هنر نیوز - ما در میانه یک انفجار فرهنگی به سر می بریم که با «شکیل شدن» بدن پیوند دارد

ما در میانه یک انفجار فرهنگی به سر می بریم که با «شکیل شدن» بدن پیوند دارد

ما در میانه یک انفجار فرهنگی به سر می بریم که با «شکیل شدن» بدن پیوند دارد

متن زیر که چکیده ای است از کتاب «بدن ها» نوشته سوزی اورباخ، به موضوع بسیار مهم و مبتلابه بسیاری از جوامع امروز می پردازد. آگهی های تجاری فزاینده ای که از هر طرف، افراد جامعه را در هر سن و موقعیت اجتماعی زیر بمباران خود گرفته اند، چه تأثیری بر روان و نگرش آنها دارند؟ این آگهی ها و شرکت های سفارش دهنده آنها که داشتن بدن هایی زیبا و شکیل را به همگان نوید می دهند، نگرش و قضاوت مردم را نسبت به بدن های خود تغییر داده و یک نارضایتی همیشگی از وضعیت جسمانی خود را در آنها دامن می زنند. نارضایتی آزاردهنده ای که سرانجام فرد را به سمت مصرف فرآورده ها و روش های تبلیغی این شرکت ها سوق می دهد.

هر روزه اینباکس ایمیل من مثل بیشتر مردم پر می شود از دعوت هایی که برای حجیم کردن اندازه آلت مردانه یا سینه هایم، خرید لذت و ویاگرا و امتحان آخرین نسخه های گیاهی یا شیمیایی برای کاهش وزن از من به عمل آمده است. این پیشنهاد ها فیلتر آنتی اسپم و صفحات علمی پر طرفدار را نیز دور زده اند همان طور که با زیاد کردن توده بدنی یا حجم مغز و شیوه های جدید بازتولید، زیست شناسی متعارف را دور می زنند. در همین احوال، دختران جوان می توانند به وب سایت «میس بیمبو» بروند و یک عروسک مجازی را خلق کنند و آن را با قرص های رژیمی لاغر و نحیف نگه دارند و برایش سینه های پیوندی بگذارند و از آن چروک برداری کنند. آنها با خواندن مجلاتی که تک تک صفحات آنها چشم اندازی را به نمایش می گذارند که تا همین ده سال قبل هنوز هم این قدرت را داشتند تا هراس را در ما برانگیزانند، برای تبدیل شدن به نوجوانانی پرورش می یابند که رؤیای ران ها، بینی یا سینه هایی جدید را در سر می پرورانند. تا همین ده سال قبل، ما از مشاهده مدل هایی اسکلتی که بازماندگان قربانیان قحطی به نظر می آمدند، جا می خوردیم. همزمان اعلامیه های دولتی به طرزی ترسناک، بروز یک اپیدمی چاقی را هشدار می دهند. تمام این پدیده ها فریاد می زنند که بدن شما وسیله ای است که باید آن را تعمیر، بازسازی و تقویت کرد.

به ما بپیوندید، لذت ببرید و شما هم جزئی از آن باشید!

من به عنوان یک روان درمان گر و روان تحلیل گر، تأثیرات این فراخوان ها را برای تغییر شکل بدن، ایجاد تغییرات مکمل زیبایی و«بی نقص شدن» ها بر مردم، در اتاق مشاوره خود شاهد هستم. مردم ضرورتاً با مشکلات بدنی خاص نزد من نمی آیند، اما این طور به نظر می رسد که مخمصه ها و کشمکش های عاطفی آنها و دغدغه هایشان نسبت به بدن خود، تقریباً همیشه با روان آنها درآمیخته است. انگار که تعریف کردن داستانی که در آن عدم رضایت از وضعیت بدنی شان محور آن است، چیزی کاملاً معمول و عادی باشد. مثل بسیاری از ما، افرادی که با آنها کار می کنم، آرزو دارند بدن خود را از راه هایی هم کوتاه و هم دراماتیک تغییر شکل دهند.آنها همه تقصیرات را متوجه بدنشان می دانند و می گویند که اصلاح بدنشان باعث می شود که احساس بهتری داشته باشند و بهتر خود را در کنترل داشته باشند. مثل اکثر ما،آنها دوست ندارند اعتقاد داشته باشند که ما همگی به شدت متأثر از فشارهای بیرونی هستیم و شاید از چنین ایده ای بیزار باشند. ما چه دنباله رو مد یا گرایش های موجود در زمینه سلامتی باشیم چه نباشیم، این را بدیهی می دانیم که اگر از نظر خودمان خوب به نظر برسیم، احساس بهتری خواهیم داشت. با این حال، فشار شدیدی از ناحیه بیرون بر ما وارد می آید و رابطه جدید و معمولاً نارضایتمندانه ای را بین ما و بدنمان ایجاد می کند.

