هنر نیوز - سفر و نابینایان

نباید به خاطر وقوع حادثه‌ای که شاید هیچ‌گاه رخ ندهد، نابینایان را از رفتن به سفر محروم کنیم.

به گزارش هنرنیوز،تصویری که اغلب مردم از یک نابینا در ذهن دارند، ظاهرا کسی است که با یک عصا در دســــت و عینک دودی برچشم، کنار خیابان ایستاده و منتظر است تا یک نفر برای عبور از عرض خیابان اورا یاری دهد؛ اما این تصویر، نباید از دیدیک راهنمای تور نسبت به نابینایان باشد. اصولا نابینا به دلیل مشکلات خاصی که دارد با موانع بسیاری در جامعه وزندگی روزمره‌اش مواجه می‌شود. عده‌ای ازمردم این تصویررا در ذهن می‌پرورانند که در صورت نابینا شدن و نابینا به دنیا آمدن یک فرد، کار و فعالیت اجتماعی برای او تمام شده است، در صورتی که این تصور وذهنیت اشتباه از یک نابینا، باعث ارتباط غیر اصولی مردم و نابینایان می‌شود. برای از بین بردن تصورات نادرستی که مردم از نابینایان دارند و عدم درک صحیح آن‌ها از توانایی هاییک نابینا، لازم است که مردم و نابینایان، تعامل بیشتری داشته باشند. نابینا باید به اجتماع پا بگذارد و به سفر برود. سفر باعث تحرک و بالا بردن روحیه و اعتماد به نفس، افزایش اطلاعات عمومی؛ مخصوصا اطلاعات تاریخی و جغرافیایی و حس همکاری در کارهای گروهی و خروج از انزوا طلبی و گوشه نشینی می‌شود. نابینایان معمولا با اعضای خانواده به سفر می‌روند؛ اما این سفر‌ها بسیار مختصر بوده و نمی‌تواند جوابگوی انسان‌هایی که خواهان دانستن و کنکاش بیشتر از دنیای پیرامون خود هستند باشد. سفر برای نابینا باید به روش صحیح و با رعایت اصول سفر و مراعات حال شخص نابینا باشد.

برای برگزاری چنین سفری، لازم است که با اخلاق و روحیات نابینایان آشنا باشیم. آن‌ها معمولا کم توقع، حرف شنو و منطقی هستند، در سفر انعطاف پذیری خاصی دارند و با دقت به توضیحات گوش می‌دهند، گرچه قدری کند هستند و باید برایشان زمان بیشتری در نظر گرفت. توضیحاتی که برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود، باید دقیق و کامل باشد تا بتوان از طریق توضیحات جامع وکامل گوینده درباره شیء و مکان باستانی، این حس را به نابینا داد، که آن مکان و شیء را درک کند (در صورتی که شیءیا مکان قابل لمس نباشد، مثل اشیای پشت ویترینیک موزه یایک صخره که در دوردست قراردارد). حادثه همیشه در کمین است؛ اما با حضور یک همراه مجرب، احتمال بروز حوادث به حداقل می‌رسد. ما نباید به خاطر وقوع حادثه‌ای که شاید هیچ‌گاه رخ ندهد، نابینایان را از رفتن به سفر محروم کنیم. در ضمن، برای برگزاری تورهای نابینایان باید تمهیدات خاصی در نظر گرفته شود، برای مثال: برگزاری یک بازی بر اساس توانایی‌های نابینایان در داخل اتوبوس توصیه می‌شود.

«جعبه مسابقه»: بازی به این روش است که تعدادی سوژه‌های گوناگون را به خط «بریل» نوشته و در داخل یک جعبه قرار می‌دهیم و فرد نابینا با برداشتن یکی از این کاغذ‌ها از داخل جعبه و خواندن آن، با توضیحاتی که برای دوستان خود می‌دهد از آن‌ها می‌خواهد که به سوژه مورد نظر اشاره کنند و این کاربه نوبت انجام می‌شود. استفاده ازموسیقی که معمولا نابینایان به صورت تخصصی با آن آشنا هستنـــــد، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد (نابینایان به یکی از ساز‌ها معمولا آشنا هستند.) البته بعضی از آن‌ها از صدای خوبی برخوردارند و گاهی تقلید صدا را به خوبی انجام می‌دهد. وجود یک راهنمای مجرب با فن بیان بالا در کیفیت تورهای نابینایی تأثیر مستقیم دارد.

مردم و البته راهنمایان باید بدانند:
۱) نابینا تنها یک مشکل دارد و آن اینکه نمی‌بیند ولی سایر حواس او بسیار دقیق کار می‌کند؛ هرچنداین موضوع محدودیت‌هایی را به او تحمیل می‌کند؛ اما یقین داشته باشید که به کمک فناوری‌های جدید و تلاش خود آن‌ها، این محدودیت‌ها بسیار کمتر به چشم می‌آیند.

