هنر نیوز - تلاش برای ارتقای امکانات کتابخانه ها و جذب مخاطبین/ طراحی فرم بسته های خدماتی برای کتابداران

در نخستین کارگاه تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی عنوان شد:

تلاش برای ارتقای امکانات کتابخانه ها و جذب مخاطبین/ طراحی فرم بسته های خدماتی برای کتابداران

دکتر سیامک محبوب مدیر کل دفتر برنامه ریزی نهاد کتابخانه ها در نخستین کارگاه از سلسله نشست ها و کارگاههای تخصصی کتابداری از طراحی فرم بسته های خدماتی برای کتابداران خبر داد.

به گزارش هنرنیوز،همزمان با هفته پژوهش، نخستین کارگاه از سلسله نشست ها و کارگاههای تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی با بررسی کتاب «پنج گام برنامه ریزی و ارزشیابی برآمد محور کتابخانه های عمومی» با حضور دکتر سیامک محبوب مدیر کل دفتر برنامه ریزی نهاد کتابخانه ها، محمد هادی ناصری طاهری مدیرکل کتابخانه های عمومی استان تهران، سکینه خاتون مهدیان پور سرپرست معاونت اداره کل و جمعی از مسئولین و کتابداران از طریق وب کنفرانس برگزار شد و سه نفر از مسئولین کتابخانه ها حضرت ولی عصر(عج)، کتابخانه صاحب الزمان (عج) و کتابخانه آسیا به معرفی بخش هایی از این کتاب پرداختند. ناصری طاهری مدیرکل کتابخانه عمومی استان تهران در این نشست با تبریک هفته پژوهش گفت: نهاد کتابخانه ها جزو معدود دستگاه هایی است که درحوزه پژوهش و برنامه ریزی، فعال و پویا عمل کرده است و نتیجه آن پژوهش های متعددی است که در حوزه خدمات کتابخانه ای و کتابداری دراختیار ما قرارگرفته است. وی افزود: امیدوارم در مسیر انجام فعالیت های کتابخانه ها، بتوانیم همه کارها را براساس پژوهش انجام دهیم و ایده ها و نوآوری ها را در اختیار اهل پژوهش گذاشته تا در صورت نیاز، برنامه ریزیهای دقیق تری بر روی آنان انجام گیرد و نقاط ضعف و قوت آن نیز آشکار شود. این کتاب برنامه ها و خدمات را بر مبنای تاثیرگذاری بر زندگی مردم می سنجد مریم امیدخدا با اشاره به فصل اول کتاب گفت: در مقدمه این کتاب به اندازه گیری هایی از جنس کمی مثل درون داد و برون داد اشاره شده و زندگی مردم را برهمین اساس ارزشیابی می کند. این در حالی است که کانون توجه این سنجش های برآمدی، همان اثربخشی خدمات است. اینجا این سوال مطرح می شود که آیا برنامه های کتابخانه ها، نفعی برای مردم دارد؟ و یا اثر این خدمات بر زندگی مردم چگونه است؟ لذا این کتاب برخی آیتم های «برآمد محور» را ارائه می دهد و برنامه ها و خدمات را بر مبنای اثری که برزندگی مردم می گذارد می سنجد. مریم امیدخدا با اشاره به گام های پنج گانه مندرج در این کتاب، گفت: مرحله اول گرد آوری اطلاعات، مرحله دوم تعیین برآمدهاست، مرحله سوم تدوین برنامه ها و خدمات و مرحله چهارم مرحله ارزشیابی برآمد محور و مرحله آخر نیز هم رسانی نتایج است که می توانیم با این الگوی برنامه ریزی؛ خدماتی را که برای مردم منفعت دارد انجام دهیم. مسئول کتابخانه حضرت ولی عصر(عج) با طرح این سوال که منظور از برآمد محور چیست؟ تصریح کرد: اگر خدماتی که ارائه می دهیم در دانش افراد تغییرمثبتی ایجاد کند ما برآمد محوری کردیم و کتاب نیز در این مورد مثال های کاربردی ارائه می دهد. ضمن اینکه در این کتاب قید شده باید طراحی هایی که انتخاب می کنید جذاب باشند تا مردم به سمت کتابخانه ها جذب و جنبه های حرفه ای مردم ارتقاء یابد. نهاد کتابخانه های عمومی کشور چشم اندازها را طراحی کرده است درادامه آزاده زمانی پور مسئول کتابخانه آسیا درمورد بخش گردآوری اطلاعات سخن گفت و افزود: گردآورری اطلاعات موثق دارای چهار مرحله است که شامل برنامه های راهبردی کتابخانه ها، سیاست های کتابخانه، گردآوری داده های پایه و بازار پژوهی است. ما باید با سیاست های راهبردی کتابخانه ها آشنا شویم که این کار نیازمند داشتن سند چشم انداز است و خوشبختانه نهاد کتابخانه های عمومی کشور این چشم اندازها را طراحی کرده است. وی تصریح کرد: مقاصد آرمانی کتابخانه های عمومی کشور، ماموریت دیگری است که بر اساس سه کارویژه آگاهانش، آموزش و آفرینش صورت می گیرد لذا هر چه تلاش های ما برای گردآوری اطلاعات بیشتر باشد به همان اندازه اثرات افزونتری نصیب ما خواهد شد و در این مرحله شاید با برخی از مقاومت های پرسنل هم روبرو شویم که در این کتاب یکسری راهکارها را برای غلبه بر آنها ارائه شده است. زمانی پور ادامه داد: برای اینکه بازار پژوهی کنیم باید هم از گروه اعضای مخاطب کتابخانه و هم از تخصص کتابدار، برای گردآوری اطلاعات استفاده کنیم. به گفته وی، داده کاوی را می توان از طریق آمار سرشماریهای رسانه ها، مقالات و فهرست های راهنمای نهادهای دولتی و فهرست هایی که خودمان از پیرامون کتابخانه ها انجام می دهیم بدست آوریم. وی با اشاره به مصاحبه با گروههای کانونی که بخش دیگری از گردآوری اطلاعات است گفت: مصاحبه با گروههای کانونی شامل مصاحبه با چند نفر که ویژگی های مشترک دارند مثل نوجوانان یا زنان خانه دار است و بهتر است تعداد آنان خیلی کم یا خیلی زیاد نباشد، بین ۷ تا ۱۰ نفر نتیجه مطلوب تر است. زمانی پور افزود: بهتر است در نظرسنجی برای گردآوری اطلاعات از پرسش های بدون ابهام استفاده شود و این نظر سنجی نیز با گروههای کوچکترو همراه با جوابهای بله و خیر طراحی شوند و در نهایت نیز باید داده ها را تجمیع و ساماندهی کنیم و آنان را خلاصه سازی نمائیم. ایجاد تغییر مثبت در کتابخانه ها به معنی رسیدن به مفهوم «برآمد» است مریم عظیمیان مسئول کتابخانه صاحب الزمان (عج) با خوانش بخشی از کتاب به بحث «تعیین برآمدها» در فصل سه کتاب اشاره کرد و گفت: فصل سوم کتاب، فصل مهمی است و موضوع آن تعیین برآمدها است، در این فصل با مفهوم برآمد آشنا می شویم و تفاوت آن را با اصطلاح درون داد و برون داد که معمولا با مفهوم برآمد اشتباه می شود آشنا می شویم. ضمن اینکه در این بخش نیز به استفاده از گزاره های استاندارد برای بیان برآمد ها اشاره می شود. به گفته این کتابدار، اگر ما تغییرمثبتی در جهت کاری که در کتابخانه ها انجام می دهیم مشاهده کنیم، بی شک به مفهوم «برآمد» رسیده ایم، این درحالی است که مهارت های جدید