معرفی آئین های نمایشی ویژه نوروز؛
گیلانی ها با «عروس گوله» به پیشواز بهار می روند
6 فروردين 1391 ساعت 13:49
نمایش آئینی عروس گوله از معروفترین نمایش های نوروزی گیلان است که گیلانی ها با اجرای این مراسم به پیشواز بهار می روند.
یکی از معروفترین آیین هاى نمایشی پیش نوروزى گیلان عروسه گوله است. آروس یا اوروس به معنای الهه زیبایی است که به عربی رفته و الف به عین تبدیل شده و دوباره با شکل جدید به زبان فارسی بازگشته است. عروس یا اوروس گوله شاید به معنای عروسی گلهاست زیرا بهاران فصل زیبایی گل ها و آغاز طراوت و عروسی آن است.
این نمایش ریشه در سنتهای نمایشی اسطوره‌های كهن مربوط به آغاز بهار دارد كه در آنها نمادهای سال كهنه و نو با هم به ستیز برمی‌خیزند. گروه «عروس گوله» یا همان اروس گوله از پیش آهنگان نوروز در غرب استان مازندران و شرق استان گیلان است که «غول» ، «پیر بابو» و «نازخانم» ایفاگران نقش های اصلی نمایش آن هستند که اغلب در ایام نوروز و پیش از آن نمایشهای جذابی برای عموم اجرا می کنند البته این مراسم نیز مانند بسیاری از سنتهای قدیمی ایران در حال فراموشی است.
عروس گوله (غول) کلاهی از کلش بر سر می نهد، زنگ و زنگوله هایی به خود می آویزد و چماقی هم به دست می گیرد.«پیربابو» نیز خود را به هیئت پیرمردی می آراید و نقش «نازخانم» را هم یکی از جوانان که لباس زنانه می پوشد، بازی می کرد.
موضوع نمایش، دعوای غول و پیربابو بر سر نازخانم است که سرانجام قرار می شود کشتی بگیرند و غول پیروز می شود و همراه نازخانم رقص کنان بازی را به پایان می برد.
گروه نمایشی شبها حرکت می کنند و در هر خانه که بازی می کنند از صاحبخانه هدایایی چون برنج، تخم مرغ و شیرینی و گاهی پول دریافت می نمایند.
از شب چهارشنبه سوری به بعد در رشت و حومه های شهر شخصی را که عروس گوله می گویند لباسهای قشنگ محلی که دارای زینتهای فراوانی است، می پوشانند و با عده ای از کودکان همراه به رقص و پایکوبی و دست فشانی می پردازند و شادی کرده و اشعاری را بر زبان می آورند.
بازیگران اصلی عروس، داماد، غول، پیر بابو، خواننده و کوله بارچی هستند و تعداد آنها گاهی به سه نفر هم می رسد.
همراهان آنها نیز با پایکوبی، دست زدن واگیر کردن به جشن عروس گوله نشاط دادن می دهند و شخصی هم سبدی را حمل می کند و تخم مرغها را از صاحب خانه گرفته و در آن قرار می دهد.
«غول» ، مردی بلند قد و زورمند با لباس مندرس و قیافه عجیب با پوتین و کلاه و کچکی در دست است، لباس غول چغا و در پا چمش یا گالش دارد و در ساق پا معمولاً پاتاوه، جارو در کمر، غور و زنگ در کمر و ریسمان متصل به زنگ که شانه های او را می گیرد، همراه دارد.
«پیربابو» ، ریش سفید ، پوستین کلاه در سر و کچکی در دست و دور کمر حمایلی که زنگ و غور به آن آویخته می شود، دارد و همچنین عروس، مردی با لباس محلی است که در سر مندیل زده و دستمال سفید تور بر سر و همینطور در یک دست دستمال و در دست دیگر جوالدوز برای دفاع از خود دارد.
«داماد»، لباسی بر تن یا شلوار فدک و پیراهن سفید و کلاه تخم مرغی یا نمدی و جلیقه ای پوشیده و در دست کچکی به همراه دارد، کولبارچی ها نیز با کیسه در پشت یا در دست گندم با گروه هستند.
غول تمثیلی از زشتیها و بدیها است و عروس نماد اخلاق و خوبیها، پاسدار نیکی ها و پند و نصیحت راستی و چگونه خوب زیستن را به عروس گوله نشان می دهد.
کد خبر: 38783
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcipyap.t1avv2bcct.html