مرتضی ممیز از زبان شاگردانش؛
مهنوش مشیری: ممیز مانند نامش ممیز بود
4 شهريور 1391 ساعت 12:31
هفتمین زادروز ممیز پس از مرگش بهانه ای شد تا از زبان شاگردانش او را بنگریم.
مرتضی ممیز را همه می‌شناسند. او سخت کوش ترین و شاخص ترین هنرمندی بود که عصر ما کمتر به خود دیده است. علیرغم آنکه ممیز در شرایطی دشوار گرافیک را بنیان گذاشت اما در این کار بسیار موفق بود. او پایه های این خانه را چنان محکم گذاشت و برای شکوفایی آن آنقدر کوشید؛ که امروز دین بزرگی بر گردن هنر ایران دارد. ممیز به گفته شاگردانش هنرمندی بود که دیگر تکرار نخواهد شد. او گرافیک را به صوورت آکادمیک در دانشگاه تهران بنیان نهاد و با تلاش بی وقفه به تربیت شاگردانش پرداخت. به طوری که بزرگان گرافیک امروز ایران هم چون ابراهیم حقیقی و فرشید مثقالی و بسیاری دیگر از شاگردان او بودند. در واقع تقریبا تمام هنرمندان امروز عرصه گرافیک شاگرد او بوده اند و در کلاس درس این استاد جدی و سخت‌گیر گرافیک را شناختند.
«فرزاد ادیبی» که امروز از طراحان نام آشنای گرافیک ایران است؛ طراحی نام خویش را بر آثارش نقش می زند و آن را یادگار مرتضی ممیز می‌داند. این طراح گرافیک در گفتگو با «هنرنیوز» می‌گوید: «یادم می‌آید یکی از روزها قرار بود تا نشانی برای نام خود طراحی کنیم. طرحی که من برای نام خود به خط نستعلیق نگاشتم را ممیز خیلی زود پذیرفت و آن را تأیید کرد. یادم می‌آید از نشانه نوشته من بسیار خوشش آمد. من این نشان را تا امروز برای نامم استفاده می کنم و این نشان برای من یادگاری از کلاس درس مرتضی ممیز است.»
وی ادامه می‌دهد:«اصیل ترین شاخصه ممیز در تجربیاتش بود. او تمامی حوزه ها را به نحوی مورد تجربه قرار می داد و در هر یک بدعتی نو می‌گذاشت»
«ادیبی» درباره تصویرگری‌های کتاب کودک که توسط ممیز نقش شده‌بود می‌گوید:«ممیز از بنیان‌گذاران تصویرگری امروز ایران است. تصاویر او مخاطبانش را به اندیشه وادار می کرد و به همین سبب شاخص بود. این ویژگی شاخص را همواره در آثار او قابل تشخیص می‌دانم»
این گرافیست درباره ویژگی‌های بارز ممیز می‌گوید:«ممیز استادی دلسوز بود. استادی که به شاگردانش سخت می‌گرفت و آن‌ها را درست پرورش می‌داد. علاوه بر این او دانستن را دوست داشت و بسیار پژوهش می‌کرد.»
«مهنوش مشیری»
«ابراهیم حقیقی» معتقد است:« ممیز هیچ چیز را برای خود نمی خواست. این شاخص ترین ویژگی‌اش بود. کار گروهی را به سود شخصی ترجیح می داد و بقیه را در کاری که گرفته بود سهیم می‌کرد.»
«ابراهیم حقیقی» در گفتگوی خود با «هنرنیوز» می گوید:« همکاری با او شیرین ترین و دست نایافتنی ترین و حتی رویایی ترین اتفاقی بود که در سال های جوانی ام در حوزه کاری ام تجربه کردم. ممیز همیشه برای من زنده است.»
مرتضی ممیز طراح گرافیک و تصویرگر و نقاش، و از چهره های ماندگار فرهنگ و هنر ایران به تاریخ ۴ شهریور ۱۳۱۵ در تهران زاده شد. وی فارغ التحصیل رشته نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.
او هم چنین دانش آموخته معماری داخلی پاریش بود. کار خود را پس از بازگشت به ایران با طراحی آغاز کرد و اولین فعالیت او در «کتاب هفته» و «نشریه ایران» بود. او از سال ۴۹ با بنیان‌گذاری رشته گرافیک در دانشگاه تهران در کرسی استادی دانشگاه به فعالیت مشغول شد و صدها هنرمند طراح را در دستان هنرمند خود پرورش داد.
یادگار او صدها پوستر و طراحی جلد و تصویرگری کتاب و نشریه است. اما مهم‌ترین آثار او نشانه هایی هستند که از خود به یادگار گذاشت. نشان هواپیمایی هما؛ موزه رضا عباسی، نشانه دانشگاه تهران و صدها نشان دیگر.
ممیز که در دانشگاه پاریس طراحی داخلی را تجربه کرده بود؛ از این دانسته خود نیز بهره گرفت و در نمایش «دیکته و زاویه» غلامحسین ساعدی که توسط رشیدی در سال۴۷ کارگردانی شد، به فعالیت پرداخت و طراحی صحنه ی این نمایش را بر عهده داشت.
او طراحی صحنه نمایش‌هایی چون پرواربندان(ساعدی)، لئوکادیا(ژان آنوی- سمندریان)، وای بر مغلوب(ساعدی-رشیدی)، بازرس(گوگل-انتظامی) و...و همچنین طراح نورِ بازگشتی نیست(گلچهره سجادیه)، دندون طلا(داود میرباقری) و... را نیز اجرا کرد.
پوستر فیلم هایی چون ستارخان(علی حاتمی)، طبیعت بی جان(سهراب شهیدثالث)، مادر(علی حاتمی)، هامون(داریوش مهرجویی) و... سه انیمیشن کوتاه با عنوانهای: آنکه عمل کرد و آنکه خیال بافت(۵۰)، یک نقطه ی سبز(۵۱) و سیاه پرنده(۵۲) از آن اوست.
همچنین تصویرگری کتابهای بسیاری برای کودکان و نوجوانان از آثار اوست؛ که مطرح ترین آنان «گیل گمش»، «اینک خورشید» و آثار بی شماری از این دست است. «قصه های قرآن» ممیز راه را برای استفاده از تصاویر تک رنگ گشود و ازین رو می‌توان آن را بنیان گذار نگاهی خلاق به تصویرگری دانست.
وی جایگاهی ویژه در میان هنرمندان داشت و غروبش در پنجم آذرماه ۸۴ گرافیک ایران را از وجود یک هنرمند واقعی محروم کرد.
کد خبر: 45271
آدرس مطلب: http://www.honarnews.com/vdcizra5.t1awy2bcct.html