این حس که دیگر نیاز نیست بیولوژی تعیین کننده سرنوشت ما باشد، در حال باز کردن جایی برای خود است. در نتیجه، این حس مقرر می کند هر کجا یک مشکل (فرضی) جسمانی بدنی وجود داشته باشد، یک راه حل برای آن مشکل نیز می توان یافت. تمایل نسبت به داشتن بدنی بی نقص از یک سو و باور نسبت به این ایده که ما باید برای حل مشکل، به بهبود وضعیت بدن خود تن دهیم از سوی دیگر، باعث اغراق در مشکل شده و در وضعیتی که امروزشاهد هستیم، نقش داشته است.

هر چه که پیشتر می رویم، بدن هایمان را به عنوان اشیایی تجربه می کنیم که باید آن را تعمیر و روی آن کار کرد. مردان هدف محصولات استروئیدی، داروهای تقویتی جنسی و رژیم های خاص عضله محور قرار دارند. در مورد بدن های کودکان نیز مشابه این امر صدق می کند. اکنون عکاسان عکس هایی را از نوزادان و کودکان تهیه می کنند که با کمک فن آوری های دیجیتالی بهبود یافته و لبخندهایشان را اصلاح می کنند، شکاف هایی را بین دندان ها ایجاد یا آنها را حذف می کنند، زانوهایی را که گوشت بچگی از آنها آویزان است صاف می کنند و بر لب دختران کوچولو، لبخندهایی را می نشانند که بر چهره عروسک های چینی می بینیم. نشانی های اینترنتی این شعبده بازان، هیچ حس کنایه آمیزی را به انسان منتقل نمی کنند، چرا که آنها معتقدند، عکس های بهبود یافته، نسخه ای از زیبایی طبیعی هستند، چیزی واقعی. به معرض نمایش گذاشتن بدن و به هر روش و «جذاب» نشان دادن آن، به عنوان چیزی عرضه می شود که سرگرم کننده و مطلوب و به سادگی در دسترس است.

داشتن بدن زیبا با هدف رسیدن به بی نقصی، دموکراتیزه نیز شده است: داشتن بدن بی نقص، اغواگرانه به عنوان چیزی مطرح می شود که برای همه کس، در هر کشوری و با هر وضعیت اقتصادی در دسترس است. داشتن بدن بی نقص با بوق و کرنا به عنوان راهی برای تشخص در دنیای امروز ما اعلام می شود. نارضایتمندانه باید گفت که این فراخوان دموکراتیک به زیبایی، درحالی که تصاویر و نشان هایی از سبک های مختلف جهانی که لب ها و چشم های افراد جوان و نه چندان جوان را نشانه رفته اند، دارد شکلی همگن کننده به خود می ـ گیرد. اگر چه برخی از افراد ممکن است قادر به انتخاب کردن این راه و پای گذاشتن شادمانه در آن باشند، اما تعداد زیادتری توانایی انجام این کار را ندارند. با اینکه دامنه این ایده دموکراتیک هنوز به نوسانات زیباشناسانه کشیده نشده، در عوض در طول چند دهه گذشته، زیبایی شناسی به شکلی تناقض آمیز محدودتر شده است. زیبایی شناسی زار و نزار پسندی که حکم می کند مردان عضلانی باشند و زنان دارای پستان هایی به غایت درشت، کسانی را می آزارد که آن را تأیید نمی کنند و حتی کسانی دست بر قضا با انجام کارهایی برای متناسب شدن، می توانند یک نا امنی غم انگیز را نسبت به بدن های خود در خود به وجود آورند.

بسیاری از افراد را یک بی تابی ومواظبت همیشگی، از لحظه ای که بیدار می شوند تا زمانی که به خواب می روند، فرا گرفته است. بدن آنها در حال ارسال علامت هشدار جدی است. نگرانی به یک هنجار تبدیل شده است. در شرایطی دیگر، این اضطراب ها را یک بیماری می نامیم و با مشاهده رنج و عذاب شدیدی که می کشیم، قطعاً آن را چیزی اپیدمیک می دانیم. خودهای ما شدیداً مبتلای به اشتغال های ذهنی نسبت به بدن خود شده اند و به خصوص دختران و زنان چنان به استعمار آن درآمده اند که این اشتغال فکری تقریباً به طبیعت ثانوی و نامرئی آنان تبدیل شده است. با این حال اگر نگاه کنیم، می بینیم که اشتغال ذهنی داشتن نسبت به بدن خود، این ظرفیت را دارد که به شکلی آزارنده بر تقریباً کل زندگی ما، از کودکی تا سالخوردگی تأثیر بگذارد. امروزه محوریت میل و اشتیاق پسران جوان به چشم و هم چشمی کردن با چابکی یک ورزشکار، بر این آرزو متمرکز است که بدنشان شبیه آنها شود. دختران از سنی قریب چهار سالگی، نسبت به بدنشان به نوعی خود آگاهی می رسند و جلوی آینه ژست های سکسی می گیرند که بیش از آنکه جذاب باشد، پشت آدم را به مور مور می اندازند و در همین حال، تعداد بیشتری از زنانی که در خانه های سالمندان به سر می برند، نشانه هایی از ناهنجاری های دراز مدت را از خود نشان می دهند.

