هنر نیوز - کاروانسرای کوه‌آب سرگردان بین وزارت دارایی و سازمان میراث فرهنگی

کاروانسرای کوه‌آب سرگردان بین وزارت دارایی و سازمان میراث فرهنگی

مدیر اداره کل میراث فرهنگی شهرستان نطنز با اعلام این که کاروانسرای کوه آب قابلیت تبدیل شدن به مجتمع اقامتی را داراست، افزود: متأسفانه به دلیل عدم تعلق این بنا به اداره میراث فرهنگی طرح‌های استفاده از این اثر تاریخی تا کنون با شکست رو به رو شده است.

به گزارش هنرنیوز،از کاشان که راهی نطنز می شوی به کاروانسرایی می‌رسی که کتیبه بالای درب ورودی آن گواهی می‌دهد این بنای چهار ایوانی به دوران شاه عباس بازمی‌گردد و توسط «میرابوالمعالی برزرودی» که از امرای مقرب دربار، مشهور به آقامیر که سمت وزیر حضور و مجلس نویسی شاه را داشته و یا به گفته مولف کتاب «زندگانی شاه عباس اول» وزیر دست چپ شاه بوده ایجاد شده است.

کمی آنسو‌تر از این بنا در جنوب غربی شهر نطنز و بر فراز کوه گنبدی قرار دارد که به «گنبد باز» مشهور است و بنا بر آنچه در کتاب زندگی شاه عباس اول آمده محل دفن یکی از بازهای مورد علاقه شاه عباس و معروف به «لَوَند»بوده که در حوالی نطنز می‌میرد و اندوه ملوکانه باعث می‌گردد که عده‌ای کارگر و معمار با رنج بسیار چنین گنبدی را در محل دفنش در ارتفاع دو هزار متری کرکس بر بلند‌ترین نقطه کوه بنا کنند.»

اما اکنون کاروانسرای کوهآب تنها دلخوشی‌اش گوش دادن به نجوای آب و چشم دوختن بر گنبد باز است که مصالحش با بزکوهی به نوک کوه برده شده تا بنایی به ارتفاع ده متر ساخته شود.

شاید تنها دلیلی که بتواند آرامش این کاروانسرا را به هم بزند برگزاری جشنواره ملی طبیعت گردی،طب سبتی و گیاهان دارویی باشد که قرار است از ۲۳ الی ۲۶ اردیبهشت سال ۹۳ با حضور کارشناسان، پزشکان طب سنتی و فعالان گردشگری و طبیعت گردی در باغ شهر تاریخی نطنز برگزار شود.

محمد رضا رشیدی جزنی؛ مسئول اجرایی این همایش و جشنواره اظهار می‌کند:« نمایشگاه اصلی با چهار محوریت طبیعت‌گردی، گیاهان دارویی، طب سنتی و صنایع دستی در شبستان و حجره‌های این کاروانسرا برگزار می‌شود. که هزینه ۴ روز اجاره این غرفه‌ها بین ۵۰۰ تا ۲میلیون تومان است. علت این تفاوت قیمت هم مساحت متفاوت حجره‌هاست.»

او معتقد است از این بنای تاریخی و سایر جاذبه‌های گردشگری نطنز بهره‌برداری خوبی نشده و او امیدوار است با تبدیل این جشنواره به برند گردشگری نطنز اثار تاریخی، گردشگری و صنایع دستی این شهرستان بتوانند به جایگاه اصلی خود بازگردند و با استقبال گردشگران مواجهه شوند.

اما چرا با وجود وضعیت نسبتاً مناسب بنا، این تنها طرح اجرایی در این کاروانسرا است؟ وقتی از حسین کرمی- اهل نطنز و سرمایه‌گذار بخشی از طرح« هزار و یک شب، هزار و یک شهر» درباره چرایی عدم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بر روی این بنای شاخص نطنز می‌پرسم، این گونه پاسخ می‌دهد: « اساساً سرمایه‌گذاری بر روی پروژه‌های میراث فرهنگی بی‌فایده است. سه کاروانسرای قصر بهرام، دیر گچین و مرنجاب قرار بود طبق قراردادی ۲۲ ساله از سوی صندوق حفظ و احیا برای مرمت، احیا و بهره‌برداری، به من واگذار شود البته پس از جلسات متعدد و طرح مصوب در کمیته طبیعت‌گردی در سال ۸۵، اما از آن زمان تا کنون نه تنها این اتفاق نیفتاده بلکه مجموعه سفره‌خانه من در سعدآباد نیز پس از ده سال سرمایه‌گذرای بسته شده است. با این وضعیت و عدم ثبات مدیریتی، به سایرین نیز پیشنهاد می‌کنم وارد این گود نشوند.»

اما حسین یزدانمهر مدیر جدید اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نطنز درباره وضعیت کاروانسرای کوه‌آب می‌گوید: « در دوره پهلوی مالکیت تمام بناهای تاریخی به عنوان اموال دولتی متعلق به اداره دارایی بود و هر سند مالکیتی اموال دولتی به نام وزارت دارایی کنونی و مالیه سابق صادر می‌شد. این بنا هم مالکیتش متعلق به اداره دارایی است.»

او با اشاره به ارائه چندین طرح قابل اجرا از سوی ارگان‌های مختلف برای حفاظت و مرمت و احیای این اثر، تصریح می‌کند:« حدود ده سال پیش قرار شد این کاروانسرا برای مرمت و تغییر کاربری به یک مجموعه اقامتی- فرهنگی به شهرداری واگذار شود اما با توجه به این که مالکیت آن مربوط به اداره دارایی بود به همین دلیل شهرداری نمی‌توانست طرح‌های مورد نظر خود را به اجرا درآورد و این موضوع منتفی شد.»

یزدانمهر به طرحی برای تبدیل این بنا به بازارچه صنایع دستی در سالهای ۸۶- ۸۷ اشاره می‌کند که به دلیل قرار گرفتن در بروکراسی اداری و عدم تعلق گرفتن مالکیت بنا به میراث فرهنگی به فرجام نرسید هرچند با توجه به وجود یک بازار سنتی کوچک در نطنز و دور بودن کاروانسرا از مرکز شهر به نظر می‌رسد این طرح اداره میراث چندان مناسب نیز نبوده است.

او تأکید می‌کند:« قانونی هست که اموال این چنینی دارای سند مالکیت به نام وزارت دارایی را قابل بازگشت به میراث فرهنگی می‌داند از این رو باید سازمان و وزارتخانه طی توافقی این اسناد را به سازمان میراث فرهنگی منتقل کنند تا بناهای اینچنینی از طریق طرح پردیسان در اختیار سرمایه‌گذار قرار گیرد.»