی مرکز اسناد فرهنگی آسیا ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دیگر سخنران این نشست با اشاره به ارتباط تنگاتنگ و همکاری های گسترده این مرکز با پژوهشکده مردم شناسی تصریح کرد :برگزاری همایش "مردم شناسی مرگ و زندگی " اتفاق بزرگی دراین حوزه است .

او افزود: مرگ و زندگی در فرهنگ ایران و جهان همواره وجود داشته و رویای نامیرایی بشر نشان دهنده میل او به جاودانگی است .

وی بااشاره به نوعی از مرگ که در عرفان اسلامی جای دارد تصریح کرد :بی تابی عارف برای رسیدن به محبوب و در آغوش کشیدن او تفکری است که بازتاب آن در هنر و ادبیات قابل حس است .

نجاری گفت:مرکز فرهنگی آسیا بنا به رسالتش مبنی بر حفظ و نگهداری آیین ها بصورت مکتوب و شفاف امیدار است برگزاری همایش "مرگ و زندگی " آغازی باشد بر تعاملات علمی با پژوهشکده مردم شناسی.

براساس این گزارش ، همایش "مردم شناسی مرگ و زندگی " از ساعت ۱۰ تا ۱۸ روز ۲۵ بهمن در سالن اجتماعات موزه دوران اسلامی برگزار می شود ومشارکت همه علاقمندان درآن آزاد است.