تعداد اندکی خواهند گفت که این قبیل نگرانی ها فقط زاییده فشارهای بیرونی هستند. ما آرزوی داشتن بدن هایی بی نقص تر را به عنوان آرزوی خودمان تجربه می کنیم، با این حال جدا کردن نحوه نگرش به بدن ها، صحبت و نوشتن از آنها و تأثیری که بر ادراک شخصی ما از بدن های خودمان و بدن دیگران می گذارند، دشوار است. به طور خلاصه، این نوع تمرکزی که امروزه شاهد هستیم، باعث شده که دیگر به بدن خود به عنوان چیزی که به خودی خود امن یا معمولی است، نگاه نکنیم.

بدن به نقطه ثقل جدیدی چه در زندگی زنان و چه مردان تبدیل شده است. سخن سرایی های جدید که درباره سم زدایی، تمرینات کاهش وزن، مسواک زدن، شست و شو و پاکیزه کردن بدن عرضه می شود، باعث شده اند تا همواره مواظب باشیم و آنچه را که به بدنمان مربوط می شود برآورده سازیم. آنهایی که قبلاً توجه اندکی نسبت به مد یا سلامتی داشتند، اکنون خود را درگیر تلاش هایی می بینند که هدف آنها بذل حداکثر تلاش برای بر عهده گرفتن مسئولیت سلامتی و تندرستی خود است. اکنون فرد مسئول بدن خود است وبر اساس بدنش مورد قضاوت قرار می گیرد. «مراقبت از خود» به یک ارزش اخلاقی تبدیل شده است. بدن در حال تبدیل شدن به پروژه ای شبیه به یک پروژه شخصی ارزشمند است. کسانی که درباره مختصات زیبایی و جسم سالم قلم می زنند، حجم بی پایانی از ستون های روزنامه ها را با توصیه هایی پر می کنند که موضوع آنها چگونگی مراقبت از خودمان است. برنامه های تلویزیونی بر پاداش و جایزه تمرکز دارند، بر ضرورت و اولویت اخلاقی بذل توجه نسبت به سلامت و زیبایی فردی. سیاست مداران ما را تشویق می کنند تا مسئولیت شخصی خود را بر عهده بگیریم.

در همین احوال، جهان بصری ما انباشته شده است از تصاویری که در آنها بدن و اندام های بدن به طرقی نشان داده می شوند که از نظر هنری این حس را منتقل می کنند که بدون شک بدن های ما به تغییر شکل و روزآمد شدن نیاز دارند. اشتغال ذهنی نسبت به لاغری و زیبایی که سال هاست خود ارزشی فردی را فرسوده است، اخیراً به یک دل مشغولی دیگر پیوند خورده است: افزایش نرخ چاقی. تعداد شرکت های رژیم غذایی به شدت در حال افزایش هستند و در میان آنها یک تازه وارد نیز دیده می شود. «نوتری سیستم» که با رساندن خود از سودی یک میلیون دلاری در سال ۲۰۰۴ به سودی هشتاد و پنج میلیون دلاری فقط در همین دو سال گذشته، توانسته است در فهرست شرکت های سریعاً در حال رشد مجله «فورچون»، رتبه پانصد را به خود اختصاص دهد. باشگاه ها و مکان های سلامتی بیشتری پیوسته گشایش می یابند. پیوسته مواد غذایی جدیدی ابداع می شود. تیراژ مجلاتی که تمام هم و غم خود را وقف وزن، شکل و سلامتی کرده اند، دائما افزایش می یابد. یک میل لجام گسیخته برای شکل دهی دوباره بدن را در همه جا شاهد هستیم. روش های جراحی زیبایی که بخش عمده ای از صفحات تلویزیون ها و بودجه ما را به اشغال خود درآورده اند (با نرخ رشدی یک میلیارد دلاری در سال) تلویحاً اشاره دارند که شکل دهی دوباره و تغییر شکل بدن کاری ساده و نوعی بیان خود ارزشی است. در رأس اینها باید به اشتغال ذهنی جدیدی اشاره کرد که به تازگی باب شده است: زنان جوان برای مصارف آتی، تخمک خود را منجمد می کنند، به آی وی اف در سنینی پایین تر از همیشه دسترسی یافته اند و یک پدیده جدید، یعنی انسان ترانس جنسی (transgendered) در حال بازتولید است.