۲) همه نابینایان را به یک چشم نباید نگاه کرد. آن‌ها دارای خصوصیات اخلاقی، فکری و فرهنگی متفاوتی هستند و همین امر مارا ملزم می‌کند که با این عزیزان با درایت بیشتری ارتباط برقرار کنیم.

۳) در مورد افراد نابینا از هیچ لفظی غیر از «نابینا» استفاده نکنید، حتی لفظ روشندل نیز مناسب این افراد نیست؛ زیرا روشندلی امری کاملا جدا از نابینایی است و ارتباط خاص با دیدنیا ندیدن ظاهری ندارد. کلمه نابینا مناسب‌تر است؛ چون نه احساس ترحم را منتقل می‌کند و نه مانند برخی الفاظ دیگر توهین آمیز است و در حقیقت واقعیت را در خود نهفته دارد.

۴) در هنگام صحبت کردن با فرد نابینا مستقیما به او نگاه کنید و صدای خود را بلند نکنید و اگر سوالی از او دارید، حتما از خود او بپرسید نه از همراهانش، چون این باعث آزردگی خاطرش می‌شود. در ضمن از بکار بردن عباراتی مانند «آیا فلان فیلم را در سینمایا تلویزیون دیده‌اید؟ یا کیف مرا دیده‌ای؟» نترسید؛ زیرا این‌ها اصطلاحات معمول و روزمره هستند و خود آن‌ها نیز از اینگونه عبارات استفاده می‌کنند و کلا رفتار عادی با یک نابینایک اصل است و باعث آسودگی خاطر و آرامش نابینا می‌شود.

۵) در هنگام برخورد با یک نابینا که شما را خوب نمی‌شناسد، حتما خودتان را معرفی کنید و از به کار بردن جملاتی مانند «مرا می‌شناسییا نه؟» خودداری کنید.

۶) از دادن تذکر به نابینا نهراسید، اما تذکر به شکل خصوصی و محتاطانه و تا جایی که امکان دارد به طور غیر مستقیم باشد.

۷) در انجام دادن کارهای شخصییک فرد نابینا، پیشقدم نشوید، آن‌ها معمولا کارهای شخصیشان را به نحو احسن انجام می‌دهند مگر اینکه متوجه شوید وی نمی‌تواند از عهده انجام آن کار بر آیدیا خودش از شما کمک بخواهد.

۸) اگر خواستید فرد نابینایی را در راه رفتن راهنمایی کنید، بهترین روش این است که اجازه دهید خود او نحوه راهنمایی را تعیین کند، بعضی از آن‌ها ترجیح می‌دهند که فرد بینا دستشان را بگیرد و بعضی دیگر مایلند که بازوی طرف مقابل را بگیرند. وسواس بیش از حد در موقع راه رفتن و راهنمایی کردن جایز نیست. به طور مثال برای رسیدن به پله، فقط کافی است که از سرعت خود با احتیاط بکاهید و بدانید که یک نفر در کنار شما راه می‌رود و باید علاوه بر موانع پیش روی خودتان، به موانع پیش پای او هم توجه داشته باشید. در هنگام جدا شدن از یک نابینا حتما به نحوی، اطلاع دهید که محل را ترک می‌کنید. در هنگام پیمودن راه در مسیرهای پر خطر مانند کوه، نابینا باید در سمتی قدم بردارد که امن‌تر باشد.

۹) از خیره شدن به یک فرد نابینا جداً خودداری کنید؛ چون این امر باعث آزردگی همراهانش می‌شود.

۱۰) اگر سایر حواس نابینایان قوی‌تر است، شاید دلیل آن لزوماً جایگزینی این حواس به جای حس بینایی است. ما نباید به خاطر بالا بردن روحیه آن‌ها به طور کاذب از آن‌ها به عنوان افراد خیلی باهوش و نابغه یاد کنیم، اگر چه آن‌ها دارای حافظه قوی در به یاد سپاری اعداد و تن صدای اشخاص هستند؛ اما همانطور که قبلا توضیح داده شد داشتن رفتار عادی با نابینا بیشتر توصیه می‌شود.
با توجه به توضیحات ارائه شده، گردشگری نابینایی (blind tour) را می‌توان اینطور تعریف کرد:
«به نوع خاصی از گردشگری اطلاق می‌شود که براساس توانایی‌ها، قابلیت‌ها وشرایط خاص نابینایان وبا فراهم کردن شرایط بهتر (بهینه سازی) نسبت به افراد عادی درسایت‌های مورد نظر اعم از طبیعت گردی وفرهنگی حداکثر سرویس را به آن‌ها بدهد.»