نیز یکی از برآمدها محسوب می شود. وی ادامه داد: موقعی می توانیم برآمد خوبی داشته باشیم که بتوانیم از تمامی امکانات درون داد و برون داد سیستم خودمان استفاده کنیم ضمن اینکه برآمد، ارزش خدمات را به ما یادآوری می کند. مریم عظیمیان تصریح کرد: ما در این مرحله به یک خطر می رسیم و آن خطر رویکرد پانسمانی است و این رویکرد اگر چه ممکن است به صورت سطحی درد و چالش های جامعه را مرتفع سازد اما به صورت عمیق چاره ساز نیست. لذا مسیر استفاده از طراحی معکوس بهترین راهکار برای برون رفت از چالش ها است. طراحی معکوس یکی از بخش های کلیت برنامه های استراتژی است و در برنامه های مدیریتی نقش مهمی را ایفا می کند. این درحالی است که ما در طراحی معکوس، نیازمند بازه زمانی هستیم و می بایست زمان بندی های کوتاهی مثل ۳، ۶ و ۹ ماهه داشته باشیم. برای رسیدن به موفقیت باید بالادستی ها را قانع کرد در ادامه نیز، دکتر سیامک محبوب مدیر کل دفتر برنامه ریزی نهاد کتابخانه ها گفت: ما باید مفهوم درون داد و برون داد را به طور مرتب تمرین کنیم و بحث اثر بخشی و کارایی را از افرادی که سابقه مدیریتی دارند بیاموزیم ضمن اینکه باید کارها را به درستی انجام دهیم تا کمکی به تقویت اثر بخشی داشته باشیم. وی با بیان اینکه ارتباطی بین مفهوم بهره وری و مفهوم برآمد محوری وجود دارد یادآور شد: راه رسیدن به برآمد این است که بالادستی های خودمان را از موانع آگاه و آنان را قانع کنیم و نسبت به خواسته هایمان مقاومت کنیم به عبارت دیگر، باید برای افزایش و ارتقای امکانات کتابخانه ها و جذب مخاطبین مبارزه و تلاش کنیم. وی اظهار داشت: طراحی خدمات یک مهارت است و قابل آموزش لذا نه تنها برای کتابخانه خودتان بلکه می توان برای دیگر کتابخانه ها هم خدمات انجام داد. به گفته مدیر کل دفتر برنامه ریزی نهاد کتابخانه ها، کتابدار و کتابخانه ها نقش تسهیل کننده را برعهده دارند. دکتر محبوب گفت: ما در دفتر برنامه ریزی نهاد، فرم بسته های خدماتی را طراحی کردیم و این فرم ها، کار را برای طراحی خدمات راحت تر کرده است. مدیر کل دفتر برنامه ریزی نهاد کتابخانه ها با بیان اینکه واقع بینی در هدف گذاری و سنجش پذیری دو عامل مهم است اظهار داشت: معمولا همه از موفقیت ها گزارش می دهند اما صادقانه ترین داده ها گزارش شکست هاست چرا که باید شکست ها را ببینیم تا راه رفته را دوباره طی نکنیم بنابراین گاهی اوقات لازم است به برنامه های ناموفق هم اشاره کنیم. وی تاکید کرد: باید به سمت ارائه خدمت به مردم حرکت کنیم چرا که این خدمات دوباره به خودمان برمی گردد و این چرخش موجب سربلندی کشور خواهد شد. در پایان جلسه کتابداران و مسئولان کتابخانه ها که از طریق وب کنفرانس در نشست شرکت کرده بودند، پرسش های خود را مطرح و دکتر محبوب به آنها پاسخ داد. گفتنی است؛ سلسله نشست ها و کارگاههای تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی، بیست و چهارم هر ماه با محوریت معرفی و بررسی کتاب‌های منتشرشده توسط نهاد در قالب کارگاه یا گفت‌وگوی تخصصی برگزار می‌شود.