سرمایه سالاری ما را با فلاخن خود از گردونه قرن ها بیرون انداخته است. اکنون تولد، بیماری و سالخوردگی اگر چه بخشی از چرخه زندگی عادی هستند، اما رویدادهایی به شمار می روند که می توان با تلاش فردی و به کمک پیشرفت های پزشکی و روش های جراحی موجود،جلوی آنها را گرفت یا مسیر آنها را تغییر داد. بدن ما به عنوان چیزی که تولید شخصی خود ماست، مورد قضاوت قرار می گیرد. ما می توانیم آن را از طریق مهارت های فردی، از طریق مسیرهای ناتورالیستی فرآورده های بیوارگانیک یا از طریق آمیزه ای از اینها، به مد دلخواه خود درآوریم. اما وسیله هر چه باشد، بدن ما کارت برنده ماست که در نتیجه سخت کوشی یا مواظبت یا بر عکس، قصور و کاهلی خود به دست آورده ایم.

زمانی بود که کارگری را که کار بدنی می کرد، به سادگی می توانستیم از روی آفتاب سوختگی و ماهیچه هایش شناسایی کنیم. اکنون این بدن ها متعلق به مردم طبقه متوسط است که نشان می دهد، با تلاش در باشگاه، از طریق یوگا یا یکی دیگر از راه های متعدد تمرینات جسمانی به چنین بدنی دست یافته اند؛ روش هایی که هدف آنها به نمایش گذاشتن چیزی است که فرد از طریق تمرینات سخت کوشانه به آن دست یافته است. این امر بسیار بیشتر درمورد جوانان صدق می کند. کاربران سایت های شبکه سازی اجتماعی، معمولاً تصاویری را از افرادی بد قواره به این سایت ها ارسال می کنند و یادداشت های ناجوری را نیز برای ملامت آن افراد، با آنها همراه می کنند. رشد هوچی بازی های اجتماعی درباره بدن، با انتشار تصاویری در سراسر شبکه اینترنت همراه شده است.

امروزه فشار آگهی های تجاری، باعث گرامی داشت و ترویج مارک صنایعی شده اند که سود خود را از راه بی ثبات کردن بدن هایی به دست می آورند که در اواخر دوران مدرن به سر می برند و احساسات پیشین ما را نسبت به درکی که از بدن خود داشته ایم، از بین برده اند. بدن های ما دیگر چیزی را نمی سازند. در غرب روبات ها، تجهیزات کشاورزی مکانیزه، کالاهای از پیش آماده شده، از مواد غذایی گرفته تا سازه های ساختمانی، حمل و نقل موتوری، امکانات رفاهی همراه با فن آوری برتر و از این قبیل، جایگزین اکثر فعالیت ها و کارهای جسمانی معمولی شده اند. همچنین ما به تعمیر وسایل خود نیز دیگر تمایلی نداریم، به این دلیل که شیوه های تولید انبوه، جایگزینی آنها را برایمان ارزان تر تمام می کنند.

روابط ما با امور و کارهای جسمانی عوض شده است. زمانی بود که بدن های مردم طبقه متوسط را کارهای جسمانی سنگین و عضله ساز شکل می داد، اما اکنون مشاغل با درآمدهای پایین در صنعت خدمات و مشاغل رایانه محوری که عمده افراد این طبقه به آنها اشتغال دارند، جایی را برای چنین شاخص های جسمانی باقی نگذاشته اند. در واقع، بسیاری از ما باید در طول روز یا هنگام کار، برای تحرک داشتن تلاش کنیم. طبقات تنبل (که کار جسمانی در زندگی آنها جایی ندارد) برای روزآمد و دموکراتیزه کردن یک عادت رفتاری، خود را شاخص تفریح و اجتماعی بودن نشان می دهند و از ما نیز برای تقبل این فعالیت دعوت می کنند. در نتیجه می توانیم وقوع چیزی جدید را ناظر باشیم. بدن های ما در حال و تبدیل شده به شکلی از کار هستند. بدن از وسیله ای برای تولید، به چیزی تبدیل شده که باید خود آن را نتیجه تولید دانست.

نویسنده: سوزی - اورباخ

منبع: ماهنامه - سیاحت غرب