هنر نیوز - تاثیر شبکه‌های ماهواره‌ای بر هویت فرهنگی

ورود برنامه های ماهواره و اینترنتی در جهان در حال توسعه است که باعث پذیرش افکار جدید و روش های زندگی وارداتی در بین قشر جوان می شوند و همین باعث می شود که جوانان از بسیاری از عادات و رسوم سنتی جامعه سر باز زنند و دائم به تقلید فرهنگ غربی پرداخته و در پی عمل به روش های زندگی جدید و بدعت های غربی باشند و از آنچه مبتنی بر میراث فرهنگی وتمدن شان است دور می شوند.

سوال این است که، این رسانه‌ها به سبب نقش اجتماعی خاص خود تا چه اندازه بر هویت فرهنگی دانشجویان تاثیر گذار هستند؟
در پایانامه‌ای با عنوان «بررسی نقش رسانه‌های نوین با تاکید بر ماهواره و اینترنت بر هویت فرهنگی دانشجویان» محقق در پی شناخت تاثیر متغیرهای زمینه‌ای که شامل جنس، محل سکونت، وضعیت اقتصادی - اجتماعی، انگیزه استفاده از رسانه و میزان پایبندی به موازین اسلامی و نسبت آن با هویت فرهنگی است. او در پی شناخت این اثرات در این پایان نامه عنوان می‌کند: هویت فرهنگی را می‌توان مجموعه یا نظامی از باور‌ها، ارزش‌ها و رسوم و رفتاری دانست که اعضای جامعه به کار می‌بندند تا خود را با جهانشان وبا یکدیگر سازگار کنند. یکی از ابعاد زندگی شکل گیری هویت است که عوامل گوناگونی در حوزه زندگی اجتماعی در فرایند شکل گیری آن نقش دارد.
هر گروه اجتماعی دارای تاریخ، ضوابط خویشاوندی، شیوه اقتصادی، مقررات مناسک اعتقادی، زبان وادبیات و هنر مختص به خود است که این خصوصیات فرهنگ یک جامعه را از جوامع دیگر متمایز می‌سازد و معرف شناسامه فرهنگی آنجامعه است. رسانه‌های جمعی می‌توانند به تناسب سیاست‌ها و راهبردهایی که در انطباق یا گسستگی با هدف‌های توسعه ملی انتخاب می‌کنند، به پایداری یا تغییر ارزش‌ها و هنجرهای فرهنگی کمک کنند.
برخی از صاحب نظران معتقدند امروز رسانه‌ها به عنوان بازیگران اصلی فرایند جهانی شدن، آن هم نه مثابه ابزار، بلکه به مثابه «هویت»‌هایی و فرهنگ‌هایی مطرح‌اند که هماهنگ و همشان دولت‌های ملی هستند و از حیث توانمندی و امکانات در شکل دهی به ماهیت جامعه انسانی، حضور فعال دارند ومعنای تازه‌ای زندگی پدید می‌آورند.
تعداد کل جامعه آماری در این تحقیق آن‌ها برابر ۲۷۴۷۵ نفر است که در دنشگاههای مختلف مشغول به تحصیل هستند، که با روش پیمایش مورد مطالعه قرار گرفته و به پاسخگویی درباره سوالات مطرح شده پرداخته و درباره پیام‌های گوناگون ماهواره اظهار نظر کرده‌اند.
نتایج پژوهش کبری پیر محمدی نشان می‌دهد؛ حفظ هویت فرهنگی در بین دانشجویان پسر که از ماهواره واینترنت استفاده می‌کردند، بیشتر از دانشجویان دختر است. یکی از دلایل این امر این است که زنان برای این رسانه‌ها گروه هدف هستند زیرا با تغییر هویت فرهنگی جامعه زنان تاثیر گذار هستند. اگر در خانواده‌ای زنان رویه‌ای خود را تغییر دهند بقیه اعضاء خانواده از آن پیروی می‌کنند. این رسانه‌ها با تبلیغ لباس، وسایل آرایشی، مدل مو و..... هویت فرهنگی زنان را در برابر سیل عظیمی از این برنامه‌ها قرار می‌دهند.
نتیجه دیگری که از این پژوهش حاصل شد این است که حفظ هویت فرهنگی در طبقات پایین جامعه بیشتر دیده شده که یکی از دلایل آن می‌تواند این امر باشد که طبقات بالا و متوسط جامعه از لحاظ موقعیت اقتصادی بهتر دسترسی بیشتری به این رسانه‌ها دارند. از طرف دیگر طبفات پایین به خاطر اینکه اغلب در محیط‌هایی قرار دارند که پایبندی به ارزش‌ها و سنت‌ها و عرف برایشان اهمیت دارد، لذا تحت نظارت گروه اجتماعی خود هستند و سعی می‌کنند آداب و رسوم و سنت‌ها را رعایت کنند.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه دانشجویان و سایر اقشار کشور در برابر برنامه‌های گوناگون عصر ارتباطات قرار گرفته‌اند و در این میان نقش رسانه‌ها سازنده است، خواستار شد؛ با توجه به نتایج این پایان نامه، لازم است جوانان فرنک استفاده از این وسایل را بیاموزند و برای استفاده از این رسانه انگیزه‌های صحیح در راستای رسیدن به توسعه علمی داشته باشند.
در پایانامه «بررسی نقش رسانه‌های نوین با تاکید بر ماهواره و اینترنت بر هویت فرهنگی دانشجویان»، دکتر احمد آذین عضو هییئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی «استاد راهنما پروژه» وکبری پیر محمدی «محقق» است.