هنر نیوز - دیدگاههای مقام معظم رهبری و امام خمینی (ره )درباره هنر قبل و بعد از انقلاب

دیدگاههای مقام معظم رهبری و امام خمینی (ره )درباره هنر قبل و بعد از انقلاب

با سقوط حكومت پهلوي و ظهور انقلاب اسلامي در بهمن سال 1357 شرايطي به وجود آمد كه بسياري از هنرمندان آثار بديعي با موضوع انقلاب اسلامي به وجود آورند. در چنين شرايطي، هنرمندان بر اساس فضاي معنوي همسو با فرهنگ اسلامي، كيان هنر انقلاب اسلامي را پي نهادند. در حقيقت، هنر انقلاب را بايستي يكي از دوره‌هاي درخشان فرهنگ و هنر در تاريخ ايران به شمار آورد. هنرمندان اين دوره با برداشتي ماهرانه از مباني هنر كهن ايراني ـ اسلامي، منطبق با مبادي نوين هنرهاي معاصر پا به عرصه وجود نهادند تا بر اساس عناصر هنر ايراني و فضاي معنوي همسو با فرهنگ اسلامي، شاكله هنر انقلاب اسلامي را پي نهند.
رهبر معظم انقلاب، درباره چگونگی هنر، در پیش از انقلاب اسلامی می فرمایند: (هنر در نظام قدیم، مظلوم بود، چون از ارزش ها و آرمان های انسانی جدایش کرده بودند. آن ها که به زور و زر تکیه داشتند، ابزاری برای استوار ماندن تخت و قدرت خود می خواستند. هنر محکوم بود که در خدمت هدف های زورگویان و زر اندوزان درآید، هر جا لازم شد توجیه گر راه و کار آن ها و هرگاه نیاز افتاد، حربه ای بر ضد ارزش های اصیل و در همه حال مُخَدّر و گم راه کننده باشد.)
انتقادهای امام خمینی (ره) هم به سینما، تئاتر و دیگر هنرهای پیش از انقلاب، به دلیل درون مایه فاسد و اغراض آلوده و به پیرو آثار زیان بار اخلاقی و اجتماعی آن ها بوده است. امام رحمه الله می کوشید تا این هنرها از «ابتذال»، به «تعهّد» و از «غفلت آفرینی»، به «بیدارگری» دگرگونی یابد و چندین بار، در مصاحبه های پیش از انقلاب، درباره سینما و هنر و... تأکید می کردند که ما با هنر و سینما مخالف نیستیم، بلکه با فساد مخالفیم. این به درستی خط تعهّد در هنر را ترسیم می کند.

دکتر محمد خزایی از صاحبنظران عرصه فرهنگ رخداد مهم در هنر انقلاب اسلامي را استفاده و به كار گرفتن عناصر هنر ايراني و برداشتي گزينشي از هنر مدرن براي بيان تصويري مفاهيم انقلاب اسلامي می داند .وی اعتقاد دارد که دوران انقلاب اسلامي دوراني پربار در تمام ابعاد فرهنگي از جمله هنر بود.هنرمندان انقلاب اسلامي با مهارتي فني همراه با معرفتي معنوي توانستند بسياري از ارزش‌ها و حماسه‌هاي انقلاب اسلامي را در قالب آثار هنري ارائه نمايند. وقوع انقلاب اسلامي نقش بسزايي در شكل‌گيري، گسترش و تداوم روشي نوين در همه حوزه‌هاي هنري ايفا كرد كه در آينده نه چندان دور، اوج شكوفايي و بلوغ هنر اسلامي ايران را در پي خواهد داشت.

امام خمینی رحمه الله ، درباره هنر فرموده اند: تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهنده اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله وسلم ، اسلام ائمه هدی علیه السلام وا سلام فقرای دردمند، اسلام پا برهنگان و تازیانه خوردگان تاریخ تلخ و شرم آور محرومیت ها باشد. هنری زیبا و پاک است که کوبنده سرمایه داری مدرن و کمونیسم خون آشام و نابود کننده اسلامِ رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرو مایگی، اسلام مرفهین بی درد و در یک کلمه اسلام آمریکایی باشد. هنر در مدرسه عشق نشان دهنده نقاط کور و مبهم و معضلات اجتماع، اقتصادی، سیاسی و نظامی است و هنر در عرفان اسلامی ترسیم روشن عدالت و شرافت و انصاف و تجسیم تلخ کامی گرسنگان مغضوبِ قدرت و پول است.

مقام معظم رهبری، درباره تأثیر شگرف هنر، بر روح و روان انسان تأکید کرده اند می فرمایند: هنر این خصوصیت مهم را دارد که به خاطر ملایمت با طبع انسان، بی شک در طبع او اثر می کند، هر هنری در طبع انسان اثر می گذارد، اگر چه آن کسی که مورد اثر قرار گرفته باشد، نتواند آن هنر را تحلیل کند، هنر اثر خود را می گذارد؛ یعنی دل را منقلب می کند و اثری در روح باقی می گذارد. هر چه مایه هنری کمتر باشد این اثر هم کمتر می شود.

نقش مهم هنر در انقلاب اسلامی
هنر، حیاتی ترین و ضروری ترین شاخص زندگی انسان است و گستره ای بسیار وسیع و عمیق دارد. نظام مقدّس اسلامی ما که بر اساس برداشتی نو و استوار بر دین، فرهنگی ترین انقلاب دنیا را به وجود آورد، نمی تواند اهمیت هنر را در گونه های مختلفش، نادیده بگیرد. برای حفظ جامعیت نگرش دینی و تأسیس نظام اجتماعیِ استوار بر دین، هنر تأثیر بسیار مهمّی دارد و برای همین، تشویق هنرمندان متعهد جامعه و نیز پرورش هنرمند، اقدامی اساسی است.

رهبر معظم انقلاب درباره هنر می فرمایند: «هنر یک شیوه بیان است، یک شیوه ادا کردن است، منتها این شیوه بیان از هر تبیین دیگر رساتر، دقیق تر، نافذتر و ماندگارتر است. دقّت در هر یک از این چند تعبیر... در فهم معنای هنر کمک کند ای بسا که یک گزارش غیر هنری اگر چه علمی و تحقیقی و دقیق؛ خاصیّت ارائه هنری را نداشته باشد. بارها گفته ام که هر پیامی، هر دعوتی، هر انقلابی، هر تمدّنی و هر فرهنگی تا در قالب هنر ریخته نشود، شانس نفوذ و گسترش ندارد و ماندگار نخواهد بود و فرقی هم بین پیام های حق و باطل نیست».