هنر نیوز - نطفه شعر انقلابی پیش از انقلاب بسته شده بود

یک شاعر و منتقد در برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" رادیو گفت‌وگو، تاثیر شعر قبل از انقلاب بر مردم را کم دانست و گفت: شعر انقلاب به معنای اسلامی آن، درست پس از پیروزی انقلاب ماهیت و هویت پیدا کرد هر چند که نطفه آن پیش از انقلاب بسته شده بود ولی ماهیت اصلی اش را بعد از انقلاب به دست آورد.

به گزارش هنرنیوز؛برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" با موضوع دهمین جشنواره شعر فجر و با حضور عباس یکرنگی شاعر و منتقد و ضیاءالدین خالقی شاعر و نویسنده روانه آنتن شد.

ضیاءالدین خالقی با بیان اینکه تعابیر گوناگونی از شعر انقلاب صورت می گیرد، اظهار داشت: آنچه معمول و مرسوم است این می باشد که پیش از انقلاب به شعری، شعر انقلابی گفته می شد که محتوای سیاسی یا تند اجتماعی داشت و به شکل و شیوه سمبلی بیان می شد که نیما و اکثر پیروان او نیز به همین شیوه شعر می گفتند.

وی خاصیت شعر نو را عاملی بر کشیده شدن به سمت شعرهای سیاسی دانست و گفت: البته چون این شاعران نمی توانستند به وضوح و آشکارا در آن شرایط حرف خودشان را بزنند، از شیوه سمبلی (بیان موضوعی برای بیان موضوع دیگر) استفاده می کردند.

وی با اشاره به دوران پس از انقلاب بیان داشت: آنچه به شعر انقلابی پس از دوران انقلاب اطلاق شد، متفاوت با آن تعریف سابق بود. شعر انقلاب به شعری اطلاق می شد که در راستای انقلاب با ماهیت اسلامی بود که این مسبوق به سابقه هم بود، یعنی اینگونه نبود که پیش از انقلاب شعر سیاسی و اجتماعی اسلامی نداشته باشیم. نمونه های بارز آن را در شعرهای علی موسوی گرمارودی، طاهره صفارزاده و برخی دیگر از چهره ها می بینیم.

این شاعر و منتقد تاثیر شعر قبل از انقلاب بر مردم را کم دانست و عنوان داشت: آن شعرها بیشتر شعرهای تحصیلکرده ها بود. شعر انقلاب به معنای اسلامی آن، درست پس از پیروزی انقلاب ماهیت و هویت پیدا کرد هر چند که نطفه آن پیش از انقلاب بسته شده بود ولی ماهیت اصلی اش را بعد از انقلاب به دست آورد. در ماه های نخستین انقلاب بیشتر به سمت شعار پیش رفت زیرا به محتوا اهمیت می داد و قصد داشت روی مردم عادی تاثیر بگذارد و به این شکل شعریت شعر را تا حدود زیادی نادیده گرفت.

در ادامه عباس یکرنگی شاعر و منتقد با بیان اینکه شعر انقلاب در پیش از انقلاب در حوزه های علمیه نیز رشد پیدا کرد، اظهار داشت: ما شاعرانی از حوزه علمیه داشتیم که به این جریان دامن زدند. هر انقلابی خاصیت خاص خودش را دارد یعنی با شعارهایی شروع می شود و تا زمانی که این شعارها شکل هنری به خودش نگیرد، فراگیر نمی شود.

وی افزود: اولین سروده های انقلابی به معنای واقعی را باید در خود شعارهای انقلاب جستجو کنیم. پس از آن به ترانه های انقلاب می رسیم؛ سروده های انقلابی که این ایام پخش می شوند، هنوز برای مردم ما جذاب هستند زیرا شعارهای نابی هستند که مانیفست انقلاب را تشکیل می دهند.

یکرنگی با بیان اینکه شعرهای انقلابی قبل از انقلاب برای فرهیختگان بود، گفت: پس از انقلاب با سروده های انقلابی این شعرها همه گیر شد. هر انقلابی که پیروز می شود، باید شعارهای خودش را به مرحله عمل برساند و هنر هم این وظیفه را دارد که کمک کند تا آن جریان مردمی به آن مسیر اصلی منتهی شود. شاعران انقلاب نیز چنین تصوری را دارند.

وی از کتاب "رجعت سرخ ستاره" به عنوان اولین کتاب ذیل عنوان شعر انقلاب یاد کرد و بیان داشت: در این کتاب ماهیت انقلاب تفسیر می شود و می گوید انقلاب بازگشت به ریشه های خودش یعنی تاریخ انبیاء است.

این نویسنده و شاعر از استاد حمید سبزواری نام برد و اظهار داشت: ایشان بیشترین سروده های انقلابی را دارند و آثار زیادی را در این زمینه منتشر کرده اند اما یکی از بزرگترین سروده های انقلاب یعنی ایران ای سرای امید، برای یکی از اساتید است که نامشان را کمتر شنیده ایم که حقیقتا سروده شگفت انگیزی است.

وی افزود: در ادامه انقلاب، جریان های دیگری وارد می شوند مثلا جریانی در شعر سپید ایجاد می شود و یا در مثنوی تجربه های جدیدی به لحاظ قالب به وجود می آید که در گذشته آنها را تجربه نکرده ایم. حتی در شعر نو نیز توسط جوانانی که تازه به این جمع پیوسته اند، طبع آزمایی می شود.

وی به بیان ویژگی های اساسی شعرهای انقلاب اشاره داشت و خاطرنشان کرد: این شعرها شبیه ویژگی های شعارهای انقلاب است؛ این ادبیات می خواهد خودش را با گذشته پیوند بزند. اساسی ترین محور انقلاب ما عاشورا بوده است و ماندگارترین شعرهای مربوط به عاشورا را بعد از انقلاب شاهد هستیم. همچنین دیگر ویژگی این شعرها مبارزه با استکبار جهانی است که برگرفته از هویت انقلاب اسلامی است.

شایان ذکر است؛ برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" شنبه تا چهارشنبه، ساعت ۱۶ از شبکه رادیویی گفت‌وگو پخش می شود و فایل صوتی آن در تارنمای شبکه موجود است.